رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم گفت: «بنده از دل سخنرانی و مذاکرات دولت کنونی، سخنانی راهبردی که دنیا بفهمد که ایران می‌خواهد چه کند، ندیدم.»
حشمت الله فلاحت پیشه نماینده پیشین مجلس در گفتگو با «انتخاب»، درباره ریشه تنش‌های میان ایران و آذربایجان عنوان کرد: « سیاست ایران در برابر موضوع قره باغ نادرست بود. سیاست نادرست ایران دربرابر موضوع قره باغ بر مبنای مقتضیات 30 سال گذشته بود. به هر حال چالش یک سال گذشته میان ارمنستان و آذربایجان چالشی بود که در آن بسیاری از عوامل جدیدی نقش داشتند که این عوامل عمدتا در راستای مولفه‌های امنیت و منافع ملی ایران نبودند.»
وی درباره اینکه ایران باید چه رویکردی را در این میان اتخاذ میکرد، گفت: « ایران می‌توانست یک جریان و جبهه‌ای را تشکیل دهد که دست کم در حوزه دیپلماسی فضایی را ایجاد نکند که برای نخستین بار در دنیای امروز با جنگ تغییرات سرزمینی ایجاد شود. متاسفانه ایران بر اساس همان مقتضیات سی سال گذشته موضع گیری کرد.»
فلاحت پیشه ادامه داد: «این جنگی بود که در این جنگ چند کشور با استفاده از توان نظامی، ارمنستان را وادار کردند که تغییراتی را به صورت جبری بپذیرد بدون اینکه حتی در سامان مدیریت منطقه قره باغ یک توافق تازه‌ای شکل گیرد و همه چیز با توان نظامی آذربایجان و دیگر متحدانش تغییر یافت. نتیجه‌اش هم این است که ما می‌بینم چالش‌ها برای خود ایران هم پیش آمد.»
این نماینده ادوار مجلس معتقد است: «بسیاری از بخش‌های سیاست خارجی کشور ما که مربوط به سی سال گذشته است نیازمند بازنگری است چون تحولات تازه‌ای در منطقه شکل گرفته، بازیگران تازه ای روی کار آمده‌اند همچنین راهبردهای تازه‌ای شکل گرفته است. به عنوان مثال در همین مورد آذربایجان شرایط نسبت به 30 سال گذشته به شدت تغییر یافته که مواضع خاص خودش را می‌طلبد.»
وی افزود: «الان هم به هر حال ما می‌بینم بازیگران مختلف اعم از سیاست نو عثمان گری که ترک‌ها دنبال می‌کنند و سیاست نفوذی که رژیم صهیونیستی دارد شکل می‌دهد، این‌ها تحولات تازه‌ایست که برخی از مسئولان ما درک نکردند چون ذهن آنان بر روی تحولات 30 سال پیش درگیر شده. در همه حوزه ها چنین تغییراتی شکل گرفته مانند افغانستان، آذربایجان و در برخی از مناطقی که ایران هزینه پرداخت کرده و خون داده، شاهد هستیم که در آنجا هم تغییرات تازه‌ای شکل خواهد گرفت که در گام‌های تازه تحولات سیاسی و اقتصادی خواهیم دید که بخش عمده‌ای از منافع ما نادیده گرفته می‌شود.»
او در ادامه گفت: «بخش عمده‌ای از این مسائل ناشی از تحولاتی است که در دل این مناطق شکل گرفته و ما غافل بودیم بخشی دیگر ناشی از مشغله‌هایی است که ایران دارد و این مشغله‌ها را نتوانسته و نمی‌خواهد که حل کند. ایران مشغله‌های زیادی در حوزه مناسبات جهانی و منطقه‌ای دارد و همین مشغله‌ها باعث شده بخش عمده‌ای از انرژی و توجهات کشور در این زمینه معطوف شود. همچنین در سیاستی مثل تحریم، کشور ما روز به روز نقش خود را در میانگین تولید نا‌خالص داخلی در دنیا از دست می‌دهد که این مسائل باعث می‌شود که کشور‌های دیگر مشغله‌های خود را به حداقل رسانند و به جای شکل دادن به اختلافات تازه، تلاش کردند که توافقات و اشتراکات تازه‌ای را برای خود ایجاد کنند و دست برتری را بدست آورند.»
فلاحت پیشه تصریح کرد: «به همان میزانی که در ایران و در طول 30 سال گذشته، مشغله سازی شکل گرفته، به همان میزان کشور‌های دیگر دنیا زمینه‌های همکاری فراهم کردند. بنابراین موضوع آذربایجان هم بخشی از این شرایط است.»
او معتقد است: «راهبرد کلی سیاست خارجی کشور نیازمند یک ارزیابی جدید و به روز‌سازی است. به گونه‌ای که در تمام تحولات دنیا این امر باید صورت گیرد. بدان معنا که ایران باید تلاش کند تا حد امکان چالش‌های بین المللی خود را به حداقل رساند تا بلافاصله امکان اقدامات ایذایی علیه کشور ما صورت نگیرد چه رسد به کشور‌های کوچکی که در همسویی با منافع دشمنان بزرگ کشور ما در دنیا خیلی زود تبدیل به تهدید ایضایی شود. در صورتی که به نظر من کشور باید سعی کند جایگاه واقعی ایران طبق سند چشم انداز 20 ساله که عبارت است از کشوری با تعامل سازنده با دنیا باید احیا شود.»
فلاحت پیشه پاسخ به این پرسش که در زمینه محقق شدن این امر چه انتظاری از دولت می‌رود، پاسخ داد: « زمانی که آقای رییسی سخنرانی در سازمان ملل ارائه داد و زمانی که آقای امیرعبدالهیان مذاکراتش را شکل داد، بنده از دل این سخنرانی و مذاکرات، سخنانی راهبردی که دنیا بفهمد که ایران می‌خواهد چه کند، ندیدم. دولت موظف است که اصل تعامل سازنده در چشم انداز 20 ساله را احیا کند و برای آن باید طرح و برنامه داشته باشد که در حوزه‌های مختلف روابط دو جانبه، روابط منطقه، روابط جهانی و به ویژه روابط با سازمان‌های بین المللی چه کاری را دولت می‌خواهد انجام دهد.»
وی افزود: «بسیاری از سیاست‌هایی که الان در دولت ما و در طول 16 سال گذشته شکل گرفته، که این 16 سال بخشی اعظم برش چشم انداز 20 ساله است، با اصل تعامل سازنده منطبق نبوده. دولت‌ها موظف بودند با دنیا تعامل سازنده داشته باشند اما نه تنها طرح و برنامه‌ای برای این موضوع نداشتند، بلکه روز به روز ایران برای خودش تنش‌زایی کرده است.»
این نماینده پیشین مجلس در پایان مطرح کرد: «به نظر من موضوع ایران و آذربایجان حل خواهد شد چرا که آذربایجان می‌داند که تمام همکاری‌های فرا منطقه‌ای که برای خود ایجاد کرده به هیچ وجه یارای این کشور نخواهد بود و در قبال هرگونه اقدام خصمانه علیه ایران چون عمق استراتژیک این کشور به شدت در مقابل ایران ضعیف است، این آذری‌ها هستند که خیلی زود باید به دنبال تنش زدایی بروند. من معتقدم برای پرهیز از شرایط مشابه آینده، کشور باید به سمت تعامل سازنده در دنیا حرکت کند و چالش‌های خود را کاهش دهد. زمانی که ابر چالش‌ها مدیریت شود، آنگاه هر اقدام ایذایی تبدیل به یک اقدام علیه منافع ملی ایران نخواهد شد.»
