چهارشنبه ۱۹ مرداد ۱۴۰۱ | Wednesday, 10 August 2022
  • ارتباط با انتخاب
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیک
  • |
  • نظرسنجی
چهارشنبه ۱۹ مرداد ۱۴۰۱ | Wednesday, 10 August 2022
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
جستجو
ویدئو جدیدترین اخبار پربیننده ترین
لایو خبر عکس خواندنی ها اخبار ویژه
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • ارتباط با انتخاب
  • پیوندها
  • آب و هوا
  • اوقات شرعی
  • مجله الکترونیک
  • نظرسنجی
  • آرشیو
ویدیو  / داستان بحران موشکی کوبا؛ وقتی دنیا یک قدم تا جنگ اتمی فاصله داشت‌ + زیرنویس فارسی

ویدیو / داستان بحران موشکی کوبا؛ وقتی دنیا یک قدم تا جنگ اتمی فاصله داشت‌ + زیرنویس فارسی

پاسخ هوشنگ ابتهاج به سوالی درباره «مرگ»: داخلِ آدم حسابش نمی‌کنم

پاسخ هوشنگ ابتهاج به سوالی درباره «مرگ»: داخلِ آدم حسابش نمی‌کنم

ویدیو / کشاورزی در لرستان بادمجان‌های بدون خریدار را به رودخانه ریخت

ویدیو / کشاورزی در لرستان بادمجان‌های بدون خریدار را به رودخانه ریخت

ویدیو / روایت مرتضی عقیلی از کارگری در آمریکا / وقتی پیتر فالک با عقیلی عکس یادگاری گرفت

ویدیو / روایت مرتضی عقیلی از کارگری در آمریکا / وقتی پیتر فالک با عقیلی عکس یادگاری گرفت

ویدیو / چین؛ نجات مسافران اتوبوس توسط مامور پلیس

ویدیو / چین؛ نجات مسافران اتوبوس توسط مامور پلیس

ویدیو / گریه‌های فرزانه فصیحی بعد از شکستن رکورد ایران

ویدیو / گریه‌های فرزانه فصیحی بعد از شکستن رکورد ایران

کد خبر: ۶۸۳۲۸۵
تاریخ انتشار: ۰۱ : ۱۷ - ۰۷ تير ۱۴۰۱
اقتصاد >> داخلی
پ

تماشا کنید: دست در حنا مانده‌ی ایران / قطر چگونه گوی منفعت را در «بزرگترین میدان گازی دنیا» از ایران ربوده؟

حمله روسیه به اوکراین اروپا را بحران گاز مواجه کرده به طوری که برخی از کشور‌های عمده واردکننده گاز از روسیه از جمله آلمان به سوخت‌های فسیلی و زغال‌سنگ روی آورده، اقدامی که با فرآیند گذار به انرژی‌های پاک تضاد دارد، اما در کوتاه‌مدت اجرای این پروژه برای تأمین برق نیروگاه‌ها ضروریست. آلمان قرار است که ۱۰ گیگاوت توان نیروگاه زغالی را بازگرداند تا جایگزین گاز طبیعی روسیه شود و همین امر باعث شده که قیمت زغال‌سنگ در اروپا از ۲۸۴ دلار به ۳۸۴ دلار در هر تن برسد.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
کد ویدیو
دانلود
فیلم اصلی

سرویس اقتصادی «انتخاب»: حمله روسیه به اوکراین اروپا را بحران گاز مواجه کرده به طوری که برخی از کشورهای عمده واردکننده گاز از روسیه از جمله آلمان به سوخت‌های فسیلی و زغال‌سنگ روی آورده، اقدامی که با فرآیند گذار به انرژی‌های پاک تضاد دارد اما در کوتاه‌مدت اجرای این پروژه برای تأمین برق نیروگاه‌ها ضروریست. آلمان قرار است که 10 گیگاوت توان نیروگاه زغالی را بازگرداند تا جایگزین گاز طبیعی روسیه شود و همین امر باعث شده که قیمت زغال‌سنگ در اروپا از 284 دلار به 384 دلار در هر تن برسد.

البته این اتفاق فرصتی برای اروپا نیز محسوب می‌شود تا با مدیریت شرایط بحرانی جدید بتواند وابستگی خود به انرژی روسیه را کاهش داد و در این میان نام یک کشور کوچک به عنوان جایگزین روسیه این روزها بیش از همه بر زبان رانده می‌شود: قطر.

سهم ایران و قطر از میدان گازی پارس جنوبی

میدان گازی پارس جنوبی اکنون بزرگترین میدان گازی جهان است و شرکت انرژی قطر برآورد کرده این میدان گازی  حدود 10 درصد از منابع شناخته‌شده جهان را در خود جای داده است. همچنین طبق برآوردها این میدان گازی دارای 40 تریلیون مترمکعب ذخایر است که یک سوم این ذخایر سهم ایران است.

بر اساس آمارها قطر در سال 2020 بیش از  104 میلیارد مترمکعب «ال ان جی» (حول و حوش 80 میلیون تن) صادر کرده و سال پیش از آن بزرگترین صادرکننده این محصول با 107 میلیارد مترمکعب بود. بزرگترین مشتریان قطر کره‌جنوبی با بیش از 15 میلیارد مترمکعب، هند با بیش از 13 میلیارد مترمکعب و اروپا با 32 میلیارد متر مکعب هستند. همچنین کشور استرالیا با صادرات بیش از 106 میلیارد مترمکعب اولین صادرکننده بود و جای قطر را در سال 2020 گرفت. صادرات «ال ان جی» قطر در سال 2009 حدود 50 میلیارد مترمکعب بود و اکنون این رقم از مرز 100 میلیارد مترمکعب گذشته یعنی رشدی بیش از 100 درصد.

«ال ان جی» (LNG) به گاز طبیعی‌ای گفته می‌شود که موقتا برای ذخیره‌سازی یا ترابری در حجم بسیار به حالت مایع تبدیل می‌شود. در سال 2020 حجم تجارت «ال ان جی» در جهان حدود 99 میلیارد دلار بود و قطر توانست در این سال حدود 18 میلیارد و 200 میلیون دلار درآمد حاصل از صادرات ال ان جی کسب کند و در رده دوم ایستاد. استرالیا با 25 میلیارد دلار جایگاه اول را به خود اختصاص داد. این میزان صادرات ال ان جی قطر تقریبا معادل کل درآمد حاصل از صادرات نفت خام ایران است.

با بحران ایجاد شده به دلیل حمله روسیه به اوکراین و به خطر افتادن منابع گازی اروپا، قطر بیش از همه کشورها به عنوان جایگزین مطرح شد. پیش از این گفته می‌شد که عمده صادرات قطر به کشورهای آسیایی و در قالب قراردادهای بلندمدت است و دیگر ظرفیتی برای افزایش صادرات گاز به اروپا ندارد. اما طی روزهای اخیر اتفاقات دیگری رقم خورده که ایران را نیز به عنوان مشترک میدان گازی پارس جنوبی وارد معادله می‌کند. 

قطر قصد دارد با اتخاذ گام‌هایی جاه‌طلبانه کمبود گاز اروپا را بعد از یک بازه زمانی نه چندان بلند مرتفع کند. به همین دلیل بود که در ده روز آخر خردادماه دولت قطر نه تنها قراردادی را برای به ارزش 2.5 میلیارد دلار با شرکت توتال فرانسه برای توسعه میدان گازی پارس جنوبی امضا کرد، بلکه در همان زمان شرکت اِنی ایتالیا نیز برای توسعه میدان وارد شد و قرار است که 3 درصد از پروژه 28 میلیارد دلاری شرق میدان شمالی را تصاحب کند.

حجم سرمایه‌گذاری قطر و پروژه افزایش تولید «ال ان جی» به گونه‌ای است که این کشور قصد دارد تا سال 2027 تولید گاز مایع طبیعی را 60 درصد افزایش دهد یعنی از 77 میلیون تن در سال به 126 میلیون تن در سال برساند و مجموع سرمایه‌گذاری قطر در این راستا تاکنون حدود 26 میلیارد دلار است. نیمی از این افزایش تولید به آسیا و نیمی دیگر سهم اروپا خواهد بود.  ژاپن و چین که اکنون عمده «ال ان جی» خود را از استرالیا تأمین می‌کنند می‌تواند تا چند سال آینده و با افزایش تولید قطر وارد بازار قطر شوند.

اما این سرمایه‌گذاری فقط شامل دو شرکت ذکر شده نیست بلکه قطر مذاکرات خود با شرکت‌های چینی برای سرمایه‌گذاری در میدان پارس جنوبی را سرعت بخشیده است. همچنین شرکت‌های دیگری از قبیل اکسون موبیل، شل، شورون و ... نیز برای سرمایه‌گذاری اعلام آمادگی کرده‌اند.

دست در حنا مانده‌ی ایران

بهره‌برداری از میدان مشرک پارس جنوبی از سال 1380 آغاز شد و در آن زمان تولید قطر حدود 100 میلیون مترمکعب بود و ایران تقریبا 50 میلیون مترمکعب. قطر تا سال 1385 یعنی طی پنج سال تولید خود را 100 درصد افزایش داد و به 200 میلیون مترمکعب رساند در حالی که ایران سال 1387 به این میزان تولید رسید. تولید قطر از این میدان در سال 1389 به حدود 600 میلیون مترمکعب رسید و بعد از آن تولید قطر تقریبا تا سال 1396 در همین محدوده باقی ماند اما ایران در سال 1396 توانست به سطح تولید قطر برسد و پس از آن بود که تولید ایران از قطر در این میدان پیشی گرفت و تا سال 1400 به حدود 800 میلیون مترمکعب رسید.

ایران حدود 5 سال پیش قصد داشت که با همکاری شرکت توتال فرانسه تولید «ال ان جی» خود را توسعه بخشد و تاسیسات نیمه تمام مربوط به این محصول را احیا کند. در واقع یکی از اهداف ایران برای همکاری با توتال نوسازی تأسیسات نفت و گاز بود که تجهیزات مربوط به تولید «ال ان جی» بخشی از این همکاری بود.

ایران در حال حاضر روزانه حدود 800 تا 900 میلیون مترمکعب گاز طبیعی تولید می‌کند اما مسأله این است که طبق گفته‌ی کارشناسان ظرفیت برداشت گاز از میدان گازی پارس جنوبی به پیک خود رسیده و از سال 1404 روند تولید از این میدان کاهش خواهد یافت و برای افزایش تولید باید در میدان‌های جدید سرمایه‌گذاری 50 میلیارد دلاری انجام دهد که این امر نیز در بخش تحقیق و توسعه با ابهام روبروست. 

تاسیسات تبدیل گاز طبیعی به مایع در ایران نصف و نیمه است و حدود پنج سال پیش قرار بود شرکت توتال سرمایه‌گذاری 2 میلیارد دلاری در فاز 11 پارس جنوبی برای راه‌اندازی تاسیسات «ال ان جی» را انجام دهد که به دلیل تحریم‌ها کلا پروژه ملغی شد.

در سال 2012 نیز ایران با همکاری شرکت آلمانی - آمریکایی «لینده» که بزرگترین شرکت گاز صنعتی جهان به لحاظ سهم بازار و درآمد بود، قصد داشت تحت پروژه «ایران ال ان جی» بخشی از تأسیسات مایع‌سازی گاز را در راستای تولید سالانه 10 میلیون تن به کشور منتقل کند. خط تولید اول به ظرفیت 5 میلیون و 400 هزار تن «ال ان جی» کامل شد و نیمی از خط تولید دوم نیز به انجام رسید، اما تحریم‌های آمریکا مانع از ادامه‌ی کار شد. کل سرمایه‌گذاری انجام شده در این پروژه نصف و نیمه حدود 2 میلیارد و 300 میلیون دلار بود که نیاز به 10 میلیارد دلار دیگر برای عملی کردن این پروژه داشت.

البته در دهه 80 در کل ایران سه پروژه تولید ال ان جی در جنوب کشور را در دست برنامه داشت: «ایران ال ان جی» با همکاری لینده آلمان، «پرشین ال ان جی» با همکاری شِل هلند و «پارس ال ان جی» با همکاری توتال فرانسه، که فقط «ایران ال ان جی» با هکاری «لینده» به صورت نصف و نیمه اجرایی شد.

در حال حاضر سهم ایران از بازار ال ان جی صفر است و تمامی پروژه‌های گذشته چه به دلیل تحریم‌ها و چه به دلیل تعلل وزارت نفت (پروژه واحد «مینی ال ان جی» با کره جنوبی به ظرفیت 15 تن در روز در سال 1398) کاملا با شکست مواجه شده است. در بخش ال ان جی باید گفت که اگر ایران هم اکنون سرمایه‌گذاری کافی را با همکای شرکت‌های اروپایی از جمله توتال و لینده و یا حتی شل انجام دهد دست کم نیاز به چند سال زمان دارد که وارد بازار جهانی شود. اکنون برآورد می‌شود برای تولید هر تن ال ان جی نیاز به 1000 دلار سرمایه است، یعنی برای ایجاد یک تأسیسات تولید 10 میلیون تن در سال نیاز به حدود 10 میلیارد دلار سرمایه است و این جدا از میزان گاز تزریقی برای مایع‌سازی است و فقط سازه تولید ال ان جی را شامل می‌شود.

افت فشار گاز در پارس جنوبی و پیک ظرفیت ایران

حال پرسشی که اکنون مطرح می‌شود این است که با توجه به سرمایه‌گذاری 26 میلیارد دلاری جدید قطر، ایران چه باید بکند؟

قضاوت واقع‌بینانه این است که ایران توان زیادی برای مقابله با قطر و تکنولوژی‌های روز وارداتی این کشور ندارد و از طرف دیگر میزان تولید گاز از پارس جنوبی تقریبا به پیک ظرفیت رسیده و طبق گفته کارشناسان از چهار سال آینده پیش‌بینی می‌شود سالانه به اندازه یک فاز پارس جنوبی یعنی 28 میلیون مترمکعب با افت تولید مواجه خواهد شد. بنابراین راهکار ایران در میدان گازی پارس جنوبی حفظ و نگهداشت این میزان تولید خواهد بود. با سرمایه‌گذاری در ال ان جی ایران می‌تواند بخشی از تولید این میدان را تبدیل به گاز مایع کند و حتی در مقاصد صادراتی البته برای چند سال آینده مورد استفاده قرار دهد. طبق گفته «محمد مشکین فام» مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، تاکنون 15 درصد گاز درجای میدان پارس جنوبی معادل 62 تریلیون فوت مکعب برداشت شده و با تاسیسات موجود پارس جنوبی  می‌توان حدود 50 درصد دیگر معادل 210 تریلیون فوت مکعب را برداشت کرد. البته برداشت 75 درصدی گاز طبق گفته‌ی وی نیاز به سرمایه‌گذاری 20 میلیارد دلاری دارد.

همکاری مشترک ایران و قطر نیز یک گزینه‌ی جذاب است اما طبق گفته‌ی کارشناسان افت فشار میدان یکی از موانع اصلی این همکاری است چرا که نیاز به سرمایه‌گذاری‌های سنگین دارد و همکاری دو کشور می‌تواند هزینه سرمایه‌گذاری برای جلوگیری از افت فشار را کاهش دهد. همچنین دورنمای همکاری ایران و قطر برای سرمایه‌گذاری در واحدهای نیمه‌تمام ال ان جی نیز یک گزینه است که البته تا حدی دور از دسترس است.

آنچه که واضح است این است که ایران با توجه به سیاست درهای باز قطر به روی تکنولوژی‌های جدید و نبود قوانین دست و پاگیر حقوقی و همچنین وجهه‌ی خوب این کشور در بازارهای جهانی توان رقابت با این کشور را ندارد، مگر اینکه تغییری ساختار در سیاست‌های کلی اقتصادی نظام در حوزه نفت و گاز صورت بگیرد.

ایران اگر بخواهد به بازارهای جهان گاز وارد شود باید این کار را از طریق ال ان جی انجام دهد چرا که احداث خط لوله برای مسیرهای دور تنها در قیمت‌های بالای گاز صرفه اقتصادی دارد. با توجه به اینکه بازار انرژی در جهان یک بازار بی‌ثبات است حرکت کردن درراستای احداث خطوط لوله با سرمایه‌گذاری زیاد و هنگفت یک ریسک بزرگ اقتصادی محسوب می‌شود. از طرفی ال ان جی این ویژگی را دارد که با از دست دادن یک بازار، بازاری دیگر را برای مقاصد صادراتی انتخاب کرد اما در خط لوله این مورد امکان‌پذیر نیست و با هرگونه اتفاقی در مسیر خط لوله به دلایل مختلف، زیان‌های هنگفتی را به کشور صادرکننده تحمیل خواهد کرد. نمونه‌ی این اتفاق در صادرات گاز ایران به ترکیه و اختلال در خط لوله و یا حتی پروژه عظیم خط لوله نورداستریم 2 روسیه به آلمان با سرمایه‌گذاری سنگین است که به دلیل شرایط جدید عملا اعلام ورشکستگی کرد و عملا هیچ گازی از این خط لوله انتقال پیدا نکرد.  

لینک کوتاه
ارسال به تلگرام
بازید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی
گزارش خطا
0
وب گردی
کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

شوهرم می خواست مرا با تبر بکشد، پیشدستی کردم و با چاقو به او حمله کردم

شوهرم می خواست مرا با تبر بکشد، پیشدستی کردم و با چاقو به او حمله کردم

اختلاف خانوادگی در خانواده دیوید بکهام

اختلاف خانوادگی در خانواده دیوید بکهام

نگرانی خواننده جوان از سیلی ویل اسمیت در مراسم اسکار

نگرانی خواننده جوان از سیلی ویل اسمیت در مراسم اسکار

سقوط ۴۵ درصدی مخاطبان صداوسیما

سقوط ۴۵ درصدی مخاطبان صداوسیما

مرگ نامزد جدید کیم کارداشیان صحت دارد؟

مرگ نامزد جدید کیم کارداشیان صحت دارد؟

نظرات بینندگان
نام:
ایمیل:
* نظر:
رپورتاژ / تریبون 2
تصاویر
۱/۴
۱/۴
تصاویر: «نان پوشی»؛ نذری مادرانه برای فرزندان

تصاویر: «نان پوشی»؛ نذری مادرانه برای فرزندان

۲/۴
تصاویر: حضور گردشگران خارجی در آیین‌های محرم یزد

تصاویر: حضور گردشگران خارجی در آیین‌های محرم یزد

۳/۴
تصاویر: اجتماع عظیم «یوم الزینب» در زنجان

تصاویر: اجتماع عظیم «یوم الزینب» در زنجان

۴/۴
تصاویر: رقابت‌های پاراشنای معلولان بازی‌های همبستگی کشور‌های اسلامی ۲۰۲۱ در قونیه

تصاویر: رقابت‌های پاراشنای معلولان بازی‌های همبستگی کشور‌های اسلامی ۲۰۲۱ در قونیه

خرید و فروش بیتکوین
ببینید!

ویدیو / تصاویری جدید از شدیدترین سیل ۸۰ ساله اخیر در سئول؛ پایتخت کره زیر آب

ویدیو / چرا دلار قوی شمشیری دو لبه برای آمریکاست؟ + زیرنویس فارسی

ویدیو / لحظه پرتاب ماهواره خیام توسط ماهواره‌بر سایوز

ویدیو / رییسی به هیأت «منصور ارضی» رفت

ویدیو / حضور علیرضا بیرانوند در آیین سنتی گل مالی روز عاشورا خرم آباد استان لرستان

ویدیو / سه ماه زندگی پرنده‌ای کوچک در موهای یک زن

ویدیو / لحظه ریزش سنگ‌های غول پیکر در دامنه دماوند

آرشیو
خرید و فروش بیتکوین
پربازدیدها
روز هفته ماه سال

خاطره‌ی عجیب هوشنگ ابتهاج: آن مرد گفت در ۹۴ سالگی می‌میری!

چرا نصف بیشتر کنکوری‌های مجاز، انتخاب رشته نمی‌کنند؟

هوشنگ ابتهاج (سایه) درگذشت

تصاویر: آیین «گل مالی »در روز عاشورا_خرم آباد

سازمان سنجش: اگر داوطلبان دارای رتبه برتر رشته‌های کم متقاضی را انتخاب کنند، به آن‌ها حقوق داده خواهد شد

جزئیاتی از مردی که ۱۰ نفر را در رفسنجان کشت؛ فرار قاتل از زندان با پیروزی طالبان / گمان کرده همشهریانش قصد دارند او را تحویل پلیس افغانستان دهند

اولین کنکور ۱۴۰۲ دی امسال برگزار خواهد شد

توئیت ضدتوافق میرسلیم با هشتگ «یزید»

ویدیو / نشستن یک زن جوان روی کاپوت ماشین در حال حرکت در چالوس

ویدیو / سه ماه زندگی پرنده‌ای کوچک در موهای یک زن

خاطره‌ی عجیب هوشنگ ابتهاج: آن مرد گفت در ۹۴ سالگی می‌میری!

ویدیو / تصاویر جدید از هالک ایرانی پیش از مبارزه جنجالی؛ مشت زدن به شکم مجری نمایش

خاطرات هاشمی رفسنجانی، ۱۵ مرداد ۱۳۷۸: سازمان انرژی اتمی می‌گوید اسرائیل نخستین سلاح اتمی اش را در سال ۱۳۶۰ آزمایش کرده

جنگنده سوخو ۲۲ سپاه در شیراز دچار سانحه شد / استفاده خلبانان از سامانه صندلی پران

تغییرات جدید کنکور ۱۴۰۲ اعلام شد / سازمان سنجش: یک آزمون در تیرماه و یکی در دی ماه برگزار می‌شود / داوطلب می‌تواند در هر دو آزمون شرکت کند، ولی فقط یک نمره یکی از آنها به انتخاب خود داوطلب محاسبه می‌شود / دروس عمومی حذف می‌شود / زیرگروه‌ها حذف شده

ویدیو / لحظه وارد شدن آب هیرمند به ایران

ویدیویی وحشتناک از لحظات اولیه سیل در شهرستان استهبان فارس

خاطرات حسن روحانی، شماره ۱۰۸: با لباس نظامی درب خانه‌ی آیت الله خامنه‌ای را زدم؛ گفتند آمده اید آقا را ببرید؟

خاطرات هاشمی رفسنجانی، ۸ مرداد ۱۳۷۸: آنچه ملک عبدالله گفت و به مذاق بعضی خوش نیامد

مسیر آب در امامزاده داوود به طور قطع دستکاری شده بود / توپوگرافی این مسیر به گونه‌ای است که نباید با بارش‌های ۲۰ تا ۳۰ میلیمتری چنین حادثه‌ای رخ دهد

ویدیو / فیلمی جدید از لحظه وقوع سیل در استهبان؛ فریادهای زنان و مردان برای نجات مردم

ویدیو / نشستن یک زن جوان روی کاپوت ماشین در حال حرکت در چالوس

ویدیو / سه ماه زندگی پرنده‌ای کوچک در موهای یک زن

۷ مومیایی مشهور و اسراری که از دنیای باستان برملا می‌کنند

ویدیو / این حیوان عجیب الخلقه در عراق، شیر منقرض شده آشوری است؟

سازمان جهانی بهداشت: قرنطینه امیکرون ۵ روز نیست

معاوضه شماره موبایل با آپارتمان لوکس / قیمت شماره‌های رند به ۵۰ میلیارد تومان رسید

شرط تحویل آپارتمان ۱۵۰ متری در نیاوران به رضا رویگری / مجری صداوسیما: مالک منزل گفته خانه را با چند پرستار آماده کرده‌ام؛ فقط رضا باید تنها بیاید / وقتش رسیده بگویم که چقدر به رضا ظلم شده / او مدت‌هاست که در روابط‌ش دچار مشکل شده / مو‌های رضا به طرز عجیبی سوزانده شده بود؛ به گریمور گفتم جوری درست کن که فکر کند مو دارد

تماشا کنید: خداحافظی ایران با ارس؟ / پروژه «داپ» ترکیه چگونه در سکوت منابع آبی ایران را خشک می کند؟

سیلی «ویل اسمیت» به صورت مجری اسکار به خاطر شوخی با همسرش / تصویر واکنش حاضران در سالن / گریه و عذرخواهی اسمیت پس از دریافت جایزه: عشق موجب می‌شود کارهای دیوانه‌واری انجام دهیم؛ وقتی در اوج هستی، شیطان دقیقا همان موقع سراغت می‌آید +عکس و ویدیو

درگذشت ناگهانی بازیگر مشهور سینمای ایران/ علت فوت به روایت خبرگزاری قوه قضاییه: خودکشی

صوت / اظهارات شهره (مازیار) لرستانی درباره تغییر جنسیتش: عرفا و شرعا دیگر زن نیستم

خرید و فروش بیتکوین
خواندنی ها
چندین قابلیت‌ امنیتی جدید به واتس‌اپ اضافه می‌شود

چندین قابلیت‌ امنیتی جدید به واتس‌اپ اضافه می‌شود

آیا ربات‌ها می‌توانند ما را به نحوی فریب دهند که تصور کنیم انسان هستند؟

آیا ربات‌ها می‌توانند ما را به نحوی فریب دهند که تصور کنیم انسان هستند؟

۱۰ حقیقت عجیب و غریب و جالب در مورد کشور کره جنوبی که بدون شک نمی دانستید

۱۰ حقیقت عجیب و غریب و جالب در مورد کشور کره جنوبی که بدون شک نمی دانستید

نتایج یک پژوهش‌: تفاوت‌های بیولوژیکی احتمال بروز سرطان در مردان را نسبت به زنان بیشتر می‌کند

نتایج یک پژوهش‌: تفاوت‌های بیولوژیکی احتمال بروز سرطان در مردان را نسبت به زنان بیشتر می‌کند

خرید و فروش بیتکوین
آخرین اخبار مهمترین عناوین روز

وزیر راه: سهم زمین ۴ میلیون مسکن تا پایان شهریور تعیین تکلیف می‌شود

سرپرست وزارت کار: میزان افزایش حقوق بازنشستگان هفته آینده مشخص می‌شود

نماینده مجلس: امیرعبداللهیان در اولین فرصت به کمیسیون امنیت ملی می‌رود/ هنوز پیش نویسی از مذاکرات به مجلس نرسیده است

جاده امام‌زاده داوود همچنان «مسدود»/ترافیک پرحجم در ۲ محور

افزایش تلفات سیل در کره جنوبی و هشدار تشدید بارش‌ها

بازداشت خریدار ۹ هزار میلیارد تومانی املاک با رمز ارز حبابی

اختلال اضطراب بیماری یا خودبیمارانگاری چیست؟ علائم آن کدامند؟

۲ فاکتور اصلی ابتلا به سرطان را بشناسید

شرط خروج زائران اربعین از کشور/ تست PCR در مرزها منتفی است

نماینده مجلس: امیرعبداللهیان در اولین فرصت به کمیسیون امنیت ملی می‌رود/ هنوز پیش نویسی از مذاکرات به مجلس نرسیده است

وزیر ارتباطات: بحث قفل کودک مطرح نیست / صرفا دسترسی به محتواهای مستهجن و غیراخلاقی یا خشونت بسیار شدید را محدود کردیم / خانواده ها بارها به ما گفته بودند که دسترسی به محتواهای ممنوع در جمهوری اسلامی به آسانی صورت نگیرد

وزیر اقتصاد: روند اقتصادی رو به بهبود است / مسیر‌های بلند مدت اقتصاد تحت کنترل است / تورم تیر ماه کاهش قابل ملاحظه‌ای نسبت به خرداد ماه داشت

محسن رضایی از بیمارستان ترخیص شد / بیمارستان مهرگان قزوین: او به کرونا مبتلا شده بود

رئیسی: یقین دارم بسیاری از مسایل، به برکت اجتماع عظیم اربعین حل خواهد شد

وضعیت جاده‌ها و راه ها، امروز ۱۹ مرداد ۱۴۰۱ / جاده امام‌زاده داوود همچنان بسته /ترافیک پرحجم در ۲ مسیر

وضعیت آب و هوا، امروز ۱۹ مرداد ۱۴۰۱ / آسمان بارانی در نقاط مختلف کشور/ ورود توده گرد و خاک به غرب

نخست وزیر ژاپن به دنبال ترمیم کابینه؛ کل اعضای دولت استعفا کردند / برادرِ شینزو آبه از دولت کنار گذاشته می‌شود

حمله کیهان به میرحسین موسوی به خاطر بیانیه اخیرش: او پیرمردی متوهم است

سازمان سنجش: اگر داوطلبان دارای رتبه برتر رشته‌های کم متقاضی را انتخاب کنند، به آن‌ها حقوق داده خواهد شد

امام جمعه اصفهان: به نامزد‌های انتخاباتی ایراد می‌گیرند فلان وعده را دادی، اما تا کنون انجام نشده؛ او باید به اولویت‌ها رسیدگی کند نه وعده‌های انتخاباتی

سردار فدوی: سپاه دست فلسطینی‌ها را پُر خواهد کرد

سخنگوی کمیسیون اقتصادی: ارائه کالابرگ بدون رعایت قیمت شهریور ۱۴۰۰ خلاف قانون است

سندیکای صنایع کنسرو: ۵۰ درصد خط تولید رب گوجه فرنگی و تن ماهی تعطیل شده / ترکیه بازار رب عراق را از ما گرفت

جزئیاتی از فرزندخواندگی در ایران؛ هر کودک در بهزیستی، ۱۴ متقاضی دارد / ۸۰ درصد خانواده‌ها متقاضی کودک زیر ۲ سال

مخبر: تحول‌خواهی هزینه‌هایی دارد؛ نمی توان با این روحیه به دنبال کسب آبرو در کوتاه مدت بود / به مردم ایران تاکید می‌کنیم که آینده کشور بسیار روشن است

توئیت ضدتوافق میرسلیم با هشتگ «یزید»

اعتراض رییس دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران: طرح مجلس برای صدور مجوز مشاوره روانشناسی به حوزه علمیه غیرمنطقی و ناپخته است

تایوان: چین از رزمایش برای آماده شدن به حمله استفاده می‌کند

سخنگوی فراجا: مردم می توانند مزاحمت سگ همسایه را به پلیس اطلاع دهند

آخرین آمار کرونا در ایران، ۱۸ مرداد ۱۴۰۱: فوت ۴۹ نفر در شبانه روز گذشته / شناسایی ۲۳۴۳ بیمار جدید کرونایی

بانک مرکزی: تمام کارتخوان‌ها تا پایان هفته دارای پرونده مالیاتی می‌شوند

فاطمه هاشمی: با اجرایی شدن قانون جوانی جمعیت، تولد بیماران تالاسمی افزایش داشته

شاخص کل بورس، امروز ۱۸ مرداد ۱۴۰۱

وکیل سابق خاشقچی در امارات بازداشت شد

اولین کنکور ۱۴۰۲ دی امسال برگزار خواهد شد

قیمت طلا و سکه، امروز ۱۸ مرداد ۱۴۰۱

قیمت دلار در صرافی‌های بانکی، امروز ۱۸ مرداد ۱۴۰۱

یکی از فرماندهان نظامی جنبش فتح در نابلس به شهادت رسید / ۳۲ نفر زخمی شدند

وضعیت جاده‌ها و راه‌ها، امروز ۱۸ مرداد ۱۴۰۱ / جاده امامزاده داوود همچنان مسدود است

آرشیو
خرید و فروش بیتکوین
وبگردی

کتک‌کاری اسطوره قرمزها با نامزدش

فرهاد مجیدی امارات را به هم ریخته است!

مرگ نامزد جدید کیم کارداشیان صحت دارد؟

سقوط ۴۵ درصدی مخاطبان صداوسیما

نگرانی خواننده جوان از سیلی ویل اسمیت در مراسم اسکار

وضعیت شیوع یک سرطان زنانه در ایران/ در دو دهه آینده ابتلا به سرطان در کشور بیشتر می‌شود

شوهرم می خواست مرا با تبر بکشد، پیشدستی کردم و با چاقو به او حمله کردم

اختلاف خانوادگی در خانواده دیوید بکهام

هزینه ساخت فیلم «روز واقعه» کمتر از دستمزد یک بازیگر معمولی

  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"
کد خبر: ۶۸۳۲۸۵
تاریخ انتشار: ۰۱ : ۱۷ - ۰۷ تير ۱۴۰۱
اقتصاد >> داخلی
پ

تماشا کنید: دست در حنا مانده‌ی ایران / قطر چگونه گوی منفعت را در «بزرگترین میدان گازی دنیا» از ایران ربوده؟

حمله روسیه به اوکراین اروپا را بحران گاز مواجه کرده به طوری که برخی از کشور‌های عمده واردکننده گاز از روسیه از جمله آلمان به سوخت‌های فسیلی و زغال‌سنگ روی آورده، اقدامی که با فرآیند گذار به انرژی‌های پاک تضاد دارد، اما در کوتاه‌مدت اجرای این پروژه برای تأمین برق نیروگاه‌ها ضروریست. آلمان قرار است که ۱۰ گیگاوت توان نیروگاه زغالی را بازگرداند تا جایگزین گاز طبیعی روسیه شود و همین امر باعث شده که قیمت زغال‌سنگ در اروپا از ۲۸۴ دلار به ۳۸۴ دلار در هر تن برسد.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
کد ویدیو
دانلود
فیلم اصلی

سرویس اقتصادی «انتخاب»: حمله روسیه به اوکراین اروپا را بحران گاز مواجه کرده به طوری که برخی از کشورهای عمده واردکننده گاز از روسیه از جمله آلمان به سوخت‌های فسیلی و زغال‌سنگ روی آورده، اقدامی که با فرآیند گذار به انرژی‌های پاک تضاد دارد اما در کوتاه‌مدت اجرای این پروژه برای تأمین برق نیروگاه‌ها ضروریست. آلمان قرار است که 10 گیگاوت توان نیروگاه زغالی را بازگرداند تا جایگزین گاز طبیعی روسیه شود و همین امر باعث شده که قیمت زغال‌سنگ در اروپا از 284 دلار به 384 دلار در هر تن برسد.

البته این اتفاق فرصتی برای اروپا نیز محسوب می‌شود تا با مدیریت شرایط بحرانی جدید بتواند وابستگی خود به انرژی روسیه را کاهش داد و در این میان نام یک کشور کوچک به عنوان جایگزین روسیه این روزها بیش از همه بر زبان رانده می‌شود: قطر.

سهم ایران و قطر از میدان گازی پارس جنوبی

میدان گازی پارس جنوبی اکنون بزرگترین میدان گازی جهان است و شرکت انرژی قطر برآورد کرده این میدان گازی  حدود 10 درصد از منابع شناخته‌شده جهان را در خود جای داده است. همچنین طبق برآوردها این میدان گازی دارای 40 تریلیون مترمکعب ذخایر است که یک سوم این ذخایر سهم ایران است.

بر اساس آمارها قطر در سال 2020 بیش از  104 میلیارد مترمکعب «ال ان جی» (حول و حوش 80 میلیون تن) صادر کرده و سال پیش از آن بزرگترین صادرکننده این محصول با 107 میلیارد مترمکعب بود. بزرگترین مشتریان قطر کره‌جنوبی با بیش از 15 میلیارد مترمکعب، هند با بیش از 13 میلیارد مترمکعب و اروپا با 32 میلیارد متر مکعب هستند. همچنین کشور استرالیا با صادرات بیش از 106 میلیارد مترمکعب اولین صادرکننده بود و جای قطر را در سال 2020 گرفت. صادرات «ال ان جی» قطر در سال 2009 حدود 50 میلیارد مترمکعب بود و اکنون این رقم از مرز 100 میلیارد مترمکعب گذشته یعنی رشدی بیش از 100 درصد.

«ال ان جی» (LNG) به گاز طبیعی‌ای گفته می‌شود که موقتا برای ذخیره‌سازی یا ترابری در حجم بسیار به حالت مایع تبدیل می‌شود. در سال 2020 حجم تجارت «ال ان جی» در جهان حدود 99 میلیارد دلار بود و قطر توانست در این سال حدود 18 میلیارد و 200 میلیون دلار درآمد حاصل از صادرات ال ان جی کسب کند و در رده دوم ایستاد. استرالیا با 25 میلیارد دلار جایگاه اول را به خود اختصاص داد. این میزان صادرات ال ان جی قطر تقریبا معادل کل درآمد حاصل از صادرات نفت خام ایران است.

با بحران ایجاد شده به دلیل حمله روسیه به اوکراین و به خطر افتادن منابع گازی اروپا، قطر بیش از همه کشورها به عنوان جایگزین مطرح شد. پیش از این گفته می‌شد که عمده صادرات قطر به کشورهای آسیایی و در قالب قراردادهای بلندمدت است و دیگر ظرفیتی برای افزایش صادرات گاز به اروپا ندارد. اما طی روزهای اخیر اتفاقات دیگری رقم خورده که ایران را نیز به عنوان مشترک میدان گازی پارس جنوبی وارد معادله می‌کند. 

قطر قصد دارد با اتخاذ گام‌هایی جاه‌طلبانه کمبود گاز اروپا را بعد از یک بازه زمانی نه چندان بلند مرتفع کند. به همین دلیل بود که در ده روز آخر خردادماه دولت قطر نه تنها قراردادی را برای به ارزش 2.5 میلیارد دلار با شرکت توتال فرانسه برای توسعه میدان گازی پارس جنوبی امضا کرد، بلکه در همان زمان شرکت اِنی ایتالیا نیز برای توسعه میدان وارد شد و قرار است که 3 درصد از پروژه 28 میلیارد دلاری شرق میدان شمالی را تصاحب کند.

حجم سرمایه‌گذاری قطر و پروژه افزایش تولید «ال ان جی» به گونه‌ای است که این کشور قصد دارد تا سال 2027 تولید گاز مایع طبیعی را 60 درصد افزایش دهد یعنی از 77 میلیون تن در سال به 126 میلیون تن در سال برساند و مجموع سرمایه‌گذاری قطر در این راستا تاکنون حدود 26 میلیارد دلار است. نیمی از این افزایش تولید به آسیا و نیمی دیگر سهم اروپا خواهد بود.  ژاپن و چین که اکنون عمده «ال ان جی» خود را از استرالیا تأمین می‌کنند می‌تواند تا چند سال آینده و با افزایش تولید قطر وارد بازار قطر شوند.

اما این سرمایه‌گذاری فقط شامل دو شرکت ذکر شده نیست بلکه قطر مذاکرات خود با شرکت‌های چینی برای سرمایه‌گذاری در میدان پارس جنوبی را سرعت بخشیده است. همچنین شرکت‌های دیگری از قبیل اکسون موبیل، شل، شورون و ... نیز برای سرمایه‌گذاری اعلام آمادگی کرده‌اند.

دست در حنا مانده‌ی ایران

بهره‌برداری از میدان مشرک پارس جنوبی از سال 1380 آغاز شد و در آن زمان تولید قطر حدود 100 میلیون مترمکعب بود و ایران تقریبا 50 میلیون مترمکعب. قطر تا سال 1385 یعنی طی پنج سال تولید خود را 100 درصد افزایش داد و به 200 میلیون مترمکعب رساند در حالی که ایران سال 1387 به این میزان تولید رسید. تولید قطر از این میدان در سال 1389 به حدود 600 میلیون مترمکعب رسید و بعد از آن تولید قطر تقریبا تا سال 1396 در همین محدوده باقی ماند اما ایران در سال 1396 توانست به سطح تولید قطر برسد و پس از آن بود که تولید ایران از قطر در این میدان پیشی گرفت و تا سال 1400 به حدود 800 میلیون مترمکعب رسید.

ایران حدود 5 سال پیش قصد داشت که با همکاری شرکت توتال فرانسه تولید «ال ان جی» خود را توسعه بخشد و تاسیسات نیمه تمام مربوط به این محصول را احیا کند. در واقع یکی از اهداف ایران برای همکاری با توتال نوسازی تأسیسات نفت و گاز بود که تجهیزات مربوط به تولید «ال ان جی» بخشی از این همکاری بود.

ایران در حال حاضر روزانه حدود 800 تا 900 میلیون مترمکعب گاز طبیعی تولید می‌کند اما مسأله این است که طبق گفته‌ی کارشناسان ظرفیت برداشت گاز از میدان گازی پارس جنوبی به پیک خود رسیده و از سال 1404 روند تولید از این میدان کاهش خواهد یافت و برای افزایش تولید باید در میدان‌های جدید سرمایه‌گذاری 50 میلیارد دلاری انجام دهد که این امر نیز در بخش تحقیق و توسعه با ابهام روبروست. 

تاسیسات تبدیل گاز طبیعی به مایع در ایران نصف و نیمه است و حدود پنج سال پیش قرار بود شرکت توتال سرمایه‌گذاری 2 میلیارد دلاری در فاز 11 پارس جنوبی برای راه‌اندازی تاسیسات «ال ان جی» را انجام دهد که به دلیل تحریم‌ها کلا پروژه ملغی شد.

در سال 2012 نیز ایران با همکاری شرکت آلمانی - آمریکایی «لینده» که بزرگترین شرکت گاز صنعتی جهان به لحاظ سهم بازار و درآمد بود، قصد داشت تحت پروژه «ایران ال ان جی» بخشی از تأسیسات مایع‌سازی گاز را در راستای تولید سالانه 10 میلیون تن به کشور منتقل کند. خط تولید اول به ظرفیت 5 میلیون و 400 هزار تن «ال ان جی» کامل شد و نیمی از خط تولید دوم نیز به انجام رسید، اما تحریم‌های آمریکا مانع از ادامه‌ی کار شد. کل سرمایه‌گذاری انجام شده در این پروژه نصف و نیمه حدود 2 میلیارد و 300 میلیون دلار بود که نیاز به 10 میلیارد دلار دیگر برای عملی کردن این پروژه داشت.

البته در دهه 80 در کل ایران سه پروژه تولید ال ان جی در جنوب کشور را در دست برنامه داشت: «ایران ال ان جی» با همکاری لینده آلمان، «پرشین ال ان جی» با همکاری شِل هلند و «پارس ال ان جی» با همکاری توتال فرانسه، که فقط «ایران ال ان جی» با هکاری «لینده» به صورت نصف و نیمه اجرایی شد.

در حال حاضر سهم ایران از بازار ال ان جی صفر است و تمامی پروژه‌های گذشته چه به دلیل تحریم‌ها و چه به دلیل تعلل وزارت نفت (پروژه واحد «مینی ال ان جی» با کره جنوبی به ظرفیت 15 تن در روز در سال 1398) کاملا با شکست مواجه شده است. در بخش ال ان جی باید گفت که اگر ایران هم اکنون سرمایه‌گذاری کافی را با همکای شرکت‌های اروپایی از جمله توتال و لینده و یا حتی شل انجام دهد دست کم نیاز به چند سال زمان دارد که وارد بازار جهانی شود. اکنون برآورد می‌شود برای تولید هر تن ال ان جی نیاز به 1000 دلار سرمایه است، یعنی برای ایجاد یک تأسیسات تولید 10 میلیون تن در سال نیاز به حدود 10 میلیارد دلار سرمایه است و این جدا از میزان گاز تزریقی برای مایع‌سازی است و فقط سازه تولید ال ان جی را شامل می‌شود.

افت فشار گاز در پارس جنوبی و پیک ظرفیت ایران

حال پرسشی که اکنون مطرح می‌شود این است که با توجه به سرمایه‌گذاری 26 میلیارد دلاری جدید قطر، ایران چه باید بکند؟

قضاوت واقع‌بینانه این است که ایران توان زیادی برای مقابله با قطر و تکنولوژی‌های روز وارداتی این کشور ندارد و از طرف دیگر میزان تولید گاز از پارس جنوبی تقریبا به پیک ظرفیت رسیده و طبق گفته کارشناسان از چهار سال آینده پیش‌بینی می‌شود سالانه به اندازه یک فاز پارس جنوبی یعنی 28 میلیون مترمکعب با افت تولید مواجه خواهد شد. بنابراین راهکار ایران در میدان گازی پارس جنوبی حفظ و نگهداشت این میزان تولید خواهد بود. با سرمایه‌گذاری در ال ان جی ایران می‌تواند بخشی از تولید این میدان را تبدیل به گاز مایع کند و حتی در مقاصد صادراتی البته برای چند سال آینده مورد استفاده قرار دهد. طبق گفته «محمد مشکین فام» مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، تاکنون 15 درصد گاز درجای میدان پارس جنوبی معادل 62 تریلیون فوت مکعب برداشت شده و با تاسیسات موجود پارس جنوبی  می‌توان حدود 50 درصد دیگر معادل 210 تریلیون فوت مکعب را برداشت کرد. البته برداشت 75 درصدی گاز طبق گفته‌ی وی نیاز به سرمایه‌گذاری 20 میلیارد دلاری دارد.

همکاری مشترک ایران و قطر نیز یک گزینه‌ی جذاب است اما طبق گفته‌ی کارشناسان افت فشار میدان یکی از موانع اصلی این همکاری است چرا که نیاز به سرمایه‌گذاری‌های سنگین دارد و همکاری دو کشور می‌تواند هزینه سرمایه‌گذاری برای جلوگیری از افت فشار را کاهش دهد. همچنین دورنمای همکاری ایران و قطر برای سرمایه‌گذاری در واحدهای نیمه‌تمام ال ان جی نیز یک گزینه است که البته تا حدی دور از دسترس است.

آنچه که واضح است این است که ایران با توجه به سیاست درهای باز قطر به روی تکنولوژی‌های جدید و نبود قوانین دست و پاگیر حقوقی و همچنین وجهه‌ی خوب این کشور در بازارهای جهانی توان رقابت با این کشور را ندارد، مگر اینکه تغییری ساختار در سیاست‌های کلی اقتصادی نظام در حوزه نفت و گاز صورت بگیرد.

ایران اگر بخواهد به بازارهای جهان گاز وارد شود باید این کار را از طریق ال ان جی انجام دهد چرا که احداث خط لوله برای مسیرهای دور تنها در قیمت‌های بالای گاز صرفه اقتصادی دارد. با توجه به اینکه بازار انرژی در جهان یک بازار بی‌ثبات است حرکت کردن درراستای احداث خطوط لوله با سرمایه‌گذاری زیاد و هنگفت یک ریسک بزرگ اقتصادی محسوب می‌شود. از طرفی ال ان جی این ویژگی را دارد که با از دست دادن یک بازار، بازاری دیگر را برای مقاصد صادراتی انتخاب کرد اما در خط لوله این مورد امکان‌پذیر نیست و با هرگونه اتفاقی در مسیر خط لوله به دلایل مختلف، زیان‌های هنگفتی را به کشور صادرکننده تحمیل خواهد کرد. نمونه‌ی این اتفاق در صادرات گاز ایران به ترکیه و اختلال در خط لوله و یا حتی پروژه عظیم خط لوله نورداستریم 2 روسیه به آلمان با سرمایه‌گذاری سنگین است که به دلیل شرایط جدید عملا اعلام ورشکستگی کرد و عملا هیچ گازی از این خط لوله انتقال پیدا نکرد.  

رازیانه د
رومیس د
ارسال به تلگرام
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"