پنجشنبه ۰۵ خرداد ۱۴۰۱ | Thursday, 26 May 2022
  • ارتباط با انتخاب
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیک
  • |
  • نظرسنجی
پنجشنبه ۰۵ خرداد ۱۴۰۱ | Thursday, 26 May 2022
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
جستجو
ویدئو جدیدترین اخبار پربیننده ترین
لایو خبر عکس خواندنی ها اخبار ویژه
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • ارتباط با انتخاب
  • پیوندها
  • آب و هوا
  • اوقات شرعی
  • مجله الکترونیک
  • نظرسنجی
  • آرشیو
ویدیو / پیمان معادی: از حضور اصغر فرهادی بین داوران حس خوبی دارم

ویدیو / پیمان معادی: از حضور اصغر فرهادی بین داوران حس خوبی دارم

ویدیو / واکنش جانی دپ به رفتار عجیب روانپزشکی که توسط تیم حقوقی امبرهرد برای شهادت به دادگاه آمد

ویدیو / واکنش جانی دپ به رفتار عجیب روانپزشکی که توسط تیم حقوقی امبرهرد برای شهادت به دادگاه آمد

ویدیو / عزاداری در غم عزیزان از دست رفته بر اثر ریزش «متروپل»

ویدیو / عزاداری در غم عزیزان از دست رفته بر اثر ریزش «متروپل»

ویدیو / مصاحبه‌ی صداوسیما با برادران مالک متروپل آبادان

ویدیو / مصاحبه‌ی صداوسیما با برادران مالک متروپل آبادان

ویدیویی از لحظه فرو ریختن ساختمان «متروپل»

ویدیویی از لحظه فرو ریختن ساختمان «متروپل»

ویدیو / ورود عوامل فیلم «برادران لیلا» به سالن لویی لومیر برای نمایش اصلی فیلم در کن

ویدیو / ورود عوامل فیلم «برادران لیلا» به سالن لویی لومیر برای نمایش اصلی فیلم در کن

کد خبر: ۶۷۵۷۶۸
تاریخ انتشار: ۰۳ : ۱۷ - ۲۱ ارديبهشت ۱۴۰۱
ویدیو >> خبری
پ

تماشا کنید: فاجعه‌ی قریب الوقوع! / اوضاع صندوق‌های بازنشستگی بحرانی‌ست؛ ۳۰ سال پرداخت بیمه در ایران برای هیچ؟

بحران صندوق‌های بازنشستگی یکی از موضوعاتی است که اقتصاد ایران سال‌هاست با آن درگیر بوده و کارشناسان و حتی سیاست‌گذاران نسبت به بحران‌آفرینی این بخش از اقتصاد ایران ابراز نگرانی کرده تا جایی که از آن به عنوان یک ابرچالش در اقتصاد ایران نامبرده می‌شود. وابستگی روزافزون و نگران‌کننده‌ی صندوق‌های بازنشستگی به منابع دولتی و بودجه عمومی از جمله مهمترین نشانه‌های ورشکستگی آن‌ها به شمار می‌رود و طی سال‌های گذشته هیچ راه‌حل مناسبی برای رهایی از بحران آن‌ها پیدا نشده و یا به کار گرفته نشده است.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
کد ویدیو
دانلود
فیلم اصلی

سرویس اقتصادی «انتخاب»: بحران صندوق‌های بازنشستگی یکی از موضوعاتی است که اقتصاد ایران سال‌هاست با آن درگیر بوده و کارشناسان و حتی سیاست‌گذاران نسبت به بحران‌آفرینی این بخش از اقتصاد ایران ابراز نگرانی کرده‌ تا جایی که از آن به عنوان یک ابرچالش در اقتصاد ایران نامبرده می‌شود.

وابستگی روزافزون و نگران‌کننده‌ی صندوق‌های بازنشستگی به منابع دولتی و بودجه عمومی از جمله مهمترین نشانه‌های ورشکستگی آنها به شمار می‌رود و طی سال‌های گذشته هیچ راه‌حل مناسبی برای رهایی از بحران آنها پیدا نشده و یا به کار گرفته نشده است. همچنین حاکمیت و مجموعه نهادهای صندوق‌ها جدای از اینکه نگاهی آینده‌نگرانه نداشته بلکه تحمیل قوانین نامناسب و خصوصی‌سازی شتاب‌زده مبنی بر واگذاری شرکت‌های زیان‌ده به صندوق‌ها در ازای بدهی دولتی و همچنین تعیین مدیران غیرمتخصص و ناآشنا به مسائل بنگاه‌داری عوامل مختلفی هستند که در ایجاد بحران صندوق‌ها نقش ویژه‌ای داشته‌اند. 

کاهش ادامه‌دار نرخ پشتیبانی

یکی از بزرگترین مشکلات بنیادی صندوق‌ها کاهش نرخ پشتیبانی یا همان نرخ جایگزینی آنها طی سال‌های اخیر است. مهمترین منابع درآمدی صندوق‌های بازنشستگی همان کسورات شاغلان است و هر چه نسبت تعداد شاغلان به بازنشستگان یا مستمری‌بگیران بیشتر باشد مطلوبیت صندوق‌ها نیز بیشتر است. نسبت پشتیبانی مطلوب نظام بازنشستگی یا همان نسبت تعداد شاغلان به مستمری بگیران به طور میانگین بین 6 تا 7 است و این نسبت برای جلوگیری از ورشکستگی باید حدود 3 باشد. یعنی به ازای هر سه نفر بیمه‌پرداز یک بازنشسته یا مستمری‌بگیر وجود داشته باشد تا صندوق برای پرداختی‌های خود نیازمند هیچ‌گونه منابع خارجی نباشد. اگر همین نسبت را در نظر بگیریم وضعیت نرخ پشتیبانی اکثر صندوق‌های بازنشستگی در سطح بحرانی قرار دارد.

در کشور حدود 18 صندوق بازنشستگی وجود دارد و از بین آنها شاید تنها دو صندوق دارای نرخ پشتیبانی نسبتا مناسب هستند یعنی سازمان تامین اجتماعی و صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر کشور، اما بقیه صندوق‌ها از جمله صندوق بازنشستگی کشور پایین‌تر از حتی از سطح ورشکستگی است. در حال حاضر ضریب پشتیبانی سازمان تامین اجتماعی که بزرگترین صندوق بیمه‌ای کشور به شمار می‌رود 4.5 است، اما نرخ پشتیبانی صندوق بازنشستگی کشوری حدود 0/7 ( هفت دهم) است یعنی کمتر از یک. یعنی تعداد مستمری‌بگیران از تعداد کارکنان بیمه‌پرداز بیشتر است. این نشان می‌دهد که صندوق بازنشستگی کشوری با بیش از 1 میلیون و 500 هزار حقوق بگیر کاملا وابسته به بودجه دولتی است. این در حالیست که نرخ پشتیبانی سازمان تامین اجتماعی در دهه 60 حدود 14 به یک بود اما اکنون با بیش از 37 میلیون نفر بیمه‌شده و بیش از 7 میلیون نفر مستمری‌بگیر به زیر 5 رسیده و سال به سال نیز این نرخ به دلیل افزایش امید به زندگی و بسیاری سیاست‌های تحمیلی دیگر رو به کاهش است و این موضوع نشان می‌دهد چشم‌انداز آینده این سازمان با توجه به اینکه بزرگترین صندوق بازنشستگی کشور محسوب می‌شود خطرناک است.

همچنین سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح نیز دارای ضریب پشتیبانی حدود 0/8 (هشت دهم) است که این صندوق نیز کاملا وابسته به منابع دولتی است. سایر صندوق‌های اختصاصی نیز دارای ضریب پشتیبانی حدود یک هستند که آنها نیز با کمک‌های دولتی سرپا هستند. به عنوان نمونه صندوق بازنشستگی بانک‌ها که از جمله صندو.ق‌های بازنشستگی اختصاصی کشور است حدود 260 هزار مشترک دارد که 140 هزار این عدد بازنشسته هستند و 120 هزار نیز بیمه‌پرداز. این یعنی اینکه نرخ پشتیبانی این صندوق زیر یک است که نشان می‌دهد روند کاهش استخدام نیروی کار در شبکه بانکی کشور احتمالا به دلیل توسعه‌ی بانک‌داری دیجیتال رو به کاهش است.

مقایسه صندوق‌های بازنشستگی در ایران با سایر کشورها نیز نشان از بحران صندوق‌ها در ایران است. به عنوان مثال نسبت دارایی‌های صندوق‌های بازنشستگی در کشورهای توسعه‌یافته بیشتر از تولید ناخالص داخلی است. برای نمونه دارایی‌های صندوق بازنشستگی هلند که یکی از بهترین نظام‌های بازنشستگی در جهان است بر تولید ناخالص داخلی این کشور حدود 171 درصد در سال 2018 بوده در حالی که نسبت دارایی‌های صندوق بازنشستگی ایران نسبت به تولید ناخالص داخلی در بهترین حالت به 30 تا 40 درصد می‌رسد.  طبق آمار در سال 2021 به صورت میانگین در سطح جهانی به ازای هر بازنشسته حدود 2.7 بیمه‌پرداز وجود دارد که این رقم در سال 2035 به 2.3 خواهد رسید. بنابراین اگر چه این نرخ در سطح جهانی نیز در حال کاهش است اما وضعیت در ایران بسیار بحرانی‌تر از میانگین سطح جهانی است.

بر اساس آمارهای منتشر شده سیر نزولی نرخ‌های پشتیبانی صندوق‌های بازنشستگی ایران تقریبا از میانه دهه 80 آغاز شده و تا به امروز ادامه داشته است و کار به جایی رسیده که اکنون بسیاری از کارشناسان بحران صندوق‌ها را یک ابرچالش اقتصادی می‌دانند که می‌تواندکل اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار دهد.

 

وضعیت سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی

یکی از راه‌های درآمدزایی و حفظ ارزش ذخایر صندوق‌ها سرمایه‌گذاری است که از طریق آن صندوق‌های بازنشستگی با کسب نرخ بازدهی خوب از محل سرمایه‌گذاری می‌توانند اقدام به ایفای تعهدات خود کنند. در حال حاضر بیش از 150 شرکت تحت کنترل صندوق بازنشستگی کشوری می‌باشد که این شرکت‌ها شامل هلدینگ‌های مختلفی می‎باشند که صندوق در برخی دارای موقعیت کنترلی و در برخی نیز دارای موقعیت مدیریتی می‌باشد.

دولت ایران طی سه دهه اخیر به دلایل متعددی به دلیل عدم پرداخت سهم خود از حق بیمه به صندوق‌های بازنشستگی بدهکار شده و همین امر باعث شده که دولت در ازای بدهی به این صندوق‌ها در قالب خصوصی‌سازی مبادرت به واگذاری تمام یا بخشی از سهام برخی شرکت‌های دولتی به آنها نموده که در برخی موارد این امر بر خلاف رضایت آنها بوده است. نکته اینجاست که برخی از این شرکت‌ها زیان‌ده بوده و بخش خصوصی نیز به همین دلیل تمایلی به تملک آنها نداشته و در نتیجه صندوق‌ها در ازای بدهی خود ناچار به پذیرش آنها شده‌اند. این موضوع هزینه زیادی را برای صندوق‌های بازنشستگی در پی داشته و خود معاونت اقتصادی و برنامه‌ریزی سازمان تامین اجتماعی در سال 92 به تبعات مالی این نوع واگذاری‌ها اشاره کرده که شامل هزینه بر بودن اصلاحات ساختار مالی شرکت‌ها، تامین نقدینگی برای پرداخت حقوق کارکنان و طلب طلبکاران شرکت‌ها و نیز تامین مالی پروژه‌های در اختیار این شرکت‌ها بوده که این موضوعات بار سنگین مالی را به صندوق‌های بازنشستگی تحمیل کرد.

از طرف دیگر صندوق‌های بازنشستگی با توجه به منابع نقدینگی که در اختیار دارند می‌توانند از فرصت‌های خوب سرمایه‌گذاری بین‌المللی بهره ببرند، اما در ایران این موضوع با موانع قابل توجهی برخوردار است. بسیاری از صندوق‌های بازنشستگی کشورهای در حال توسعه، مبادرت به سرمایه‌گذاری خارجی در سهام شرکت‌های بین‌المللی حاضر در بازارهای بورس جهان می‌کنند و از این طریق سبد سرمایه‌گذاری خود را متنوع می‌کنند. در ایران اما علاوه بر موانع قانونی ترس از فرار سرمایه و کم عمق شدن بازار داخلی وجود دارد. محدودیت بازگشایی حساب‌های بانکی بین‌المللی و نقل و انتقال سرمایه، احتمال مسدود شدن حساب‌ها و دارایی‌های ایران در نتیجه تحریم‌های بین‌المللی از جمله موانع دیگر سرمایه‌گذاری خارجی صندوق‌های بازنشستگی در کشور است.

اگرچه گاهی اوقات سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی در شرکت‌ها فعالیتی سودآور بوده اما شرکت‌های تحت تملک نیز وجود دارند که زیان انباشته زیادی دارند. یکی از این شرکت‌ها به عنوان مثال کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران است که بیش از 15 درصد سهام این شرکت تحت تملک صندوق بازنشستگی کشوری و سازمان تامین اجتماعی است. صورت‌های مالی پایان سال 1400 نشان می‌دهد که این شرکت اکنون در نتیجه تحریم‌های بین‌المللی طی سال‌های گذشته معادل بیش از 1500 میلیارد تومان زیان انباشته دارد. یا مثالی دیگر می‌توان به شرکت سرمایه‌گذاری «گروه صنایع بهشهر ایران» اشاره کرد که از انتهای سال 1399 تا انتهای سال 1400 با کاهش 100 درصدی سود خالص مواجه شده و سود این شرکت از حدود 170 میلیارد تومان به 70 میلیون تومان رسیده است. نمونه دیگر «گروه فن‌آوا»  است که در سال مالی منتهی به آخر اسفند 1400 زیان 3 میلیارد و 500 میلیون تومانی را متحمل شده است. شرکت «نورد و لوله اهواز» از جمله شرکت‌های زیان‌ده دیگری است که تحت مدیریت صندوق بازنشستگی کشوری قرار دارد، شرکتی که طبق آخرین صورت‌های مالی در سال 96 زیان انباشته‌ای معادل 560 میلیارد تومانی را ثبت کرده است. همچنین حدود 8 درصد سهام شرکت «ایران خودرو» در اختیار صندوق بازنشستگی کشوری است که این شرکت نیز زیان انباشته‌ای معادل 30 هزار میلیارد تومان را ثبت کرده است.

همچنین معاون امور سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی در سال 99 اعلام کرد که حدود 27 شرکت زیان‌ده که فقط به صورت کاغذی وجود داشتند و تحت پوشش صندوق بازنشستگی کشوری بودند منحل شدند.

مدیرعامل هلدینگ آتیه صبا که زیرمجموعه صندوق بازنشستگی کشوری است و حدود 24 شرکت تحت مدیریت دارد در سخنانی حدود دو سال پیش اعلام کرد که هیچکدام از شرکت‌های زیرمجموعه این هلدینگ وضعیت خوبی نداشتند و اکثرا زیان‌ده و غیرفعال بودند.

حسین حاتمی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در سخنانی اعلام کرد از میان 187 شرکت تابعه صندوق بازنشستگی کشوری تنها 34 شرکت سودآور هستند و مابقی آنها زیان انباشته دارند و این در حالیست که مدیران همین شرکت‌های زیان‌ده طبق گزارشات حقوق‌های نجومی دریافت کرده‌اند. بنابراین با نگاهی به وضعیت نسبت بیمه‌شدگان به مستمری‌بگیران و همچنین وضعیت سرمایه‌گذاری شرکت‌های زیر مجموعه صندوق‌های بازنشستگی می‌توان به این نتیجه رسید که این صندوق‌ها در ایفای تعهدات خود کاملا وابسته به منابع بودجه عمومی هستند چرا که از دو بخش دیگر منابع درآمدی خود یعنی کسورات شاغلان و بازدهی سرمایه‌گذاری‌ها کاملا محروم شده‌اند.

میزان وابستگی صندوق‌های بازنشستگی به بودجه دولتی

بر اساس آمارهای بالا عنوان شد که صندوق‌های بازنشستگی وابستگی شدیدی به منابع بودجه دولتی دارند. به عنوان مثال بر اساس آماری که در سال 1397 از مؤسسه راهبردهای بازنشستگی صبا منتشر شده نشان می‌دهد که سهم کمک دولت به دو صندوق بازنشستگی کشوری و صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح از بودجه امور رفاهی از 36 درصد در سال 1393 به 52 درصد در سال 1397 رسیده و این رقم در سال 1396 حدود 54 درصد یعنی بیش از 33 هزار میلیارد تومان بوده است. یعنی 54 درصد بودجه امور رفاهی به دو صندوق بازنشستگی کشوری و لشگری تعلق می‌گیرد و این رقم به لحاظ وابستگی، رقم بسیار هنگفتی محسوب می‌شود. همچنین زمانی که کمک دولت به صندوق‌های بازنشستگی از ارقام بودجه رفاهی کسر می‌شود، نسبت بودجه رفاهی از بودجه عمومی دولت با افت چشمگیر مواجه شده و از متوسط 17 درصد به 10 درصد کاهش پیدا می‌کند. یعنی سهم پرداختی به صندوق‌های بازنشستگی کشور سایه خود را بر بخش‌های غیربیمه‌ای نظام رفاهی سنگین‌تر کرده و این در حالیست که صندوق‌های بازنشستگی نباید هیچ‌گونه وابستگی به بودجه عمومی کشور داشته باشند.

نسبت پشتیبانی صندوق‌های بازنشستگی اختصاصی نیز پایین‌تر از 2 است و این بدان معناست که آنها نیز به غیر صندوق‌های بازنشستگی کشوری و لشگری وابستگی زیادی به بودجه عمومی دارند. طبق گزارش مؤسسه راهبردهای بازنشستگی صبا که نهاد پژوهشی صندوق بازنشستگی کشوری است، بودجه این صندوق‌ها در ردیف معینی از بودجه امور رفاه اجتماعی آورده نمی‌شود بلکه ذیل بودجه‌ی کلی هر سازمان یا نهاد قرار دارد که عملا همان وابستگی آنها به بودجه کلی کشور است.

آینده صندوق‌های بازنشستگی در کشور و فساد در ساختار مدیریتی

در حال حاضر کارشناسان آینده صندوق‌های بازنشستگی را بسیار بحرانی ارزیابی می‌کنند. این وضعیت را حتی از زبان مسئولان نیز می‌تواند شنید. وزیر کار در سخنانی چندی پیش اعلام کرد که پنج صندوق زیر مجموعه وزارت کار یعنی صندوق بازنشستگی فولاد، بازنشستگی کشوری، بیمه اجتماعی و روستاییان و عشایر، ضمانت سرمایه‌گذاری تعاون و صندوق کارآفرینی دارای کسری 200 هزار میلیارد تومانی هستند.  اگر این صندوق‌ها افزایش بازدهی سالانه نداشته باشند کسری این صندوق‌ها به ترتیب در سال 1405 به بیش از 800 هزار میلیارد تومان (حدود 28 میلیارد دلار) و در سال 1420 به 43 هزار هزار میلیارد تومان خواهد رسید. برای فهم ابعاد این کسری کافیست این موضوع را مد نظر قرار دهیم که کل درآمد حاصل از صادرات نفت خام ایران در سال 1400 حدود 100 هزار میلیارد تومان بوده که معادل یک هشتم کسری احتمالی فقط پنج صندوق بازنشستگی تحت نظارت وزارت کار تا سال 1405 است. این چشم‌انداز بسیار هولناک است، چرا که در صورت محقق شدن این سناریو حتی کل درآمدهای نفتی دولت نیز کفاف کسری صندوق‌های بازنشستگی را نخواهد داد و به احتمال زیاد تبعات این کسری کل جامعه را تحت تاثیر قرار خواهد داد. بحران این صندوق‌ها صرفا مربوط به عدم توانایی در پرداخت حقوق بازنشستگان و یا تاخیر در پرداخت به انها نخواهد بود بلکه به مانند مهره دومینویی خواهد بود که کلیت اقتصاد نحیف ایران را مانند یک سیل ویرانگر هدف قرار خواهد داد، به ویژه اگر در نظر بگیریم که بیش از 200 شرکت در قالب چندین هلدینگ فقط تحت مدیریت صندوق بازنشستگی کشوری و سایر صندوق‌های بازنشستگی مانند صندوق بازنشستگی فولاد هستند و ورشکستگی آنها تبعات سنگین و البته جبران‌ناپذیری را در پی خواهد داشت چرا که این موضوع نه تنها ساختار دولتی بلکه حتی امنیت اجتماعی کشور را به خطر خواهد انداخت.

فساد مدیریتی نیز از جمله عواملی است که این صندوق‌‎ها به ویژه صندوق‌های تحت نظر وزارت کار با آن درگیر بوده‌اند. نمونه این نوع از فسادها را می‌توان در سخنان مدیرعامل صندوق بازنشستگی فولاد به وضوح مشاهده کرد. وی چندی پیش گفت که به دلیل سوء مدیریت مدیران این صندوق حدود 800 پرونده حقوقی به ارزش 10 هزار میلیارد تومان تشکیل شده و در این پرونده‌ها ردپای اشخاص شناخته شده، فرزندان وزرای سابق و آقازاده‌ها وجود دارد.

صندوق بازنشستگی فولاد دارای حدود 26 شرکت زیرمجموعه است که از میان آنها تنها یک یا دو شرکت سودده هستند و بقیه تماما زیان‌ده هستند. به عنوان مثال شرکت دخانیات در حال حاضر دارای 450 میلیارد تومان زیان انباشته و حدود 4 هزار میلیارد تومان نیز بدهی است. همچنین در این شرکت حدود 200 پرونده حقوقی برای مبارزه با فساد تشکیل شده که باز هم ردپای آقازاده‌ها و وابستگان مسئولان وقت دیده می‌شود. این وضعیت عمق فساد در صندوق‌های زیرمجموعه وزارت کار را نشان می‌دهد.

مسئله فساد در صندوق‌های بازنشستگی صرفا بحث انتصاب آقازاده‌ها نیست، بلکه حتی شامل فیش‌های حقوقی نجومی نیز می‌شود. وزیر کار در مصاحبه‌ای عنوان کرد افرادی در مجموعه صندوق‌ها توانسته‌اند ماهانه از 50 تا 100 میلیون تومان کارت هدیه و سکه دریافت کنند و این جدای از حقوق 20 میلیونی آنها بوده است. بنابراین مجموعه‌ای از عوامل باعث شده که صندوق‌های بازنشستگی کشور به غیر از دو مورد آنها ورشکسته شوند و دولت با پول نفت آنها را سرپا نگه داشته است. اگرچه وزیر کار اعلام کرده که تا سال 1406 صندوق‌ها تراز خواهند شد اما به نظر می‌رسد که با توجه به بحران نرخ تورم در کشور و رشد پرداختی‌های این صندوق‌ها و همچنین برنامه‌های ناشی از همسان‌سازی حقوق بازنشستگان این موضوع دور از دسترس است.

لینک کوتاه
ارسال به تلگرام
بازید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی
گزارش خطا
0
وب گردی
کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

موج ستایش ها از یوسف تیموری/ یاد علی انصاریان در فینال «جوکر» چه فضایی به وجود آورد؟

موج ستایش ها از یوسف تیموری/ یاد علی انصاریان در فینال «جوکر» چه فضایی به وجود آورد؟

پیمان قاسم‌خانی و میترا ابراهیمی در مونیخ/ عکس

پیمان قاسم‌خانی و میترا ابراهیمی در مونیخ/ عکس

اظهارات سید جواد هاشمی درباره حضورش در حادثه متروپل/ مردم، اطلاعات سلبریتی‌ها را صادقانه‌تر می‌پندارند

اظهارات سید جواد هاشمی درباره حضورش در حادثه متروپل/ مردم، اطلاعات سلبریتی‌ها را صادقانه‌تر می‌پندارند

علی دایی ۲۰۰۰ نفر را از بیکاری نجات داد

علی دایی ۲۰۰۰ نفر را از بیکاری نجات داد

وقتی رونالدو خودش را حبس کرد!

وقتی رونالدو خودش را حبس کرد!

نظرات بینندگان
نام:
ایمیل:
* نظر:
رپورتاژ / تریبون 2
تصاویر
۱/۳
۱/۳
تصاویر: تشییع پیکر شهدای سانحه سقوط جنگنده در اصفهان

تصاویر: تشییع پیکر شهدای سانحه سقوط جنگنده در اصفهان

۲/۳
تصاویر: سومین روز آوار برداری ساختمان متروپل

تصاویر: سومین روز آوار برداری ساختمان متروپل

۳/۳
تصاویر: انتخابات هیأت رییسه مجلس یازدهم

تصاویر: انتخابات هیأت رییسه مجلس یازدهم

رپورتاژ / تریبون 2
ببینید!

ویدیو / ببینید: ستاره‌های «برادران لیلا» روی فرش قرمز در جشنواره کن

ویدیو / ترانه علیدوستی در مراسم فرش قرمز «برادران لیلا» در جشنواره کن

ویدیو / «رد بول» چگونه اینقدر پول در‌ می‌آورد؟ + زیرنویس فارسی

ویدیو / حسن عباسی در پاسخ به یک دانشجو: بچه پر رو! تو دنیا نیامده بودی، ما خیلی از گردن کلفت ها در غرب را از این دانشگاه انداختیم بیرون

ویدیو / وقتی همایون شجریان حریف تمرینی اش را ناک اوت کرد!

ویدیو / اولین‌ تصاویر از فردی که پس از ۳۰ ساعت از زیر آوار متروپل بیرون کشیده شد

ویدیو / آواربرداری با قابلمه در حادثه ریزش متروپل برای نجات جان عزیزان

آرشیو
رپورتاژ / تریبون 2
پربازدیدها
روز هفته ماه سال

ویدیو / حسن عباسی در پاسخ به یک دانشجو: بچه پر رو! تو دنیا نیامده بودی، ما خیلی از گردن کلفت ها در غرب را از این دانشگاه انداختیم بیرون

ماجرای دروغین فردی که ۳۰ ساعت زیر آوار بود

مقایسه آرای قالیباف در سال سوم ریاست بر مجلس با دو سالِ اول

علی دایی ۲۰۰۰ نفر را از بیکاری نجات داد/ خرید کارخانه در آستانه ورشکستگی توسط دایی

رهبر معظم انقلاب: گفتیم مجلس انقلابی، یک عده خوششان نیامد! ولی ما حقیقت را گفتیم

تصاویر: دومین روز آوار برداری ساختمان متروپل - آبادان

قیمت طلا و سکه، امروز ۴ خرداد ۱۴۰۱

سخنگوی قوه قضاییه: خانواده غزل حیدری که در اهواز توسط همسرش سر بریده شد، مطالبه قصاص نکرده‌اند

تصاویری از شهید حسن صیاد خدایاری بعد از ترور در خیابان مجاهدین اسلام تهران

تایید هویت جسد مالک برج متروپل آبادان

المیرا شریفی‌مقدم به آنتن تلویزیون برگشت

تصاویر: گروگانگیری در ایلام

انتشار اسامی افراد غیر روانشناس فاقد مجوز از سوی سازمان نظام روانشناسی / نام محمود انوشه، فرهنگ هلاکویی، ایمان سرورپور و علیرضا شیری در این لیست ۵۰ نفره

ویدیو / دوتار نوازی عثمان محمدپرست و آواز شجریان

بازگشت مرتضی عقیلی به سینمای ایران پس از ۴ دهه

اطلاعیه سپاه: ترور سرهنگ پاسدار صیاد خدایی توسط عوامل وابسته به استکبار جهانی / تسنیم: تروریست‌ها دو نفر بودند

خداحافظی سحر قریشی از سینما / اعلام رسمی ازدواج با امیر تتلو

هتل شهر با دستور دادستان تهران تخلیه شد

روز‌های پر استرسی که همچنان ادامه دارد/ اردیبهشت ۱۴۰۱ با فیش‌های ۱۴۰۰ مستمری تامین اجتماعی!

تصاویری از شهید حسن صیاد خدایاری بعد از ترور در خیابان مجاهدین اسلام تهران

فرمانده سپاه: قطعاً خداوند و امام زمان (عج) بر سرود سلام فرمانده نظر داشته است / این سرود در تاریخ کشور ماندگار خواهد شد

منابع اسرائیلی: برای اولین بار در حملات هوایی تل آویو علیه سوریه، سامانه روسیه به سوی جنگنده‌های اسرائیلی شلیک کردند

تایید هویت جسد مالک برج متروپل آبادان

تمامی مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات استان تهران فردا تعطیل شد

زمان بازی های تیم ملی فوتبال ایران در مقدماتی جام جهانی

ویدیو / این حیوان عجیب الخلقه در عراق، شیر منقرض شده آشوری است؟

سازمان جهانی بهداشت: قرنطینه امیکرون ۵ روز نیست

معاوضه شماره موبایل با آپارتمان لوکس / قیمت شماره‌های رند به ۵۰ میلیارد تومان رسید

تماشا کنید: خداحافظی ایران با ارس؟ / پروژه «داپ» ترکیه چگونه در سکوت منابع آبی ایران را خشک می کند؟

سیلی «ویل اسمیت» به صورت مجری اسکار به خاطر شوخی با همسرش / تصویر واکنش حاضران در سالن / گریه و عذرخواهی اسمیت پس از دریافت جایزه: عشق موجب می‌شود کارهای دیوانه‌واری انجام دهیم؛ وقتی در اوج هستی، شیطان دقیقا همان موقع سراغت می‌آید +عکس و ویدیو

درگذشت ناگهانی بازیگر مشهور سینمای ایران/ علت فوت به روایت خبرگزاری قوه قضاییه: خودکشی

شرط تحویل آپارتمان ۱۵۰ متری در نیاوران به رضا رویگری / مجری صداوسیما: مالک منزل گفته خانه را با چند پرستار آماده کرده‌ام؛ فقط رضا باید تنها بیاید / وقتش رسیده بگویم که چقدر به رضا ظلم شده / او مدت‌هاست که در روابط‌ش دچار مشکل شده / مو‌های رضا به طرز عجیبی سوزانده شده بود؛ به گریمور گفتم جوری درست کن که فکر کند مو دارد

رپورتاژ / تریبون 2
خواندنی ها
دموکراسی کلاغی؛ کلاغ‌ها برای مشخص کردن زمان پرواز «رای‌گیری» می‌کنند

دموکراسی کلاغی؛ کلاغ‌ها برای مشخص کردن زمان پرواز «رای‌گیری» می‌کنند

برگزاری مراسم فرش قرمز فیلم «برادران لیلا» سعید روستایی در جشنواره کن+ تصاویر

برگزاری مراسم فرش قرمز فیلم «برادران لیلا» سعید روستایی در جشنواره کن+ تصاویر

بقایای فسیلی «اژدهای مرگ» مربوط به ۸۶ میلیون سال پیش، کشف شد

بقایای فسیلی «اژدهای مرگ» مربوط به ۸۶ میلیون سال پیش، کشف شد

دانشمندان چینی: باید برای نابودی ماهواره‌های استارلینک آماده باشیم

دانشمندان چینی: باید برای نابودی ماهواره‌های استارلینک آماده باشیم

رپورتاژ / تریبون 2
آخرین اخبار مهمترین عناوین روز

تصاویر: تشییع پیکر شهدای سانحه سقوط جنگنده در اصفهان

تصاویر: سومین روز آوار برداری ساختمان متروپل

تصاویر: انتخابات هیأت رییسه مجلس یازدهم

تصاویر: جشنواره بازی های بومی و محلی خراسان شمالی

خاطرات هاشمی رفسنجانی، ۴ خرداد ۱۳۷۸: دری نجف آبادی، نوبخت، جاسبی و رفیقدوست در جلسه چه گفتند؟

خاطرات حسن روحانی، شماره ۴۶: کدام مراجع پس از دستگیری امام، تصمیم به هجرت به تهران گرفتند؟

یادداشت‌های علم، سه‌شنبه ۹ خرداد ۱۳۴۶: روسیه در بازی اسرائیل و مصر، برنده است

۳ دیدار معوقه هفته بیست‌ونهم لیگ برتر ۸ خرداد برگزار می‌شود

استاندار خوزستان: متروپل هنوز به صورت کامل ساخته نشده بود؛ ساخت و ساز در آن ادامه داشت / فاجعه متروپل را به درس عبرتی برای خاطیان تبدیل می‌کنیم

یارانه جدید برای خانوارهای معترض، واریز و مسدود شد

دامپزشک آفریقای جنوبی وضعیت «ایران» و توله‌اش را بررسی می‌کند

رئیس هیات انگلیس در مذاکرات احیای برجام: پیش‌نویس توافقی که مارس گذشته در وین حاصل شد اکنون می‌تواند امضاء شود / این توافق نمی‌تواند برای همیشه روی میز بماند

معاون نخست وزیر روسیه: ایران می‌تواند به هاب راهبردی حمل و نقل برای روسیه و منطقه تبدیل شود / مخبر: توسعه روابط با مسکو سیاست راهبردی تهران است

سخنگوی فراجا: امنیت کامل در آبادان برقرار است

آمریکا ۱۰ فرد و ۹ شرکت را به دلیل ارتباط با نیروی قدس سپاه تحریم کرد

توقیف بار کشتی نفتی ایرانی توسط یونان / بیانیه تهران: کشتی به منظور حفظ ایمنی پرسنل و کشتی، به سواحل یونان پناه برده / اقدام این کشور دزدی دریایی است

با یک اعلام ممنوعیت ساده، قیمت آیفون بیش از ۵۰ درصد رشد کرد؛ رانت و دزدی شاخ و دم ندارد، به همین راحتی است

رییس سازمان محیط زیست در نامه‌ای به رییسی: بروز خطا‌های جزئی در پروژه «یوز» دور از ذهن نیست / از همان ابتدا شانس و احتمال بقای توله‌ها بالا نبود

هوای ۱۷ شهر خوزستان در وضعیت "خطرناک"

گروسی: گفت وگوهای آژانس با ایران به نقطه بسیار دشواری رسیده است

ارز ۴۲۰۰ رسما از گمرک خارج شد

رهبر معظم انقلاب: نمایندگان مجلس نباید در انتصابات دخالت کنند

رهبر معظم انقلاب: بلندگوی مجلس با پایگاه اینترنتی و فضای مجازی فرق دارد؛ مراقب آبروی افراد باشید

آخرین آمار کرونا در ایران، ۴خرداد ۱۴۰۱: فوت ۵ نفر در شبانه روز گذشته / شناسایی ۲۹۳ بیمار جدید کرونایی

رهبر معظم انقلاب: گروکشی و معارضه بی‌معنا بین مسئولان نباید وجود داشته باشد

قیمت طلا و سکه، امروز ۴ خرداد ۱۴۰۱

رهبر معظم انقلاب: فتح خرمشهر، تغییر یک معادله‌ تلخ به یک معادله‌ شیرین بود / در همه‌ حوادث هم مانند آن دوران می‌توان پیروز شد

شاخص کل بورس، امروز ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱

قیمت لیر ترکیه، امروز ۴ خرداد ۱۴۰۱

قیمت سکه پارسیان، امروز ۴ خرداد ۱۴۰۱

قیمت دلار در صرافی‌های بانکی، امروز ۴ خرداد ۱۴۰۱

استاندار خوزستان: سازه ساختمان متروپل بسیار سنگین بود/ این ساختمان در ۶ طبقه طراحی شده بود، اما بعدا ۳ طبقه و بعد از آن هم ۲ طبقه دیگر به آن اضافه شد / احتمالا مسائل فنی رعایت نشده بود / برخورد خودروی سنگین یا انفجار هم نمی‌توانست باعث این اتفاق شود

وزیر کشور: خطر جدی ریزش مجدد سازه متروپل وجود دارد

وضعیت جاده‌ها و راه‌ها، امروز ۴ خرداد ۱۴۰۱ / بارش باران در جاده‌های اردبیل و گیلان / وزش باد و گردوخاک در جاده‌های کردستان، ایلام، خوزستان، بوشهر و هرمزگان

وضعیت آب و هوا، امروز ۴ خرداد ۱۴۰۱ / ورود توده گرد و غبار از غرب کشور طی فردا

علم‌الهدی: ریشه اصلی کاهش ازدواج، مسائل اقتصادی و اشتغال نیست / بلوغ اقتصادی شرط تشکیل زندگی خانوادگی نیست / اگر برای تشکیل خانواده، غیر از بلوغ جنسی شرط دیگری لازم بود، خداوند آن را در جریان آفرینش انسان قرار می‌داد

سیدنظام موسوی، سلیمی و دشتی ناظران هیات رییسه مجلس شدند

شاخص آلودگی هوای تهران همچنان بالای ۴۰۰ / وضعیت برای همه مردم خطرناک است

آرشیو
رپورتاژ / تریبون 2
وبگردی

علی دایی ۲۰۰۰ نفر را از بیکاری نجات داد

وقتی رونالدو خودش را حبس کرد!

جانشین بیرانوند از لهستان می‌آید

جراحی بازیگر پیشکسوتِ تلویزیون کنسل شد

بی‌اطلاعی تهیه‌کننده «مستوران» از زمان پخش/ همه‌چیز به تصمیم اوج و صداوسیما برمی‌گردد

اظهارات سید جواد هاشمی درباره حضورش در حادثه متروپل/ مردم، اطلاعات سلبریتی‌ها را صادقانه‌تر می‌پندارند

موج ستایش ها از یوسف تیموری/ یاد علی انصاریان در فینال «جوکر» چه فضایی به وجود آورد؟

پیمان قاسم‌خانی و میترا ابراهیمی در مونیخ/ عکس

بیرانوند با پرسپولیس 3 ساله بسته ولی اعلام نمی‌کند!

دست رد بیرانوند به سه پیشنهاد نجومی

انتقاد تند کارگردان «عنکبوت» از کارگردان «عنکبوت مقدس»: همه‌جا از من تقلید کردی

پیدا شدن نوزاد پسر با بندناف در کیسه زباله؛ نوزاد زنده است/ عکس

  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"
کد خبر: ۶۷۵۷۶۸
تاریخ انتشار: ۰۳ : ۱۷ - ۲۱ ارديبهشت ۱۴۰۱
ویدیو >> خبری
پ

تماشا کنید: فاجعه‌ی قریب الوقوع! / اوضاع صندوق‌های بازنشستگی بحرانی‌ست؛ ۳۰ سال پرداخت بیمه در ایران برای هیچ؟

بحران صندوق‌های بازنشستگی یکی از موضوعاتی است که اقتصاد ایران سال‌هاست با آن درگیر بوده و کارشناسان و حتی سیاست‌گذاران نسبت به بحران‌آفرینی این بخش از اقتصاد ایران ابراز نگرانی کرده تا جایی که از آن به عنوان یک ابرچالش در اقتصاد ایران نامبرده می‌شود. وابستگی روزافزون و نگران‌کننده‌ی صندوق‌های بازنشستگی به منابع دولتی و بودجه عمومی از جمله مهمترین نشانه‌های ورشکستگی آن‌ها به شمار می‌رود و طی سال‌های گذشته هیچ راه‌حل مناسبی برای رهایی از بحران آن‌ها پیدا نشده و یا به کار گرفته نشده است.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
کد ویدیو
دانلود
فیلم اصلی

سرویس اقتصادی «انتخاب»: بحران صندوق‌های بازنشستگی یکی از موضوعاتی است که اقتصاد ایران سال‌هاست با آن درگیر بوده و کارشناسان و حتی سیاست‌گذاران نسبت به بحران‌آفرینی این بخش از اقتصاد ایران ابراز نگرانی کرده‌ تا جایی که از آن به عنوان یک ابرچالش در اقتصاد ایران نامبرده می‌شود.

وابستگی روزافزون و نگران‌کننده‌ی صندوق‌های بازنشستگی به منابع دولتی و بودجه عمومی از جمله مهمترین نشانه‌های ورشکستگی آنها به شمار می‌رود و طی سال‌های گذشته هیچ راه‌حل مناسبی برای رهایی از بحران آنها پیدا نشده و یا به کار گرفته نشده است. همچنین حاکمیت و مجموعه نهادهای صندوق‌ها جدای از اینکه نگاهی آینده‌نگرانه نداشته بلکه تحمیل قوانین نامناسب و خصوصی‌سازی شتاب‌زده مبنی بر واگذاری شرکت‌های زیان‌ده به صندوق‌ها در ازای بدهی دولتی و همچنین تعیین مدیران غیرمتخصص و ناآشنا به مسائل بنگاه‌داری عوامل مختلفی هستند که در ایجاد بحران صندوق‌ها نقش ویژه‌ای داشته‌اند. 

کاهش ادامه‌دار نرخ پشتیبانی

یکی از بزرگترین مشکلات بنیادی صندوق‌ها کاهش نرخ پشتیبانی یا همان نرخ جایگزینی آنها طی سال‌های اخیر است. مهمترین منابع درآمدی صندوق‌های بازنشستگی همان کسورات شاغلان است و هر چه نسبت تعداد شاغلان به بازنشستگان یا مستمری‌بگیران بیشتر باشد مطلوبیت صندوق‌ها نیز بیشتر است. نسبت پشتیبانی مطلوب نظام بازنشستگی یا همان نسبت تعداد شاغلان به مستمری بگیران به طور میانگین بین 6 تا 7 است و این نسبت برای جلوگیری از ورشکستگی باید حدود 3 باشد. یعنی به ازای هر سه نفر بیمه‌پرداز یک بازنشسته یا مستمری‌بگیر وجود داشته باشد تا صندوق برای پرداختی‌های خود نیازمند هیچ‌گونه منابع خارجی نباشد. اگر همین نسبت را در نظر بگیریم وضعیت نرخ پشتیبانی اکثر صندوق‌های بازنشستگی در سطح بحرانی قرار دارد.

در کشور حدود 18 صندوق بازنشستگی وجود دارد و از بین آنها شاید تنها دو صندوق دارای نرخ پشتیبانی نسبتا مناسب هستند یعنی سازمان تامین اجتماعی و صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر کشور، اما بقیه صندوق‌ها از جمله صندوق بازنشستگی کشور پایین‌تر از حتی از سطح ورشکستگی است. در حال حاضر ضریب پشتیبانی سازمان تامین اجتماعی که بزرگترین صندوق بیمه‌ای کشور به شمار می‌رود 4.5 است، اما نرخ پشتیبانی صندوق بازنشستگی کشوری حدود 0/7 ( هفت دهم) است یعنی کمتر از یک. یعنی تعداد مستمری‌بگیران از تعداد کارکنان بیمه‌پرداز بیشتر است. این نشان می‌دهد که صندوق بازنشستگی کشوری با بیش از 1 میلیون و 500 هزار حقوق بگیر کاملا وابسته به بودجه دولتی است. این در حالیست که نرخ پشتیبانی سازمان تامین اجتماعی در دهه 60 حدود 14 به یک بود اما اکنون با بیش از 37 میلیون نفر بیمه‌شده و بیش از 7 میلیون نفر مستمری‌بگیر به زیر 5 رسیده و سال به سال نیز این نرخ به دلیل افزایش امید به زندگی و بسیاری سیاست‌های تحمیلی دیگر رو به کاهش است و این موضوع نشان می‌دهد چشم‌انداز آینده این سازمان با توجه به اینکه بزرگترین صندوق بازنشستگی کشور محسوب می‌شود خطرناک است.

همچنین سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح نیز دارای ضریب پشتیبانی حدود 0/8 (هشت دهم) است که این صندوق نیز کاملا وابسته به منابع دولتی است. سایر صندوق‌های اختصاصی نیز دارای ضریب پشتیبانی حدود یک هستند که آنها نیز با کمک‌های دولتی سرپا هستند. به عنوان نمونه صندوق بازنشستگی بانک‌ها که از جمله صندو.ق‌های بازنشستگی اختصاصی کشور است حدود 260 هزار مشترک دارد که 140 هزار این عدد بازنشسته هستند و 120 هزار نیز بیمه‌پرداز. این یعنی اینکه نرخ پشتیبانی این صندوق زیر یک است که نشان می‌دهد روند کاهش استخدام نیروی کار در شبکه بانکی کشور احتمالا به دلیل توسعه‌ی بانک‌داری دیجیتال رو به کاهش است.

مقایسه صندوق‌های بازنشستگی در ایران با سایر کشورها نیز نشان از بحران صندوق‌ها در ایران است. به عنوان مثال نسبت دارایی‌های صندوق‌های بازنشستگی در کشورهای توسعه‌یافته بیشتر از تولید ناخالص داخلی است. برای نمونه دارایی‌های صندوق بازنشستگی هلند که یکی از بهترین نظام‌های بازنشستگی در جهان است بر تولید ناخالص داخلی این کشور حدود 171 درصد در سال 2018 بوده در حالی که نسبت دارایی‌های صندوق بازنشستگی ایران نسبت به تولید ناخالص داخلی در بهترین حالت به 30 تا 40 درصد می‌رسد.  طبق آمار در سال 2021 به صورت میانگین در سطح جهانی به ازای هر بازنشسته حدود 2.7 بیمه‌پرداز وجود دارد که این رقم در سال 2035 به 2.3 خواهد رسید. بنابراین اگر چه این نرخ در سطح جهانی نیز در حال کاهش است اما وضعیت در ایران بسیار بحرانی‌تر از میانگین سطح جهانی است.

بر اساس آمارهای منتشر شده سیر نزولی نرخ‌های پشتیبانی صندوق‌های بازنشستگی ایران تقریبا از میانه دهه 80 آغاز شده و تا به امروز ادامه داشته است و کار به جایی رسیده که اکنون بسیاری از کارشناسان بحران صندوق‌ها را یک ابرچالش اقتصادی می‌دانند که می‌تواندکل اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار دهد.

 

وضعیت سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی

یکی از راه‌های درآمدزایی و حفظ ارزش ذخایر صندوق‌ها سرمایه‌گذاری است که از طریق آن صندوق‌های بازنشستگی با کسب نرخ بازدهی خوب از محل سرمایه‌گذاری می‌توانند اقدام به ایفای تعهدات خود کنند. در حال حاضر بیش از 150 شرکت تحت کنترل صندوق بازنشستگی کشوری می‌باشد که این شرکت‌ها شامل هلدینگ‌های مختلفی می‎باشند که صندوق در برخی دارای موقعیت کنترلی و در برخی نیز دارای موقعیت مدیریتی می‌باشد.

دولت ایران طی سه دهه اخیر به دلایل متعددی به دلیل عدم پرداخت سهم خود از حق بیمه به صندوق‌های بازنشستگی بدهکار شده و همین امر باعث شده که دولت در ازای بدهی به این صندوق‌ها در قالب خصوصی‌سازی مبادرت به واگذاری تمام یا بخشی از سهام برخی شرکت‌های دولتی به آنها نموده که در برخی موارد این امر بر خلاف رضایت آنها بوده است. نکته اینجاست که برخی از این شرکت‌ها زیان‌ده بوده و بخش خصوصی نیز به همین دلیل تمایلی به تملک آنها نداشته و در نتیجه صندوق‌ها در ازای بدهی خود ناچار به پذیرش آنها شده‌اند. این موضوع هزینه زیادی را برای صندوق‌های بازنشستگی در پی داشته و خود معاونت اقتصادی و برنامه‌ریزی سازمان تامین اجتماعی در سال 92 به تبعات مالی این نوع واگذاری‌ها اشاره کرده که شامل هزینه بر بودن اصلاحات ساختار مالی شرکت‌ها، تامین نقدینگی برای پرداخت حقوق کارکنان و طلب طلبکاران شرکت‌ها و نیز تامین مالی پروژه‌های در اختیار این شرکت‌ها بوده که این موضوعات بار سنگین مالی را به صندوق‌های بازنشستگی تحمیل کرد.

از طرف دیگر صندوق‌های بازنشستگی با توجه به منابع نقدینگی که در اختیار دارند می‌توانند از فرصت‌های خوب سرمایه‌گذاری بین‌المللی بهره ببرند، اما در ایران این موضوع با موانع قابل توجهی برخوردار است. بسیاری از صندوق‌های بازنشستگی کشورهای در حال توسعه، مبادرت به سرمایه‌گذاری خارجی در سهام شرکت‌های بین‌المللی حاضر در بازارهای بورس جهان می‌کنند و از این طریق سبد سرمایه‌گذاری خود را متنوع می‌کنند. در ایران اما علاوه بر موانع قانونی ترس از فرار سرمایه و کم عمق شدن بازار داخلی وجود دارد. محدودیت بازگشایی حساب‌های بانکی بین‌المللی و نقل و انتقال سرمایه، احتمال مسدود شدن حساب‌ها و دارایی‌های ایران در نتیجه تحریم‌های بین‌المللی از جمله موانع دیگر سرمایه‌گذاری خارجی صندوق‌های بازنشستگی در کشور است.

اگرچه گاهی اوقات سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی در شرکت‌ها فعالیتی سودآور بوده اما شرکت‌های تحت تملک نیز وجود دارند که زیان انباشته زیادی دارند. یکی از این شرکت‌ها به عنوان مثال کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران است که بیش از 15 درصد سهام این شرکت تحت تملک صندوق بازنشستگی کشوری و سازمان تامین اجتماعی است. صورت‌های مالی پایان سال 1400 نشان می‌دهد که این شرکت اکنون در نتیجه تحریم‌های بین‌المللی طی سال‌های گذشته معادل بیش از 1500 میلیارد تومان زیان انباشته دارد. یا مثالی دیگر می‌توان به شرکت سرمایه‌گذاری «گروه صنایع بهشهر ایران» اشاره کرد که از انتهای سال 1399 تا انتهای سال 1400 با کاهش 100 درصدی سود خالص مواجه شده و سود این شرکت از حدود 170 میلیارد تومان به 70 میلیون تومان رسیده است. نمونه دیگر «گروه فن‌آوا»  است که در سال مالی منتهی به آخر اسفند 1400 زیان 3 میلیارد و 500 میلیون تومانی را متحمل شده است. شرکت «نورد و لوله اهواز» از جمله شرکت‌های زیان‌ده دیگری است که تحت مدیریت صندوق بازنشستگی کشوری قرار دارد، شرکتی که طبق آخرین صورت‌های مالی در سال 96 زیان انباشته‌ای معادل 560 میلیارد تومانی را ثبت کرده است. همچنین حدود 8 درصد سهام شرکت «ایران خودرو» در اختیار صندوق بازنشستگی کشوری است که این شرکت نیز زیان انباشته‌ای معادل 30 هزار میلیارد تومان را ثبت کرده است.

همچنین معاون امور سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی در سال 99 اعلام کرد که حدود 27 شرکت زیان‌ده که فقط به صورت کاغذی وجود داشتند و تحت پوشش صندوق بازنشستگی کشوری بودند منحل شدند.

مدیرعامل هلدینگ آتیه صبا که زیرمجموعه صندوق بازنشستگی کشوری است و حدود 24 شرکت تحت مدیریت دارد در سخنانی حدود دو سال پیش اعلام کرد که هیچکدام از شرکت‌های زیرمجموعه این هلدینگ وضعیت خوبی نداشتند و اکثرا زیان‌ده و غیرفعال بودند.

حسین حاتمی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در سخنانی اعلام کرد از میان 187 شرکت تابعه صندوق بازنشستگی کشوری تنها 34 شرکت سودآور هستند و مابقی آنها زیان انباشته دارند و این در حالیست که مدیران همین شرکت‌های زیان‌ده طبق گزارشات حقوق‌های نجومی دریافت کرده‌اند. بنابراین با نگاهی به وضعیت نسبت بیمه‌شدگان به مستمری‌بگیران و همچنین وضعیت سرمایه‌گذاری شرکت‌های زیر مجموعه صندوق‌های بازنشستگی می‌توان به این نتیجه رسید که این صندوق‌ها در ایفای تعهدات خود کاملا وابسته به منابع بودجه عمومی هستند چرا که از دو بخش دیگر منابع درآمدی خود یعنی کسورات شاغلان و بازدهی سرمایه‌گذاری‌ها کاملا محروم شده‌اند.

میزان وابستگی صندوق‌های بازنشستگی به بودجه دولتی

بر اساس آمارهای بالا عنوان شد که صندوق‌های بازنشستگی وابستگی شدیدی به منابع بودجه دولتی دارند. به عنوان مثال بر اساس آماری که در سال 1397 از مؤسسه راهبردهای بازنشستگی صبا منتشر شده نشان می‌دهد که سهم کمک دولت به دو صندوق بازنشستگی کشوری و صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح از بودجه امور رفاهی از 36 درصد در سال 1393 به 52 درصد در سال 1397 رسیده و این رقم در سال 1396 حدود 54 درصد یعنی بیش از 33 هزار میلیارد تومان بوده است. یعنی 54 درصد بودجه امور رفاهی به دو صندوق بازنشستگی کشوری و لشگری تعلق می‌گیرد و این رقم به لحاظ وابستگی، رقم بسیار هنگفتی محسوب می‌شود. همچنین زمانی که کمک دولت به صندوق‌های بازنشستگی از ارقام بودجه رفاهی کسر می‌شود، نسبت بودجه رفاهی از بودجه عمومی دولت با افت چشمگیر مواجه شده و از متوسط 17 درصد به 10 درصد کاهش پیدا می‌کند. یعنی سهم پرداختی به صندوق‌های بازنشستگی کشور سایه خود را بر بخش‌های غیربیمه‌ای نظام رفاهی سنگین‌تر کرده و این در حالیست که صندوق‌های بازنشستگی نباید هیچ‌گونه وابستگی به بودجه عمومی کشور داشته باشند.

نسبت پشتیبانی صندوق‌های بازنشستگی اختصاصی نیز پایین‌تر از 2 است و این بدان معناست که آنها نیز به غیر صندوق‌های بازنشستگی کشوری و لشگری وابستگی زیادی به بودجه عمومی دارند. طبق گزارش مؤسسه راهبردهای بازنشستگی صبا که نهاد پژوهشی صندوق بازنشستگی کشوری است، بودجه این صندوق‌ها در ردیف معینی از بودجه امور رفاه اجتماعی آورده نمی‌شود بلکه ذیل بودجه‌ی کلی هر سازمان یا نهاد قرار دارد که عملا همان وابستگی آنها به بودجه کلی کشور است.

آینده صندوق‌های بازنشستگی در کشور و فساد در ساختار مدیریتی

در حال حاضر کارشناسان آینده صندوق‌های بازنشستگی را بسیار بحرانی ارزیابی می‌کنند. این وضعیت را حتی از زبان مسئولان نیز می‌تواند شنید. وزیر کار در سخنانی چندی پیش اعلام کرد که پنج صندوق زیر مجموعه وزارت کار یعنی صندوق بازنشستگی فولاد، بازنشستگی کشوری، بیمه اجتماعی و روستاییان و عشایر، ضمانت سرمایه‌گذاری تعاون و صندوق کارآفرینی دارای کسری 200 هزار میلیارد تومانی هستند.  اگر این صندوق‌ها افزایش بازدهی سالانه نداشته باشند کسری این صندوق‌ها به ترتیب در سال 1405 به بیش از 800 هزار میلیارد تومان (حدود 28 میلیارد دلار) و در سال 1420 به 43 هزار هزار میلیارد تومان خواهد رسید. برای فهم ابعاد این کسری کافیست این موضوع را مد نظر قرار دهیم که کل درآمد حاصل از صادرات نفت خام ایران در سال 1400 حدود 100 هزار میلیارد تومان بوده که معادل یک هشتم کسری احتمالی فقط پنج صندوق بازنشستگی تحت نظارت وزارت کار تا سال 1405 است. این چشم‌انداز بسیار هولناک است، چرا که در صورت محقق شدن این سناریو حتی کل درآمدهای نفتی دولت نیز کفاف کسری صندوق‌های بازنشستگی را نخواهد داد و به احتمال زیاد تبعات این کسری کل جامعه را تحت تاثیر قرار خواهد داد. بحران این صندوق‌ها صرفا مربوط به عدم توانایی در پرداخت حقوق بازنشستگان و یا تاخیر در پرداخت به انها نخواهد بود بلکه به مانند مهره دومینویی خواهد بود که کلیت اقتصاد نحیف ایران را مانند یک سیل ویرانگر هدف قرار خواهد داد، به ویژه اگر در نظر بگیریم که بیش از 200 شرکت در قالب چندین هلدینگ فقط تحت مدیریت صندوق بازنشستگی کشوری و سایر صندوق‌های بازنشستگی مانند صندوق بازنشستگی فولاد هستند و ورشکستگی آنها تبعات سنگین و البته جبران‌ناپذیری را در پی خواهد داشت چرا که این موضوع نه تنها ساختار دولتی بلکه حتی امنیت اجتماعی کشور را به خطر خواهد انداخت.

فساد مدیریتی نیز از جمله عواملی است که این صندوق‌‎ها به ویژه صندوق‌های تحت نظر وزارت کار با آن درگیر بوده‌اند. نمونه این نوع از فسادها را می‌توان در سخنان مدیرعامل صندوق بازنشستگی فولاد به وضوح مشاهده کرد. وی چندی پیش گفت که به دلیل سوء مدیریت مدیران این صندوق حدود 800 پرونده حقوقی به ارزش 10 هزار میلیارد تومان تشکیل شده و در این پرونده‌ها ردپای اشخاص شناخته شده، فرزندان وزرای سابق و آقازاده‌ها وجود دارد.

صندوق بازنشستگی فولاد دارای حدود 26 شرکت زیرمجموعه است که از میان آنها تنها یک یا دو شرکت سودده هستند و بقیه تماما زیان‌ده هستند. به عنوان مثال شرکت دخانیات در حال حاضر دارای 450 میلیارد تومان زیان انباشته و حدود 4 هزار میلیارد تومان نیز بدهی است. همچنین در این شرکت حدود 200 پرونده حقوقی برای مبارزه با فساد تشکیل شده که باز هم ردپای آقازاده‌ها و وابستگان مسئولان وقت دیده می‌شود. این وضعیت عمق فساد در صندوق‌های زیرمجموعه وزارت کار را نشان می‌دهد.

مسئله فساد در صندوق‌های بازنشستگی صرفا بحث انتصاب آقازاده‌ها نیست، بلکه حتی شامل فیش‌های حقوقی نجومی نیز می‌شود. وزیر کار در مصاحبه‌ای عنوان کرد افرادی در مجموعه صندوق‌ها توانسته‌اند ماهانه از 50 تا 100 میلیون تومان کارت هدیه و سکه دریافت کنند و این جدای از حقوق 20 میلیونی آنها بوده است. بنابراین مجموعه‌ای از عوامل باعث شده که صندوق‌های بازنشستگی کشور به غیر از دو مورد آنها ورشکسته شوند و دولت با پول نفت آنها را سرپا نگه داشته است. اگرچه وزیر کار اعلام کرده که تا سال 1406 صندوق‌ها تراز خواهند شد اما به نظر می‌رسد که با توجه به بحران نرخ تورم در کشور و رشد پرداختی‌های این صندوق‌ها و همچنین برنامه‌های ناشی از همسان‌سازی حقوق بازنشستگان این موضوع دور از دسترس است.

رومیس د
رازیانه د
ارسال به تلگرام
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"