بی بی سی: در حالی که سیاست کلی عمان دههها بر حفظ بیطرفی در رابطه با برخی از مهمترین مسائل منطقه و خاورمیانه استوار بوده، احمد بن حمد الخلیلی، مفتی اعظم این کشور مسیری متفاوت در پیش گرفته است.
خلیلی که سالهاست ریاست عالیرتبهترین نهاد دینی در پادشاهی عمان را بر عهده دارد، نظرات خود در رابطه با سیاستها و تحولات داخلی و منطقهای را آشکارا در شبکههای اجتماعی به اشتراک میگذارد.
او تنها طی سال جاری از سلطان هیثم بن طارق آل سعید پادشاه عمان خواست برای پایین آوردن قیمتها دست به اقدام بزند و این در حالی است که دولت عمان در تلاش است با بالا بردن مالیاتها اقتصاد بیمار کشور را بهبود بخشد. او علاوه بر این از تسلط طالبان بر افغانستان و همینطور سیاستهای رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه برای کاهش نرخ بهره بانکی استقبال کرده است. همه اینها مسائلی هستند که عمان همواره کوشیده نسبت به آنها بیطرف باقی بماند.
شیخ خلیلی کیست؟
به گفته وبسایت اتحادیه جهانی علمای مسلمان، شیخ خلیلی سال ۱۹۴۲ در زنگبار که آن زمان بخشی از عمان بود، به دنیا آمد و پس از استقلال این منطقه در سال ۱۹۶۴ به همراه پدرش آنجا را ترک کرد.
او تحصیلات رسمی ندارد اما در زنگبار و عمان زیر نظر عدهای از علمای اسلام قرآن، علوم دینی و زبان عربی آموخته است.
به نوشته این وبسایت، خلیلی پس از اقامت در عمان به عنوان معلم قرآن و علوم دینی شروع به کار کرد، در ۱۹۷۴ به وزارت اوقاف این کشور پیوست و در ۱۹۷۵ هم عنوان مفتی را بدست آورد.
او نایب رییس اتحادیه جهانی علمای مسلمان است که مقر آن در قطر است.
خلیلی به فرقه اباضیه تعلق دارد که یکی از مذاهب اسلام است که حدود نیمی از جمعیت عمان و پادشاه این کشور از آن پیروی میکنند. با این حال سایر مسلمانان از پیروان این فرقه به عنوان خوارج یاد میکنند.
پس از این که بانک مرکزی ترکیه نرخ بهره را به شدت کاهش داد، رجب طیب اردوغان نرخ بالای بهرههای بانکی را دلیل افزایش تورم دانست. خلیلی روز ۲۰ نوامبر در حمایت از این دیدگاه نامتعارف رئیسجمهوری ترکیه توییت کرد: "ما به دولت برادر و مسلمان ترکیه که در راس خود رهبری هدایتگر دارد، ادای احترام میکنیم، کشوری که میکوشد اقتصادش را از شر رباخواری خلاص کند."
او از "تمامی دولتهای مسلمان" خواست با همکاری یکدیگر رویهای مشابه در پیش بگیرند.
خلیلی در ماه اوت هم در توییتر خود از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان حمایت کرد: " به مردم برادر و مسلمان افغانستان برای این پیروزی قاطع و این موفقیت ارزشمند برابر مهاجمان متجاوز تبریک میگوییم … ما خوشبین هستیم و امیدواریم به یاری خداوند این پیروزی پرقدرت همه امت اسلام را با هم یکپارچه کند … تا آنها وجب به وجب خاک اشغال شده خود را باز پس بگیرند."
خلیلی روز ۱۶ ماه مه و در جریان درگیریهای فرامرزی میان اسرائیل و گروههای مسلح در غزه هم این پیام را در توئیتر خود منتشر کرد: " مقاومت شجاعانه، با دلاوریهای بینظیر و فداکاریها و نقشههای موفقیتآمیزش لکه ننگی را از این امت [اسلامی] پاک کرد که مدتها بر آن نشسته بود."
دیگران چه میگویند؟
جرارلد ام. فایرستاین، کاردار پیشین آمریکا در عمان، روز ۱۶ اوت در واکنش به اظهارات مفتی اعظم در مورد تحولات افغانستان به وبسایت شبکه تلویزیونی الحره گفت: "این دیدگاه مقامات عمان نیست … ما پیوندهایی مستحکم با عمان داریم و این کشور بیشک حامی آن چیزی بود که ما میکوشیدیم در ۲۰ سال گذشته در افغانستان به آن دست یابیم."
فایرستاین همچنین گفت: "پیشبینی من این است که دولت عمان و پادشاه این کشور اجازه نخواهند داد این روند بیش از حد ادامه یابد و از مقامهای مذهبی خواهند خواست جلوتر از دولت قدم برندارند."
فاضل سلیمان، پژوهشگر اسلامی و بنیانگذار بنیاد پلها روز ۱۷ اوت اظهار نظر خلیلی در مورد طالبان را به اشتراک گذاشت و نوشت: " مفتی اعظم پادشاهی عمان، الگویی دیگر برای جهان علمای آزاده است تا تسلیم قدرت و پول و مقام نشوند."
حامد المزروعی، یکی از مسئولان امارت در ژوئیه ۲۰۲۰ این توئیت را منتشر کرد: "جناب آقای مفتی احمد الخلیلی، تعجب میکنم شما -از کشور دوست و برادر عمان که همواره حامی صبر، عشق، صلح و همگرایی ادیان بوده - برای اقدام اردوغان به تبدیل ایاصوفیه به مسجد به مسلمانان و امت اسلام تبریک گفتید."
" سوال من اینجاست چه کسی گفته شما قیم تمامی مسلمانان و امت اسلام هستید، در حالی که فقط در جایگاه مفتی کشور دوست و برادر، عمان نشستهاید."