ایسنا: بررسی‌های اولیه از دو جسد ظاهرا مومیایی یافته‌شده از معدن «لاپلنگ» اردستان نشان می‌دهد که احتمالا یکی از این اجساد، بالغ و دیگری نابالغ بوده و جنسیت یکی از آنها مؤنث است. قدمت این دو اسکلت هنوز مشخص نشده است.
جمعه ۷ آبان‌ماه ۱۴۰۰ کارگران معدنی در کوه‌های جنوبی شهرستان اردستان به یگان حفاظت میراث فرهنگی خبر می‌دهند که دو جسد قدیمی پیدا کرده‌اند. در گزارش اولیه یگان آمده که این دو جسد در عمق حدود ۳۰ متری معدن «لاپلنگ» روستای چاهریسه اردستان، احتمالا بر اثر ریزش معدن، دفن شده‌اند.
در بررسی‌های سطحی و مشاهدات اولیه نیز مشخص شد معدن «لاپلنگ» که محل پیدایش این دو جسد است، قدیمی بوده و از سال‌های بسیار دور، ایرانی‌ها به‌ویژه مردمان قدیم روستاهای چاهریسه، باقرآباد و دیگر روستاهای مجاور از آن روی و سرب استخراج می‌کردند.
در گزارش‌های نخستین میراث فرهنگی نیز آمده که این دو اسکلت مومیایی هستند، اما رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اردستان گمانه‌زنی کرده که «احتمالا این اسکلت‌ها مومیایی طبیعی هستند که می‌تواند نشان از دوره جدیدی در تاریخ و تمدن چندهزارساله این منطقه باشد.»
این دو اسکلت اکنون در موزه زواره اصفهان نگهداری می‌شوند تا جزئیات بیشتر از مومیایی یا اسکلت بودن، سن، قدمت و مشخصات دیگر اجساد معلوم شود.
مهدی مشهدی ـ رییس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان اردستان ـ اینک در گزارش تازه‌ای که به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی داده است، با استناد به بررسی‌های اولیه، درباره جنسیت و سن اجساد و همچنین قدمت تاریخی آنها اعلام کرد که احتمالا یکی از این اجساد متعلق به فردی بالغ و دیگری فردی نابالغ بوده است که یکی از آنها جنسیت مؤنث دارد و قدمت اسکلت‌ها نیز پس از بررسی‌های دقیق کارشناسی مشخص می‌شود.
در ادامه این گزارش به مشاهدات اولیه از محل کشف این دو جسد اشاره شده که دو کوره فرآوری و ذوب شناسایی شده است. قدمت این کوره‌ها به دوره صفویه مربوط است و با بررسی کارشناسان باستان‌شناسی اصفهان مشخص شد مصالحی که برای ساخت این دو کوره در جداره‌های بیرونی استفاده شده، از سرباره (مواد ضایعاتی و یا کم‌عیار) کوره‌های قدیمی‌تر بوده، که نشان از قدمت بالای این محل و وجود حیاتی ارزشمند است.
رییس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اردستان همچنین در گزارش نوشته است: در بازدیدهای مکرر از محل پیدایش اجساد که در ارتفاع حدودا ۳۵ متری تا قله کوه بود، به کانال‌های دست‌کن و یا طبیعی برخورد کردیم که وجود فضولات حیوانی مربوط به سال‌های گذشته و همچنین وجود اشکال هندسی بسیار زیبا از جنس نمک یا رسوب آهکی کربنات کلسیت که در سقف این کانال‌ها وجود داشت مربوط به چند میلیون سال قبل، قابل مشاهده بود که متاسفانه به‌دلیل کارکردن ماشین‌آلات سنگین و برداشت‌ها، تعدادی از کانال‌ها به‌طور کامل تخریب شده و از بین رفته است و حتی کانالی که اجساد از آن محل کشف شده، به‌صورت کامل از بین رفته و اجساد با هوشیاری تکنسین معدن و راننده بیل مکانیکی نجات پیدا کرده است که پس از تحویل به عوامل نیروی انتظامی شهرستان، این اجساد با احتیاط کامل توسط کارشناسان اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان اردستان به موزه شهر زواره برای بررسی و نظرات کارشناسی منتقل شد.
در ادامه مشاهدات اولیه به اتاق‌هایی برخوردیم که هندسه مهندسی جالبی دارد؛ تعدادی اتاق از جنس سنگ، گِل و مقداری آجر بدون داشتن سقف که به احتمال قوی سقف این اتاق‌ها از تیرهای چوبی پوشانده شده بوده و برای اسکان کارگران معدن استفاده می‌شد. با فاصله از این اتاق‌ها، اتاق دیگری که مربوط به بزرگ و یا رییس مجموعه بوده وجود دارد، همچنین اتاقی به‌عنوان مطبخ و محلی به‌عنوان سرویس بهداشتی شناسایی شده که به نظر کارشناسان، این ساختمان‌ها حداقل به دوره قاجار مربوط است.
اطلاعاتی تازه از دو جسد مومیایی در ایران
اظهارات مهندس مسؤول معدن و بررسی‌های انجام‌شده، حکایت از این دارد که از معدن «لاپلنگ» طی هزاران سال قبل، توسط ایرانی‌ها مواد معدنی همچون روی و سرب برداشت می‌شد. در آن زمان‌ها معادن به‌صورت زیرزمینی بوده و کار استخراج توسط کارگران که بیشتر از بومیان محلی و از روستاهای چاهریسه و باقرآباد و دیگر روستاها بوده‌اند استفاده می‌شد که به‌صورت دستی کار انتقال آن از کوه به پایین توسط چهارپایان و یا به صورت شوتینگ (به‌صورت پایین انداختن) انجام می‌شده است، بنابراین فقط رگه‌های اصلی که دارای عیار بالایی بوده استخراج می‌شده و از برداشت سایر مواد با عیار کمتر خودداری شده است. حتی صحبت‌هایی از حضور روس‌ها و انگلیسی‌ها از زمان جنگ جهانی دوم در معادن ایران و معدن روی «لاپلنگ» نیز در میان مردم محل به گوش می‌رسد. همچنین شواهد نشان از این دارد که این معدن در دوره پهلوی اول هم فعال بوده و تا شش سال گذشته در آن به شیوه‌های قدیمی، فعالیت‌های کمی در جریان بوده است.
در ادامه گزارش رییس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اردستان آمده است که با توجه به افزایش قیمت فلزات به‌ویژه فلزات گرانبها، وزارت صنعت و معدن به مزایده معادن قدیمی اقدام کرده و کار استخراج این معدن از حدودا شش سال قبل به شکل امروزی و با دستگاه‌ها و ماشین‌آلات سنگین معدنی و با روش انفجاری از سر گرفته شده است.
مشهدی با اشاره به غنای علمی و دیرینه شناختی و زیست‌محیطی منطقه و تخریب معدن‌کاوی‌ها پیشنهاد کرده است: عنوان اثر طبیعی به این منطقه داده شود و محیط زیست در قالب هر چهار گروه مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست، یعنی پارک ملی، اثر طبیعی ملی، پارک حیات وحش و منطقه حفاظت‌شده قرار گیرد. همچنین یادآور شده که این منطقه به سبب وجود آثار تاریخی، بوم‌شناختی و جاذبه‌های طبیعی طبق تعریف سازمان یونسکو قابلیت تبدیل به ژئوپارک جهانی را دارد.
رییس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اردستان متذکر شده که صدور مجوزها و پروانه‌های متعدد و گوناگون صنعتی و معدنی در منطقه، خسارات و آسیب‌های فراوانی را به طبیعت، گونه‌های گیاهی و جانوری، آثار طبیعی و دیرینه‌شناسی و بوم‌شناختی وارد کرده که سبب بروز آلودگی‌های زیست‌محیطی و اخلال در زندگی طبیعی روستایی خواهد شد.
