نماینده مهاباد در مجلس درخصوص منشأهای داخلی و خارجی آلودگی هوای کشور می‌گوید که یکی از منشأهای خارجی عدم رعایت حقآبه‌های کشورهای همسایه مثل ترکیه است که بر روی رودخانه‌های دجله، فرات و ارس در حال سدسازی‌های گسترده است. و از جمله منشأهای داخلی هم عدم استفاده بهینه از آب موجود در اراضی کشاورزی است که بیشتر به صورت آبیاری سنتی انجام می‌شود.
جلال محمودزاده در گفت و گو با «انتخاب» درباره علت موج جدید آلودگی در کشور، بیان کرد: «این آلودگی‌ها هم منشأ داخلی دارد و هم منشأ خارجی. منشأ خارجی به دلیل عدم رعایت حقآبه‌های کشورهای همسایه مثل ترکیه است که بر روی رودخانه‌های دجله، فرات و ارس در حال سدسازی‌های گسترده است. این سدسازی‌ها منجر شده است که ورودی آب حوزه‌های آبریز عراق و سوریه به ایران کاهش پیدا کند. ترکیه سدسازی‌هایی بر روی دجله و فرات انجام داده و دست کم ده سد احداث کرده است که دو سد بسیار بزرگ آن ایلیسو و آتاترک هستند.»
وی ضمن بیان اینکه حجم این دو سد بزرگ 600 برابر آبی است که پشت سدهای ما موجود است، گفت: «این امر باعث شده است که حدود 6 و نیم میلیون هکتار از اراضی کشاورزی و مرتعی کشورهای عراق و سوریه و همچنین نزدیک به 70 درصد آب هورالعظیم در کشور ما خشک شود. از همین منشأها اراضی خشک شده‌ای که در بیابانهای عراق و سوریه وجود دارد، به دلیل عدم رسیدن آب مورد نیاز به این دشت‌ها، گرد و خاک با کمترین بادی که می‌وزد اول مناطق غربی کشور و بعد پایتخت را آلوده می‌کند. البته ترکیه سدسازی‌های دیگری را بر روی رودخانه ارس شروع کرده است که با آبگیری این سدها، آب ارس دست‌کم به میزان 60 درصد کاهش پیدا می‌کند و شهرهای استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، دشت مغان و همچنین کشورهای دیگر مثل ارمنستان و آذربایجان، دچار مشکل شدید خواهند شد. این پروژه‌ها باعث افزایش گرد و خاک، خشک شدن اراضی کشاورزی و کوچ اجباری دامدارن و کشاورزان در آن منطقه خواهد شد.»
محمودزاده درخصوص منشأ داخلی آلودگی هوا، تصریح کرد: «یکی از منشأهای داخلی عدم استفاده بهینه از آب موجود در اراضی کشاورزی است که بیشتر به صورت آبیاری سنتی انجام می‌شود. دولت هم اعتبارات مورد نیاز برای آبیاری مدرن را در اختیار وزارت جهاد کشاورزی قرار نداده است و همین حالا حدود 65 درصد آب کشاورزی ما هدر می‌رود و تبخیر می‌شود. این آب‌ها در اراضی کشاورزی، در کانال‌های خاکی و استخرهای غیراستاندارد از بین می‌رود که باعث می‌شود ما با کمبود شدید آب در پشت سدها، دشت‌ها و اراضی‌مان مواجه شویم.»
این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس درمورد راه‌های مقابله با ریزگردهایی که منشأ خارجی دارند، گفت: «پیش از هر چیز باید حقآبه‌های زیست محیطی، شرب و صنعتی خودمان را از ترکیه در سطح بین‌الملل دنبال کنیم. وزارت امورخارجه و وزارت نیرو باید این مهم را به جدیت پیگیری کنند و جلوی پروژه‌های زیاده‌خواه ترکیه، همچون پروژه گاپ و داپ که در پایین سطح ارس وجود دارد را با همکاری کشورهای همسایه مثل عراق، سوریه، آذربایجان و ارمنستان دنبال کنند و حقآبه‌های زیست محیطی که حق مردم است را پیگیری کنند.»
او در ادامه تاکید کرد: «بر اساس قانون بین‌الملل، کشورهایی که آب بین‌المللی از زمین و ارضی‌شان رد می‌شود باید حداقل به ازای هر ده میلیون نفر، چهار و نیم میلیون متر مکعب آب را برای محیط زیست و حقابه‌های شرب و صنعت رهاسازی کنند. ترکیه این کار را نمی‌کند و همه آبی که وارد این سدها می‌شود را پشت سدها نگه می‌دارد و حقآبه‌ها را رها نمی‌کند. وظیفه اصلی دولت دنبال کردن این قضیه است. همچنین رسانه‌ها هم وظیفه دارند که این مسئله را برای مردم توضیح دهند تا حساسیت اجتماعی در این مورد ایجاد شود. چرا که اگر ما این کار را نکنیم، باید درباره عدم پیگیری به نسل‌های آینده جواب دهیم.»
محمودزاده همچنین در خصوص اولویت مسئله محیط زیست برای دولت، اظهار کرد: «در بحث داخلی دولت باید اعتبارات بیشتری در اختیار وزارت جهاد کشاورزی و محیط زیست قرار دهد. بدین منظور که نسبت به پروژه‌های پیشگیرانه برای جلوگیری از ورود گرد و غبار و مشکلات زیست محیطی اقداماتی انجام شود. باید اعتبارات در اختیار این دو ارگان و مراکز تحقیقاتی قرار گیرد تا مطالعات زیست محیطی را انجام دهند و اجرا کنند تا جلوی منشأ داخلی این گرد و غبارها را بگیرند.»
نماینده مردم مهاباد در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چرا ایران همچون پاکستان کاشت درخت را به عنوان یکی از راه‌های جلوگیری از آلودگی دنبال نمی‌کند، گفت: «این مهم را باید در بیابانهای کشور و در حوزه فلات ایران کار و کشت کنیم، قلمه‌ها و درختانی که مقاوم به خشکی باشد و جلوی پیشروی شن و بیابان را بگیرد. این اقدامات نیاز به مطالعه دارد یعنی مراکز تحقیقاتی باید به صحنه بیایند و درختانی که مناسب کشت در اراضی بیابانی هستند را معرفی کنند تا ما بتوانیم بیابان‌های‌مان را داری پوشش گیاهی و از این طریق ریزگردها را کنترل کنیم. البته این اقدام هم برای مراکز تحقیقاتی و هم بخش های اجرایی نیاز به اعتبارات دارد.»
محمودزاده در پایان درباره راهکار برای پیشگیری از ورود ریزگردهایی که منشأ خارجی دارند، مطرح کرد: «در بحث منشأ خارجی وزارت امورخارجه و وزارت نیرو با همکاری کشورهای همسایه مثل سوریه، ارمنستان، آذربایجان و عراق که متاثر از سدسازی های بی رویه ترکیه هستند، باید یک کارگروهی تشکیل دهند که این کارگروه از طریق مراجع بین المللی به دولت ترکیه فشار بیاورد تا حقآبه‌های قانونی را رها کند.»
نماینده مهاباد در مجلس درخصوص منشأهای داخلی و خارجی آلودگی هوای کشور می‌گوید که یکی از منشأهای خارجی عدم رعایت حقآبه‌های کشورهای همسایه مثل ترکیه است که بر روی رودخانه‌های دجله، فرات و ارس در حال سدسازی‌های گسترده است. و از جمله منشأهای داخلی هم عدم استفاده بهینه از آب موجود در اراضی کشاورزی است که بیشتر به صورت آبیاری سنتی انجام می‌شود.
جلال محمودزاده در گفت و گو با «انتخاب» درباره علت موج جدید آلودگی در کشور، بیان کرد: «این آلودگی‌ها هم منشأ داخلی دارد و هم منشأ خارجی. منشأ خارجی به دلیل عدم رعایت حقآبه‌های کشورهای همسایه مثل ترکیه است که بر روی رودخانه‌های دجله، فرات و ارس در حال سدسازی‌های گسترده است. این سدسازی‌ها منجر شده است که ورودی آب حوزه‌های آبریز عراق و سوریه به ایران کاهش پیدا کند. ترکیه سدسازی‌هایی بر روی دجله و فرات انجام داده و دست کم ده سد احداث کرده است که دو سد بسیار بزرگ آن ایلیسو و آتاترک هستند.»
وی ضمن بیان اینکه حجم این دو سد بزرگ 600 برابر آبی است که پشت سدهای ما موجود است، گفت: «این امر باعث شده است که حدود 6 و نیم میلیون هکتار از اراضی کشاورزی و مرتعی کشورهای عراق و سوریه و همچنین نزدیک به 70 درصد آب هورالعظیم در کشور ما خشک شود. از همین منشأها اراضی خشک شده‌ای که در بیابانهای عراق و سوریه وجود دارد، به دلیل عدم رسیدن آب مورد نیاز به این دشت‌ها، گرد و خاک با کمترین بادی که می‌وزد اول مناطق غربی کشور و بعد پایتخت را آلوده می‌کند. البته ترکیه سدسازی‌های دیگری را بر روی رودخانه ارس شروع کرده است که با آبگیری این سدها، آب ارس دست‌کم به میزان 60 درصد کاهش پیدا می‌کند و شهرهای استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، دشت مغان و همچنین کشورهای دیگر مثل ارمنستان و آذربایجان، دچار مشکل شدید خواهند شد. این پروژه‌ها باعث افزایش گرد و خاک، خشک شدن اراضی کشاورزی و کوچ اجباری دامدارن و کشاورزان در آن منطقه خواهد شد.»
محمودزاده درخصوص منشأ داخلی آلودگی هوا، تصریح کرد: «یکی از منشأهای داخلی عدم استفاده بهینه از آب موجود در اراضی کشاورزی است که بیشتر به صورت آبیاری سنتی انجام می‌شود. دولت هم اعتبارات مورد نیاز برای آبیاری مدرن را در اختیار وزارت جهاد کشاورزی قرار نداده است و همین حالا حدود 65 درصد آب کشاورزی ما هدر می‌رود و تبخیر می‌شود. این آب‌ها در اراضی کشاورزی، در کانال‌های خاکی و استخرهای غیراستاندارد از بین می‌رود که باعث می‌شود ما با کمبود شدید آب در پشت سدها، دشت‌ها و اراضی‌مان مواجه شویم.»
این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس درمورد راه‌های مقابله با ریزگردهایی که منشأ خارجی دارند، گفت: «پیش از هر چیز باید حقآبه‌های زیست محیطی، شرب و صنعتی خودمان را از ترکیه در سطح بین‌الملل دنبال کنیم. وزارت امورخارجه و وزارت نیرو باید این مهم را به جدیت پیگیری کنند و جلوی پروژه‌های زیاده‌خواه ترکیه، همچون پروژه گاپ و داپ که در پایین سطح ارس وجود دارد را با همکاری کشورهای همسایه مثل عراق، سوریه، آذربایجان و ارمنستان دنبال کنند و حقآبه‌های زیست محیطی که حق مردم است را پیگیری کنند.»
او در ادامه تاکید کرد: «بر اساس قانون بین‌الملل، کشورهایی که آب بین‌المللی از زمین و ارضی‌شان رد می‌شود باید حداقل به ازای هر ده میلیون نفر، چهار و نیم میلیون متر مکعب آب را برای محیط زیست و حقابه‌های شرب و صنعت رهاسازی کنند. ترکیه این کار را نمی‌کند و همه آبی که وارد این سدها می‌شود را پشت سدها نگه می‌دارد و حقآبه‌ها را رها نمی‌کند. وظیفه اصلی دولت دنبال کردن این قضیه است. همچنین رسانه‌ها هم وظیفه دارند که این مسئله را برای مردم توضیح دهند تا حساسیت اجتماعی در این مورد ایجاد شود. چرا که اگر ما این کار را نکنیم، باید درباره عدم پیگیری به نسل‌های آینده جواب دهیم.»
محمودزاده همچنین در خصوص اولویت مسئله محیط زیست برای دولت، اظهار کرد: «در بحث داخلی دولت باید اعتبارات بیشتری در اختیار وزارت جهاد کشاورزی و محیط زیست قرار دهد. بدین منظور که نسبت به پروژه‌های پیشگیرانه برای جلوگیری از ورود گرد و غبار و مشکلات زیست محیطی اقداماتی انجام شود. باید اعتبارات در اختیار این دو ارگان و مراکز تحقیقاتی قرار گیرد تا مطالعات زیست محیطی را انجام دهند و اجرا کنند تا جلوی منشأ داخلی این گرد و غبارها را بگیرند.»
نماینده مردم مهاباد در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چرا ایران همچون پاکستان کاشت درخت را به عنوان یکی از راه‌های جلوگیری از آلودگی دنبال نمی‌کند، گفت: «این مهم را باید در بیابانهای کشور و در حوزه فلات ایران کار و کشت کنیم، قلمه‌ها و درختانی که مقاوم به خشکی باشد و جلوی پیشروی شن و بیابان را بگیرد. این اقدامات نیاز به مطالعه دارد یعنی مراکز تحقیقاتی باید به صحنه بیایند و درختانی که مناسب کشت در اراضی بیابانی هستند را معرفی کنند تا ما بتوانیم بیابان‌های‌مان را داری پوشش گیاهی و از این طریق ریزگردها را کنترل کنیم. البته این اقدام هم برای مراکز تحقیقاتی و هم بخش های اجرایی نیاز به اعتبارات دارد.»
محمودزاده در پایان درباره راهکار برای پیشگیری از ورود ریزگردهایی که منشأ خارجی دارند، مطرح کرد: «در بحث منشأ خارجی وزارت امورخارجه و وزارت نیرو با همکاری کشورهای همسایه مثل سوریه، ارمنستان، آذربایجان و عراق که متاثر از سدسازی های بی رویه ترکیه هستند، باید یک کارگروهی تشکیل دهند که این کارگروه از طریق مراجع بین المللی به دولت ترکیه فشار بیاورد تا حقآبه‌های قانونی را رها کند.»
