مایکل هیرش در فارن پالیسی نوشت: حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جدید ایران هفته گذشته برای اولین بار در یک صحنه بین المللی حضور یافت. منابع آمریکایی و بین المللی به این باور دولت رئیسی اشاره می کنند که برای اولین بار در سالهای اخیر، این کشور در خاورمیانه دست برتر را دارد. به نظر می رسد مقامات تهران قصد دارند ایران را تحت پوشش ادامه ی مذاکرات با غرب به یک کشور به اصطلاح آستانه هسته ای تبدیل کنند.
به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: دولت بایدن اعلام کرده است که هنوز به بازگشت به توافق هسته ای 2015 با تهران امیدوار است، اما مقامات ارشد آمریکا می ترسند که ایران در حال حرکت به سمت طرح B باشد: یعنی طولانی کردن مذاکرات در حالی که خود را برای گریز سریع به سلاح هسته ای آماده می کند.
این تحول ناگوار پس از خروج عجولانه جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا از افغانستان و سلطه ی طالبان بر این کشور رخ می دهد. برخی این شرایط را "اثر افغانستان" می نامند که به اعتبار ایالات متحده در خاورمیانه آسیب جدی رساند.
دنیس راس، دیپلمات قدیمی خاورمیانه گفت: واضح است که ایرانی ها دیگر از ما نمی ترسند. این به خودی خود بدان معنی است که ما واقعاً سطح بازدارندگی لازم را نداریم، چه در موضوع هسته ای و چه در منطقه.
راس و دیگران این موضوع را به عنوان معکوس شدن طعنه آمیز کمپین فشار بین المللی علیه ایران و خروج یکجانبه ترامپ از توافق هسته ای 2015 ایران، توصیف می کنند. بر اساس توافقنامه هسته ای ایران، تهران با محدود کردن غنی سازی اورانیوم و اجازه دادن به انجام بازرسی های سازمان ملل متحد در قبال رفع تحریم ها موافقت کرد.
راس افزود: ایران در حال حاضر نوعی رویکرد فشار حداکثری را بر ایالات متحده اتخاذ کرده است و انتظار دارد ما آن را قبول کنیم.
در سال 2018، با حمایت پرشور بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر وقت اسرائیل، ترامپ از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به عنوان یک پیمان شناخته شده ی هسته ای بین المللی که آن را وحشتناک توصیف می کرد، خارج شد. ترامپ سپس آنچه را که مقامات آمریکایی کمپین " فشار حداکثری" نامیدند و شامل تعدادی از تحریم های جدید می شد را برای بازگرداندن تهران به میز مذاکره اعمال کرد. این تلاش به طور کامل شکست خورد. نتانیاهو نیز این قمار را باخت که یا ایران تحت فشار تحریم ها سقوط خواهد کرد یا ترامپ مجبور خواهد شد به ایران حمله نظامی کند.
بر اساس ارزیابی های آژانس بین المللی انرژی اتمی و دیگر کارشناسان، اکنون ایران بیش از هر زمان دیگری به ساخت بمب هسته ای نزدیک شده است. اکنون برخی از کارشناسان معتقدند تهران تنها یک ماه با داشتن مواد شکافت پذیر یا اورانیوم با درجه تسلیحاتی کافی برای ساختن یک بمب فاصله دارد.
روز دوشنبه، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا به عربستان سعودی رفت تا به جنگ جاری بین یمن و نیروهای نیابتی سعودی در آن بپردازد و این نشان می دهد که واشنگتن قصد دارد همچنان در منطقه مشغول به کار باشد. راس و دیگر کارشناسان می گویند: مقامات سعودی توجه بیشتری به اقداماتی مانند خروج بایدن از افغانستان و بیرون بردن موشک های پاتریوت و جنگنده ها از خاک عربستان دارند که برای آنها عمدتاً نشان دهنده عقب نشینی ایالات متحده از منطقه است.
علاوه بر این، ریاض از مدت ها پیش اعلام کرده بود که در صورت نزدیک شدن ایران به بمب هسته ای، عربستان سعودی نیز به سمت توسعه ی توانایی هسته ای خود گام برمی دارد.
دولت بایدن با ارسال سیگنال های مختلط و مبهم در مورد خطوط قرمز هسته ای خود ممکن است زمینه را برای رقابت تسلیحاتی هسته ای در خاورمیانه فراهم کند، دقیقاً همان چیزی که برجام از آن جلوگیری کرده بود.
نگرانی مهم در مورد ایران این است که تا حدودی مانند ژاپن از دانش و اورانیوم غنی شده برای ساخت سریع آن برخوردار باشد. حتی آن نتیجه که به عنوان وضعیت «آستانه هسته ای» شناخته می شود، موازنه قدرت در منطقه را به طور چشمگیری تغییر می دهد. علی رغم اظهارات منظم مقامام ایران مبنی بر اینکه ایران به دنبال سلاح هسته ای نیست، بسیاری از کارشناسان معتقدند وضعیت آستانه حداقل چیزی است که او به آن رضایت می دهد.
رائول مارک گرشت، افسر سابق سیا و کارشناس امور ایران گفت: تبدیل ایران به یک کشور آستانه هسته ای، ظهور و ابراز اقتدار جمهوری اسلامی یا شکست ناپذیری ایران خواهد بود. وی گفت: پس ازخروج بایدن از افغانستان، تصور اینکه او از نیروی نظامی علیه برنامه هسته ای ایران استفاده کند، واقعاً معتبر نیست. اسرائیلی ها شاید این کار را انجام دهند اما امیدی نیست که واشنگتن به این کار مبادرت کند.
نفتالی بنت، نخست وزیر جدید اسرائیل در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در روز دوشنبه اعلام کرد: برنامه هسته ای ایران به نقطه عطفی رسیده است و همینطور تحمل ما. کلمات نمی توانند مانع فعالیت سانتریفیوژها شوند.
اما اسرائیلی ها مانند سعودی ها و دیگر متحدان ایالات متحده از جمله امارات متحده عربی عمیقا نگران هستند که امیدی به اقدام از سوی واشنگتن نیست. نگرانی های زیادی در مورد آنچه در افغانستان اتفاق افتاده وجود دارد و برای اسرائیلی ها کاملاً واضح است که اولویت های آمریکا در حال حاضر چین، کووید و آب و هوا است. آموس هارل، ستون نویس امنیت ملی روزنامه اسرائیلی هاآرتص می گوید: ایران یکی از سه اولویت اصلی واشنگتن نیست.
هارل در مصاحبه ای اعلام کرد که علیرغم لفاظی های تند نتانیاهو، وی ارتش اسرائیل را به طور کامل برای حمله به ایران آماده نکرده است. در نتیجه، کارشناسان امنیتی اسرائیل با عجله در حال بررسی گزینه های جدید از جمله اقدامات خرابکارانه دیگر مانند ترور دانشمندان هسته ای ایران هستند. ایهود باراک، نخست وزیر سابق اسرائیل و وزیر دفاع آن در ستونی در ماه جاری در یکی دیگر از روزنامه های اسرائیلی به نام یدیعوت آحرونوت گفت: اسرائیل باید این واقعیت استراتژیک را در نظر بگیرد که ایران ممکن است در حال حاضر نیز یک کشور در آستانه هسته ای باشد.
یک عضو بنیاد دفاع از دموکراسی ها، یک اتاق فکر راست گرایانه می گوید: بزرگترین عامل قدرت بخش برای ایران این است که معتقد است نه تنها از فشار حداکثری جان سالم به در برد، بلکه چنین مجازات های فلج کننده و فشارهای سیاسی به این زودی ها باز نخواهد گشت.
امیرعبداللهیان و ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران گفته اند که تهران آماده بازگشت به مذاکرات برجام در وین است که می تواند در اواخر این ماه از سر گرفته شود. امیرعبداللهیان گفت: ما در حال بررسی پرونده های مذاکرات وین هستیم و به زودی گفتگوهای ایران با کشورهای چهار به علاوه یک دوباره آغاز می شود. چهار به علاوه یک اشاره به مذاکرات بین ایران از یک سو و انگلیس، چین، فرانسه، آلمان و روسیه از سوی دیگر دارد. از زمان خروج ترامپ از این پیمان، تهران از مذاکره مستقیم با واشنگتن خودداری کرده است.
اما چند دیپلمات مرتبط با مذاکرات گفتند که آنها معتقدند ایران عمدتا به دنبال طولانی کردن مذاکرات است، همزمان با اینکه به نقطه ی گریز اتمی (بدست آوردن اورانیوم غنی شده کافی برای تولید بمب) نزدیک تر می شود.
یک مقام ارشد امریکایی در پاسخ به این سئوال که آیا واشنگتن برنامه B در صورت شکست مذاکرات وین دارد یا خیر ، گفت: "برنامه B" که ما نگران آن هستیم ، برنامه ای است که ایران ممکن است داشته باشد که مربوط به مسیری که می خواهد برنامه هسته ای خود را به سمتش ببرد. "
ناظران کهنه کار در خاورمیانه می گویند تنها امید در حال حاضر این است که ایالات متحده و کشورهای غربی قطعنامه ای را در شورای حکام آژانس تصویب کنند و پرونده ایران از برجام را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهند. اما اجماع غرب در حال تضعیف است و فرانسه از واشنگتن به دلیل نقشش در نقض توافق با استرالیا و آلمان عصبانی است.
اطمینان جدید ایران نسبت به خود نیز با این احساس تقویت می شود که سایر کشورهایی که زمانی به ائتلاف تحت رهبری آمریکا پیوسته بودند در حال جدا شدن از آن هستند. این امر به ویژه در مورد چین صادق است ، زیرا با از سرگیری خرید نفت از ایران ، آمادگی خود را برای تجارت مجدد با تهران اعلام کرده است. تهران همچنین ارسال سوخت برای متحدان حزب الله خود در لبنان را از طریق سوریه جنگ زده از سر گرفته است. و تنها در چند روز گذشته ، درخواست تهران برای پیوستن به سازمان همکاری شانگهای ، اتحادیه اوراسیایی تحت سلطه چین و روسیه که شامل هند ، پاکستان ، قزاقستان ، قرقیزستان ، تاجیکستان و ازبکستان می شود ، پذیرفته شد.
