هوشنگ مرادی کرمانی باز هم نامزد آسترید لیندگرن شد

موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان برای چهارمین‌بار هوشنگ مرادی کرمانی را به عنوان نامزد جایزه جهانی آسترید لیندگرن ۲۰۲۲ معرفی کرد.

موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان با اعلام این خبر نوشته است: این نهاد بار دیگر هوشنگ مرادی کرمانی را برای سال ۲۰۲۲ نامزد این جایزه کرده است، زیرا او را از جمله پدیدآورندگانی می‌داند که به خواندن در جامعه ما ارزش بخشیده‌اند. مرادی کرمانی با خلق آثاری که کودکان محروم و فرودست از کودکان قالیباف تا کودکان روستایی در حاشیه‌های کویر در آن‌ها نقش ویژه دارند، کوشیده است صدایی باشد برای بازتاب رنج‌ها و نیازهای آن‌ها. این صدا سبب شده است که خواندن در جامعه ما گسترش پیدا کند، از نظر موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان، مرادی کرمانی و داستان‌های او شایسته‌ترین نماینده برای حضور در این رخداد فرهنگی است، زیرا که آثار او چند مؤلفه بنیادی برای گسترش خواندن را در خود دارند. پایداری و تاکید بر ارزش‌های انسانی، لذت‌بخشی و تأثیر گسترده بر مخاطبان کودک و نوجوان، ترجمه‌پذیری و نفوذ در میان دیگر فرهنگ‌ها و مهم‌تر از همه آن ارزش بنیادین بشری که کارکرد ادبیات والا را در خود دارد، ادبیاتی که برای پالایش جان آدمی آفریده می‌شود و انسان را از اهریمن‌خویی به نیک‌اندیشی نزدیک‌تر می‌کند.

این جایزه که به یادبود یکی از نویسندگان برتر جهان، آسترید لیندگرن از سال ۲۰۰۲ از سوی وزارت فرهنگ سوئد پایه گذاشته شده، با تاکید بر این حق شکل گرفته است که کودکان حق دارند از خود ادبیاتی غنی و باارزش داشته باشند. از این چشم‌انداز، ادبیات ناب کودکان ادبیاتی است که کودک با لذت به سوی آن می‌رود، اندیشه‌اش برانگیخته می‌شود و تخیلش به پرواز درمی‌آید.

زندگی آسترید لیندگرن به عنوان یک دختر و یک زن و بعدها به عنوان یکی از برجسته‌ترین نویسندگان جهان همیشه زبانزد آن‌ها است که با کوشش‌های فردی، خود را از پیرامون به مرکز توجه می‌رسانند، نه برای این‌که فقط خودشان، بلکه هم‌جنسان‌شان و همه آن‌ها که از دیده شدن محروم شده‌اند دیده شوند. آسترید لیندگرن که زندگی سرشار از چالشی داشت و دو جنگ ویرانگر جهانی اول و دوم را تجربه کرده و در هنگامه جنگ جهانی دوم از آن چیزی که انسان را به این پایه از ویرانگری خویشتن رسانده بود، در شگفتی و رنج پیوسته بود، رمز رهایی از این وضعیت را آگاهی می‌دانست. آگاهی هم تنها با خواندن و ترویج خواندن رخ می‌دهد. او در هنگام دریافت جایزه جهانی هانس کریستین آندرسن در سال ۱۹۵۸ چنین گفت: «هر اتفاق بزرگی که در این جهان رخ داده است، ابتدا در تخیل کسی شکل گرفته است. کودکان هنگام خواندن معجزه می‌کنند.» معجزه خواندن نیز از خود او آغاز می‌شود که داستان‌ها و شخصیت‌هایش اکنون همه مرزها و زبان‌ها را درنوردیده‌اند.

جایزه آلما یا جایزه یادبود آسترید لیندگرن در حقیقت جایزه‌ای برای پاسداشت و بزرگداشت خواندن است. خواندن در جهانی که از هر سو تهدید می‌شود. تهدید گرمایش اقلیم و آب و هوا و موجودیت زیست در زمین تا تهدید جنگ و دیکتاتوری‌هایی که ملت‌ها را از درون تهی می‌کنند. تهدید کشورهای ثروتمند که نام خود را دموکراتیک گذاشته‌اند، اما پوستِ تنِ بخش بزرگ جهان شامل افریقا، آسیا و امریکای لاتین را کنده‌اند. تهدید ابرقدرت‌های نوپدید مانند چین که برآمده از جهان مصرف‌زده و طراحی‌شده از نظام‌های اجتماعی و اقتصادی غربی هستند تا تهدیدهای کوچک و بزرگ دیگر. در این جهان که مرزهای ویرانی و خشونت هرچه بیش‌تر خود را نشان می‌دهد، خواندن از سوی همه این نیروهای تباه تهدید می‌شود. نمونه آخرین آن همانا محروم شدن کودکان افغانستانی به ویژه دختران که از خواندن برای باسواد شدن تا خواندن ادبیات محروم شده‌اند. در جهانی که کشوری با تمدن کهن از سوی گروهی طالب تاریک‌اندیش به تسخیر درمی‌آید باید نگران خواندن بود. در چنین جهانی پاسداشت خواندن خود درافتادن با نیروهای شّر است. بنابراین اهمیت این جایزه نه در مبلغ کلانی است که به کسی یا نهادی تعلق می‌گیرد که بزرگ داشتن ادبیات و هنر کودکان و ترویج خواندن در هر کجا و هر زمان است. برندگان این جایزه که به مبلغ پنج میلیون کرون سوئد است هرساله در ماه آوریل مشخص می‌شوند.