ایسنا: سرپرست اداره کل موزه‌ها همزمان با نمایش ۵۱ قطعه آجر لعابدار سه‌هزارساله استردادی از سوئیس، از آمادگی دانشگاه شیکاگو برای بازگرداندن باقی‌مانده کتیبه‌های هخامنشی به ایران خبر داد.
نمایشگاه آجرهای لعابدار مانایی استردادی از سوئیس که شامل ۵۱ قطعه آجر لعابدار است، از روز دوشنبه ۲۳ اسفندماه ۱۴۰۰ در موزه ملی ایران برگزار شد.
مرتضی ادیب‌زاده، سرپرست اداره کل موزه‌ها در آیین افتتاح این نمایشگاه، از پیگیری ۱۳ پرونده استرداد آثار تاریخی ایران که شامل حدود صد قطعه مشخص از کشورهای آمریکا، مجارستان، فرانسه، انگلستان و نروژ است، خبر داد.
او افزود: اقدامات حقوقی این پرونده‌ها انجام شده است و به‌زودی در سال ۱۴۰۱ انتقال آن‌ها انجام می‌شود. دانشگاه شیکاگو نیز کتیبه‌هایی از تخت‌جمشید را آماده تحویل دارد.
ادیب‌زاده گفت: از سال ۱۳۸۴ تا کنون سه‌هزار شیء مسروقه که از کشور خارج شده بودند به ایران بازگردانده و به نمایش عمومی گذاشته شدند.
سرپرست اداره کل موزه‌ها، دیپلماسی فرهنگی را از اهداف مهم وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دانست و بیان کرد: استرداد اشیاء فرهنگی ـ تاریخی نیاز به تعامل بین کشورها دارد که دستگاه دیپلماسی به مثابه پل ارتباطی در این راستا عمل می‌کند.
ادیب‌زاده همچنین از همکاری‌های وزارت خارجه سفارت سوئیس برای استرداد ۵۱ قطعه آجر لعابدار مانایی قدردانی کرد و افزود: امیدواریم در سال‌های آینده شاهد استرداد اشیاء بیشتری به کشور باشیم.
سرپرست اداره‌کل موزه‌ها همچنین به شورای بوکان که خاستگاه این آجرهای لعابی بود، قول داد در هفته میراث‌فرهنگی برای برگزاری نمایشگاه آجرهای سه‌هزارساله استردادی از سوئیس در بوکان بر نامه‌ریزی لازم انجام شود.
۱۸ مجموعه مسروقه به موزه ملی برگردانده شده
جبرئیل نوکنده، رییس موزه ملی ایران نیز از تخریب و قاچاق اشیاء فرهنگی تاریخی به‌عنوان یکی از معضلات این حوزه یاد کرد و گفت: با دیپلماسی انجام‌شده تاکنون ۱۸ مجموعه از اشیاء فرهنگی‌تاریخی مسروقه به موزه ملی ایران بازگردانده شده است.
او استرداد این اموال را تلاش ایران‌شناسان و باستان‌شناسان فعال در موزه‌های اروپایی دانست که گواهی دادند این آثار متعلق به ایران هستند.
رییس کل موزه ملی ایران از مقامات دولت سوئیس که برای بازگرداندن این اشیاء به ایران تلاش فراوان کردند نیز تشکر کرد و به نقل از سفیر سوئیس در تهران گفت: سوئیس محل امنی برای قاچاقچیان اشیاء فرهنکی نیست.
او همچنین اطلاعات تاریخی استخراج‌شده درباره بوکان را به تلاش‌های سه باستان‌شناس بزرگ ایرانی از جمله اسماعیل یحیایی، بهمن کارگر و یوسف حسن‌زاده مربوط دانست و گفت: این نمایشگاه به‌زودی در بوکان که زادگاه اصلی این آجرها است، برگزار می‌شود. همچنین باید این آثار در استان‌های غرب کشور کرمانشاه، کردستان، لرستان و آذربایجان غربی و شرقی در معرض دید عموم قرار گیرد.
نوکنده افزود: موزه ملی ایران با بازگشایی این نمایشگاه رسما به استقبال نوروز می‌رود.
توصیف کاردار سوئیس از نمایش آجرهای لعابی سه‌هزارساله
کیم زیتسلر ـ کاردار سفارت سوئیس در تهران ـ تماشای نمایشگاهی از آثار خلق‌شده در ۲۸۰۰ سال قبل را لحظه‌ای ویژه توصیف کرد و افزود: چنین اتفاقی هر روز رخ نمی‌دهد. من باستان‌شناس نیستم، اما می‌توانم زیبایی‌های خلق‌شده و کوشش هنرمندان برای ساخت این آثار را درک کنم.
او با بیان این‌که این آجرها بصیرت قابل توجهی نسبت به دوره مانایی را به ما می‌دهد، گفت: نمی‌دانم این آجرها چگونه کشف و مسروق شد، اما می‌دانم حفاظت و مراقبت از اشیاء تاریخی در ۵۰ سال گذشته پیشرفت شایانی داشته است.
زیستلر به پیمان ۱۹۷۰ یونسکو مبنی بر قانون انتقال اشیاء تاریخی اشاره کرد و یادآور شد: ایران نیز جزو امضاکنندگان این پیمان بوده و حفاظت از میراث‌فرهنگی و مبارزه با قاچاق این آثار از اهداف مشترک بین دو کشور ایران و سوئیس است.
کاردار سوئیس در تهران اضافه کرد: بر اساس قانون سوئیس اموال مصادره‌شده باید به کشور اصلی بازگردانده شود که استرداد این آجرها در همین راستا انجام شده است.
او با خوشحالی از نمایش این بخش از میراث‌فرهنگی ایران، این اقدام را خشتی دیگر از روابط بین دو کشور ایران و سوئیس دانست.
نمایش آجرهای لعابی در بوکان
احمد رحمانی ـ رییس شورای شهر بوکان ـ نیز بیان کرد: شهرستان بوکان در جنوب آذربایجان غربی واقع شده و کردنشین است. مردم این منطقه به آثار باستانی خود علاقه‌مندند و اگر این نمایشگاه در بوکان برگزار شود، مورد استقبال ویژه‌ای قرار می‌گیرد.
او همچنین از همکاری و تلاش‌های کشور سوئیس، وزارت امور خارجه و موزه ملی ایران برای بازگرداندن این آثار ارزشمند به زادگاه اصلی قدردانی کرد و افزود: مردم شریف بوکان برای بازدید این نمایشگاه مشتاق هستند. برای برگزاری این نمایشگاه در زودترین زمان ممکن در بوکان اعلام آمادگی می‌کنیم و نهایت همکاری را در این راستا خواهیم داشت.
انور حبییب‌زاده بوکانی ـ نمایده مردم بوکان در مجلس شورای اسلامی ـ نیز این اشیاء را شناسنامه مردم ایران و بوکان دانست و بیان کرد: امیدوار است این آثار در بوکان و مناطق کردنشین به نمایش گذاشته شود.
آجرهای لعابدار بوکان متعلق به پادشاهی مانا حدود سه‌هزار سال پیش است که از محوطه قلایچی بوکان در هفت کیلومتری شمال شرق بوکان در جنوب آذربایجان غربی به دست آمده است. ۵۱ قطعه از این آجرها در دهه ۱۳۶۰ خورشیدی، غیرمجاز از سوی یک خانواده ایرانی به بندر چیاسو در مرز سوئیس ـ ایتالیا منتقل شده بود. این مجموعه پس از طی سه دهه روند حقوقی با مشارکت کشور سوئیس و دستگاه دیپلماسی در ۲۹ آذرماه ۱۳۹۹ به موزه ملی ایران بازگردانده شد.
در پایان مراسم افتتاحیه، از کاتالوگ نمایشگاه آجرهای لعابدار بوکان استردادی از کشور سوئیس و کتاب «معماری قلایچی» رونمایی شد.
نمایشگاه آجرهای لعابی تا ۳۰ فروردین ۱۴۰۱ برای بازدید عموم در موزه ملی برپا است. موزه ملی در خیابان سی‌تیر تهران واقع شده است.
