یک فعال سیاسی اصولگرا در تحلیل خود از مذاکرات احیای برجام میگوید که احیای یعنی اینکه ما به سال ۹۵ بازگردیم. آن موقع برجام احیا شده بود، ولی برای ما هیچ فایدهای نداشت و هیچ کمکی به ما نکرد. زمانی که برجام از سوی ایران پذیرفته شد، ما یک سال نفت میفروختیم، ولی نمیتوانستیم که پولش را بگیریم و این فایدهای نداشت. اما الان ما داریم نفت را میفروشیم و بهای آن را هم به طلا و کالا میگیریم بنابراین نیازی هم به برجام نداریم.
محمد صادق کوشکی در گفتگو با «انتخاب» در تحلیل خود از دورنمای مذاکرات، بیان کرد: «واقعیت این است که مذاکرات همان نتیجهای را میدهد که مذاکرات دوران آقای روحانی به همراه داشت. یعنی هیچ نتیجه ملموس و خاصی برای ما به دنبال نخواهد داشت. علتش هم روشن است، امریکاییها به صراحت اعلام کردند که به هیچ عنوان حاضر به دادن امتیازی به ما، نیستند. همانطور که در دوران آقای روحانی هم به ما امتیازی ندادند. طبیعی است در چنین شرایطی دورنمای مذاکرات همانیست که در سال ۹۵ و ۹۶ دیدیم، یعنی هیچ بهره و حاصلی برای ما ندارد.»
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه این ارزیابی منفی، به معنای صرفنظر کردن ایران از خواستههایش است یا خیر، عنوان کرد: «ما از دوره آقای روحانی خواستهای نداشتهایم. همه مطالبات ما در دوره آقای روحانی در حد این شد که ۵ هزار سانتریفیوژ کار کند، اما امریکاییها و اروپاییها به هیچ تعهدی عمل نکردند و حتی تحریمها را هم تعلیق نکردند. الان هم ما هر چه قدر کوتاه بیاییم، طرف مقابل هیچ امتیازی نخواهد داد و به همین دلیل اصلا فایدهای ندارد. به بیانی دیگر روندی است که آزمونش را از پیش، پس داده است و در این آزمون به هیچ عنوان نتیجه رضایت بخشی برای ما نخواهد داشت؛ بنابراین ادامه دادنش هم سود خاصی ندارد.»
این تحلیلگر سیاسی اصولگرا در پاسخ به این پرسش که آیا امیدی برای احیای برجام وجود دارد، گفت: «احیای برجام قرار است به چه کسی کمک کند؟ احیای یعنی اینکه ما به سال ۹۵ بازگردیم. آن موقع برجام احیا شده بود، ولی برای ما هیچ فایدهای نداشت و هیچ کمکی به ما نکرد. برجام پدیدهای کاملا یک طرفه است و تنها مطالبات و خواستههای اروپا و امریکا را عملی میکند. به هیچ وجه برجام برای عملی کردن مطالبات ما ساخته نشده و در این قالب، منافع و امنیت ملی ما لحاظ نشده است. حال آن زمانی که برجام وجود داشت، خاصیتی برای ما به همراه نداشت، کما اینکه الان هم اگر قطعی شود، نتیجهای برای ما نخواهد داشت.»
کوشکی در واکنش به اینکه حداقلیترین نتیجهای که احیای برجام به همراه دارد این است که در مبادلات و وصول پول حاصل از فروش نفت مشکلی نخواهیم داشت، بیان کرد: «زمانی که برجام از سوی ایران پذیرفته شد، ما یک سال نفت میفروختیم، ولی نمیتوانستیم که پولش را بگیریم و این فایدهای نداشت. پولهای ما در کره جنوبی، لوگزامبورگ و اروپا بلوکه شد. اما الان ما داریم نفت را میفروشیم و بهای آن را هم به طلا و کالا میگیریم بنابراین نیازی هم به برجام نداریم. روزی تا یک میلیون بشکه نفت به هند و کشورهای مختلف میفروشیم و ما به ازایش هم طلا و کالاهای مورد نیازمان را میگیریم؛ مشکلی نداریم و پولی هم از ما بلوکه نمیشود.»
او در مورد گزارش دیوان محاسبات کشور، مبنی بر اینکه حداکثر ۱۵ درصد از درآمد فروش نفت ایران وصول شده است، گفت: «ما در طول شش ماه اخیر، مخصوصا بعد از بحران اوکراین، تا سقف یک میلیون بشکه نفت داریم میفروشیم و پولش را در قالب طلا یا کالا میگیریم.»
کوشکی در واکنش به اینکه کالایی هم که در مقابل فروش نفت میگیریم، یک سری کالاهای خاصی هستند که ایران چندان حق انتخابی در نوع و کیفیت آن ندارد، اظهار کرد: «خیر، کالای خاص نیست. الان کشور ما مثلا سالانه به شش تن گندم نیاز دارد، اگر دلار هم داشتیم باید گندم را میخریدیم. سالانه به ۱۶ میلیون تن علوفه نیاز داریم که از این طریق وارد میکنیم. همچنین حدود نیمی از مصرف برنج و شکر کشور را با نفتی که میدهیم، وارد میکنیم. بالاخره نمیتوان شکر، روغن، علوفه و نهادههای دامی را وارد نکرد، اینها نیازهای ماست که با نفتی که میدهیم، از برزیل، هند و جاهای مختلف وارد میکنیم.»
این فعال سیاسی اصولگرا همچنین در ارزیابی خود از عملکرد اطلاعرسانی و رسانهای تیم مذاکرهکننده ایران، مطرح کرد: «حکمرانی بدون اقناع مردم امکانپذیر نیست. مخاطب و جامعه باید اقناع شود که حکمران چه میکند. این اقناع کردن یک امتیاز بزرگ است. حال تیم مذاکرهکننده باشد یا هر قسمت از حاکمیت، وقتی نتواند جامعه را نسبت به عملکردش اقناع کند، حتی اگر عملکردش موفقیتآمیز هم باشد، جامعه از آن موفقیت هیچ حس و درکی ندارد. به همین خاطر اقناع مردم، در هر زمینهای شرط حکمرانی موفق است.»