شرق: تصویر زنده به گور کردن جوجه‌های یک روزه، دوباره خاطر بسیاری از کاربران ایرانی را آزرده است. جواد ساداتی نژاد، وزیر کشاورزی، مدعی شده معدوم سازی جوجه اتفاق عادی و رایج تولید مرغ در تمام کشور‌های جهان است و محمدرضا صدیق پور، دبیر انجمن تولیدکنندگان جوجه یک روزه، انتشار تصاویر معدوم سازی جوجه‌ها را غیراخلاقی دانسته و آن را مصداق تشویش اذهان عمومی توصیف کرده است. رضا افلاطونی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی قزوین، پا را فراتر گذاشته و گفته معدوم سازی جوجه ممنوع است، چون اخلال در نظام اقتصادی کشور تلقی می‌شود. اما این تمام ماجرا نیست و معدوم سازی جوجه‌های یک روزه ابعاد بزرگ تری دارد؛ ابعادی که به اقتصاد و بازار ایران در ماه‌های آینده علامت هشدار می‌دهد.
دفن جوجه‌های زنده، تصویری است که گاهی بین کاربران ایرانی سروصدا به پا می‌کند. تصویری دردناک که حالا جواد ساداتی نژاد، وزیر کشاورزی، به روزنامه ایران گفته که اتفاقی عادی در پروسه تولید در سراسر جهان است؛ اما او گفته این کار از نظر شرعی مشکل دارد و به همین دلیل رئیس جمهوری دستور داده از مرغداران حمایت شود تا مجبور به معدوم سازی جوجه‌ها نشوند.
در فروردین سال ۹۹ هم اکبر گلشاهی، مدیر وقت دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور وزارت کشاورزی، به شهروند گفته بود این اتفاق در صنعت مرغداری ایران و جهان عادی است و به طور میانگین ماهانه سه میلیون جوجه معدوم می‌شوند. او توضیح داد که ۵۰ درصد جوجه‌هایی که برای صنعت مرغ تخم گذار تولید می‌شوند، خروس هستند و به کار تولیدکنندگان نمی‌آیند؛ بنابراین جوجه‌ها پودر شده و به عنوان خوراک دام مصرف می‌شوند.
با این حال بسیاری از فعالان صنعت دام و طیور اعتقاد دارند که ماجرای معدوم سازی جوجه آن گونه که مسئولان دولتی روایت می‌کنند نیست و تصاویری که منتشر شده مربوط به مزارع تولید مرغ گوشتی است نه مرغ تخم گذار. از این گذشته امکان پرورش جوجه خروس برای استفاده از گوشت آن وجود دارد.
تولیدکنندگان توضیح می‌دهند که در سایر کشور‌های جهان به جای جوجه، تخم مرغ نطفه دار معدوم یا صادر می‌شود، اما در ایران به دلیل نبود برنامه ریزی تولید و سیاست‌های یک شبه دستگاه‌های متولی، تخم مرغ‌ها به جوجه تبدیل می‌شود و تولیدکننده چاره دیگری جز معدوم سازی تعداد زیادی جوجه ندارد.
ماجرای جوجه کشی به همین جا ختم نمی‌شود و تاثیر آن بر اقتصاد و بازار ماه‌های بعد معلوم می‌شود.
چرا قیمت مرغ پایین آمد؟
درست چند روز پیش از اینکه ویدئو‌های جوجه کشی در فضای مجازی گل کند، حامیان دولت در توییت‌هایی نوشتند که سیاست حذف ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی دولت جواب داده و قیمت مرغ نه تنها به کیلویی ۵۰ هزار تومان نرسید که مرغ در میدان بهمن با کمتر از نرخ مصوب به فروش می‌رسد.
آن‌ها نوشتند که نرخ مصوب مرغ، کیلویی ۴۱ هزار تومان است، اما فروشندگان میدان بهمن، مرغ را تا ۳۷ یا ۳۸ هزار تومان هم می‌فروشند.
بحث و جدل‌های توییتری سر این موضوع داغ بود که تصاویر معدوم سازی جوجه‌های یک روزه یکی پس از دیگری منتشر شد و دولت نامه‌ها و اطلاعیه‌های متعددی خطاب به مرغداران منتشر کرد و از آن‌ها خواست جوجه‌ها را معدوم نکنند. برومند چهارآیین، رئیس اتحادیه سراسری تعاونی‌های کشاورزی پرورش دهندگان مرغ گوشتی، درباره علت فروش مرغ با کمتر از نرخ مصوب، می‌گوید: بعد از حذف ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی و پرداخت یارانه به مردم، فروش مرغ به شدت کاهش یافته است و از آنجا که مرغ کالای فسادپذیر است، تولیدکنندگان ناچار هستند مرغ را با ضرر بفروشند. او ادامه می‌دهد که از زمان اجرای سیاست‌های جدید دولت فروش مرغ تقریبا حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد کاهش داشته است و به نظر می‌رسد مردم یارانه‌های خود را صرف پرداخت اقساط و اجاره مسکن یا سایر مخارج خود می‌کنند و از هزینه‌های خوراکی صرفه جویی کرده اند.
با تهدید سراغ تولیدکننده آمده اند!
مرغداران می‌گویند دولت اسم سیاست‌های اقتصادی خود را آزادسازی قیمت‌ها گذاشته، اما دوباره قیمت را دستوری تعیین کرده است! به گفته مرغداران هزینه تمام شده هر کیلوگرم مرغ در حال حاضر ۵۳ تا ۵۴ هزار تومان است، اما دولت قیمت هر کیلوگرم مرغ را ۴۱ هزار تومان تعیین کرده است و مرغداران را تهدید می‌کند و از آنان می‌خواهد که مرغ خود را با نرخی بیشتر از ۴۱ هزار تومان نفروشند. از سوی دیگر قدرت خرید مصرف کنندگان به شدت کاهش داشته و بازار مصرف آن‌ها کوچک شده است.
مرغداران می‌گویند که در شرایط فعلی هزینه‌های تولید و از جمله قیمت خوراک مرغ جهش قابل توجهی داشته است. به گفته آن‌ها هر کیلوگرم سویا در سامانه دولتی بازارگاه ۱۷ هزار تومان و هرکیلوگرم ذرت ۱۱ هزارو ۳۰۰ تومان است که با احتساب هزینه‌های حمل ونقل قیمت هر کیلوگرم ذرت حدود ۱۲.۵ هزار تومان و هر کیلوگرم سویا ۱۸.۵ هزار تومان تمام می‌شود.
در بازار آزاد هر کیلوگرم ذرت ۱۴ هزار تومان و هر کیلوگرم سویا ۲۰ هزار تومان قیمت دارد و مرغداران ناچار هستند بیشتر خوراک مورد نیاز مرغداری‌های خود را از بازار آزاد تهیه کنند.
مرغداران توضیح می‌دهند که با این حساب دیگر جوجه ریزی و تولید صرفه ندارد و تولیدکنندگان جوجه‌ها را معدوم می‌کنند.
جوجه مجانی هم مشتری ندارد
در همین زمینه محمدرضا صدیق پور، دبیر انجمن تولیدکنندگان جوجه یک روزه کشور، به ایرنا می‌گوید: «قیمت هر قطعه جوجه یک روزه پیش از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها بین شش تا هشت هزار تومان بود که با تغییر نرخ ارز ترجیحی به نیمایی باید قیمت به ۱۵ هزار تومان می‌رسید، اما با توجه به وقفه در تولید مرغ گوشتی، قیمت این محصول به ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان رسیده است».
او با اشاره به تولید سالانه ۱.۵ میلیارد قطعه جوجه یک روزه گفت: «تولیدکنندگان حاضرند مجانی جوجه را به واحد‌های پرورشی مرغ گوشتی بدهند تا ناچار به معدوم سازی نشوند».
تولیدکنندگان، اما می‌گویند که حاضر به دریافت مجانی جوجه هم نیستند، چراکه دیگر تولید مرغ صرفه اقتصادی ندارد.
صدیق پور همچنین گفته است: «اکنون تولیدکنندگان با مشکل جدی نقدینگی روبه رو هستند؛ زیرا سرمایه در گردش این صنعت به پنج برابر رسیده است».
طبق آماری که او ارائه داده است، ماهانه به طور متوسط ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیون قطعه و سالانه حدود یک میلیاردو ۵۰۰ میلیون قطعه جوجه ریزی می‌شود و از این میزان تولید جوجه یک روزه، سالانه بالغ بر ۲.۵ میلیون تن مرغ گوشتی تولید و روانه بازار می‌شود.
برومند چهارآیین، رئیس اتحادیه سراسری تعاونی‌های کشاورزی پرورش دهندگان مرغ گوشتی، می‌گوید اگر به طور میانگین هر واحد مرغداری ۲۳ هزار قطعه جوجه بریزد و ۵۰ تن مرغ تولید کند، با قیمت گذاری دولت روی هر کیلوگرم مرغ حدود ۱۴ تا ۱۵ هزار تومان ضرر می‌کند و در هر دوره جوجه ریزی حدود ۸۰۰ میلیون تومان زیان می‌دهد؛ بنابراین مرغداران قید جوجه ریزی را زده اند. به گفته او «هم اکنون حتی با قیمت مصوب دولت هم مرغ به زحمت به فروش می‌رسد و کار در این شرایط صرفه ندارد».
بازار صادراتی عراق و افغانستان از دست رفت
دولت اطلاعیه‌های متعددی منتشر کرده و از مرغداران خواسته است جوجه ریزی را متوقف نکنند و در عوض وام کم بهره بگیرند یا خوراک طیور بیشتری دریافت کنند. همچنین دولت اخیرا تعرفه صادرات مرغ و تخم مرغ را حذف کرده و از تولید قراردادی به شرط خرید دولت گفته است؛ اما مرغداران می‌گویند این مشوق‌ها به حد کافی جذاب نیست.
چهارآیین، رئیس اتحادیه سراسری تعاونی‌های کشاورزی پرورش دهندگان مرغ گوشتی، می‌گوید: حالا حدود ۵۰ تا ۵۵ درصد مرغداران جوجه ریزی نکرده اند و اگر دولت اقدام جدی برای حل مشکل مرغداران نکند، بازار مرغ در تابستان متلاطم می‌شود و قیمت‌ها سر به فلک می‌گذارد.
او ادامه می‌دهد که در بازار خارجی هم صادرات با نرخ‌های فعلی صرفه ندارد و گذشته از این بازار صادراتی ایران محدود به عراق و افغانستان است که در حال حاضر همان بازار‌ها را هم از دست داده و کشور‌های دیگر جایگزین ایران شده اند.
به گفته او افغانستان میزان ناچیزی مرغ از ایران می‌خرد و به خرید ۴۰ تا ۵۰ هزار تن مرغ در بازارچه‌های مرزی اکتفا کرده و نیاز خود را از آرژانتین و برزیل تامین می‌کند و عراق نیز بیشتر مرغ و تخم مرغ خود را از ترکیه تامین می‌کند و روی صادرات نصفه و نیم بند و پر از چالش ایران حساب نمی‌کند.
