جمعه ۳۰ ارديبهشت ۱۴۰۱ | Friday, 20 May 2022
  • ارتباط با انتخاب
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیک
  • |
  • نظرسنجی
جمعه ۳۰ ارديبهشت ۱۴۰۱ | Friday, 20 May 2022
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
جستجو
ویدئو جدیدترین اخبار پربیننده ترین
لایو خبر عکس خواندنی ها اخبار ویژه
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • ارتباط با انتخاب
  • پیوندها
  • آب و هوا
  • اوقات شرعی
  • مجله الکترونیک
  • نظرسنجی
  • آرشیو
ویدیو / دوتار نوازی عثمان محمدپرست و آواز شجریان

ویدیو / دوتار نوازی عثمان محمدپرست و آواز شجریان

ویدیو / ایمنی در مقابل کرونا قابل اندازه‌گیری‌ست؟ + زیرنویس فارسی

ویدیو / ایمنی در مقابل کرونا قابل اندازه‌گیری‌ست؟ + زیرنویس فارسی

ویدیو / طوفان شن برج خلیفه را در برگرفت

ویدیو / طوفان شن برج خلیفه را در برگرفت

ویدیو / سخنرانی زلنسکی در جشنواره کن؛ دیکتاتورها در حال مرگ هستند ما باید پیروز شویم

ویدیو / سخنرانی زلنسکی در جشنواره کن؛ دیکتاتورها در حال مرگ هستند ما باید پیروز شویم

ویدیو / جلوگیری طالبان از ورود دختران روسری رنگی به دانشگاه!

ویدیو / جلوگیری طالبان از ورود دختران روسری رنگی به دانشگاه!

ویدیو / گردوخاک چه بر سر بغداد آورده؟

ویدیو / گردوخاک چه بر سر بغداد آورده؟

کد خبر: ۶۸۵۷۰
تعداد نظرات: ۸۹ نظر
تاریخ انتشار: ۵۰ : ۱۶ - ۱۲ تير ۱۳۹۱
صفحه نخست >> سیاست
پ

سید محمد خاتمی: کیهان امروز هیچ نسبتی با کیهانی که امام می‌خواست، ندارد/مجاری خیلی از بداخلاقی‌هایی که در جامعه به صورت سنت درآمده ، کیهان است

خاتمی گفت: به هر حال آن زمان دو دیدگاه وجود داشت و ما هم معتقد بودیم که بالاخره راهی که دوستان ما در نهضت آزادی می‌پیمایند، راه واقع‌بینانه‌ای نیست و انتقاد داشتیم. اما من قبول دارم. واقعاً اگر الان می‌خواستم مطالب را بنویسم، آنطور نمی‌نوشتم. بعضی مطالبی که آن وقت نوشتم جفا بود نسبت به افراد. با اینکه اختلاف نظر و اختلاف سلیقه داشتیم،‌‌ همان زمان برای آن‌ها احترام قائل بودم، الان هم احترام قائلم.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
سید محمد خاتمی رئیس جمهور سابق کشورمان درباره دوران مدیریتش در روزنامه کیهان مصاحبه ای کرده است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی انتخاب، سید محمد خاتمی گفت: حقیقت این است که کیهان امروز، کیهان امروز است. هیچ نسبتی با کیهانی که ما دلمان می‌خواست و اعتقاد دارم که امام هم می‌خواست، ندارد. حالا هیچ نسبتی نمی‌خواهم بگویم اما خیلی فاصله دارد با آنچه که در ذهن ما بود. خیلی از بداخلاقی‌هایی که در جامعه به صورت سنت درآمده است، یکی از مجاری آن - اگر نگویم منابع- خود کیهان است. نسبت‌های ناروا دادن، تهمت زدن و.... گویا برنامه این است که دفع حداکثری و جذب هیچ اتفاق بیفتد.

متن گفتگوی "تاریخ ایرانی" با سید محمد خاتمی رئیس جمهور سابق کشورمان در پی می آید:

 

***

 

شما در آبان ۱۳۵۹ در حالی که خارج از کشور به سر می‌بردید، به عنوان نماینده امام و سرپرست موسسه کیهان منصوب شدید. گفت‌وگو را از همین‌جا آغاز کنیم که این سفر به چه منظور بود؟ آیا در ادامه قضایای مرکز اسلامی هامبورگ بود یا دلیل دیگری داشت؟

 

این سفر، یک سفر کاری مشخص بود که رفتم و بعد از انجام آن به ایران بازگشتم. پیش از انقلاب یعنی سال‌های ۵۶، ۵۷ با توجه به آشنایی که با آقای بهشتی داشتم و اصراری که ایشان داشت، برای ریاست مرکز اسلامی هامبورگ به آلمان رفته بودم. انقلاب که شد، به ایران بازگشتم و به اصرار دوستان در انتخابات مجلس شرکت کردم و اولین مجلس اوایل خرداد سال ۵۹ تشکیل شد. اواخر تابستان‌‌ همان سال جنگ ایران و عراق درگرفت و به دنبال آن وضعیت فوق‌العاده‌ای در کشور ایجاد شد؛ ایرانی که هنوز از روزهای انقلاب آنچنان دور نشده و می‌خواهد روی پای خودش بایستد، آشفتگی‌هایی که معمولاً در طول انقلاب و بعد از انقلاب پیش می‌آید، انقلاب می‌خواهد مسلط شود و نظام تازه ایجاد کند، در این حال جنگ وسیعی ایجاد شد که چالش بزرگی در برابر انقلاب ما بود، و الحمدالله ملت توانست در مقابلش مقاومت کند.

 

آخر تابستان سال ۵۹ جنگ ایران و عراق شروع شد. آقای رجایی نخست‌وزیر بود و تصمیم گرفته بود هیات‌هایی را اعزام کند به کشورهای مختلف دنیا برای تبیین مواضع جمهوری اسلامی ایران در مقابل تجاوز عراق و نیز توضیح و تشریح تجاوزی که انجام گرفته است. یک هیات بنا شد به کشورهای افریقایی برود، یک هیات به کشورهای آسیایی، یکی عربی و.... از بنده هم خواسته شد که به چند کشور اروپایی بروم. هیاتی به همراه داشتم که عبارت بودند از آقایان محمد هاشمی و مهدی نواب که سرپرست سفارت ما در بن بود. به چند کشور رفتیم؛ ایتالیا، آلمان، فرانسه، یوگسلاوی سابق و اسپانیا.

 

 

این هیات دیپلماتیک محسوب می‌شد؟

 

بله. در حقیقت فرستادگان جمهوری اسلامی بودیم. خواهش می‌کردند از افرادی که با آسیا، اروپا و کشورهای عربی آشنا بودند، برای تبیین مواضع بروند. البته نمی‌دانم برای مناطق دیگر چه کسانی رفتند. شاید از رجالی که الان هستند رفته باشند.

 

 

چطور شد شما را به کیهان فرستادند و چرا آنقدر عجله در کار بود که پیش از بازگشتتان به ایران این حکم به نام شما صادر شد. آیا از پیش می‌دانستید که قرار است این حکم را به شما بدهند؟

 

سرپرست کیهان آن زمان آقای دکتر ابراهیم یزدی بود. ایشان از آشنایان ما، از چهره‌های برجسته انقلاب و از قبل از انقلاب مورد اعتماد امام بودند. منتهی بعد از انقلاب دیدگاه‌های متفاوتی با امام و بعضی دیگر از دوستان پیدا کردند. با این حال همچنان در عرصه بودند؛ در دولت موقت وزیر امور خارجه بودند، در میان نمایندگان دور اول حضور داشتند و یک دوره هم سرپرست کیهان شدند. با گذشت زمان و حاد‌تر شدن مسائل و اختلافات، امام تصمیم گرفتند که مدیریت کیهان عوض شود. من هم وقتی در ایران بودم می‌دانستم این اختلافات وجود دارد. امام در عین حال که می‌خواستند احترام آقای یزدی حفظ شود، دلشان می‌خواست که تغییراتی ایجاد شود، اما اصلاً حرف من نبود و من هم آمادگی این کار را نداشتم. بالاخره بنده دیدگاه‌هایی داشتم که این دیدگاه‌ها اگر پیاده می‌شد، نمی‌دانستم که چقدر با مشکل و مانع روبرو می‌شود، اگر هم پیاده نمی‌شد که برایم دشوار بود مسائلی که مورد توجهم نیست را در مجموعه داشته باشم. البته اصل دیدگاه من دفاع از اصل انقلاب و امام بود در برابر خطراتی که معتقد بودم از بیرون و داخل علیه انقلاب وجود دارد.

 

 

اینکه امام حکم سرپرستی شما را صادر کرده‌اند، چطور به اطلاعتان رسید؟

 

من در آلمان بودم که حاج احمدآقا تماس گرفت و گفت آقا می‌خواهند به شما حکم بدهند. گفتم خواهش می‌کنم این کار را نکنند. حداقل اجازه بدهند من برگردم، در این زمینه مسائلی دارم که آقا باید بشنوند. اینکه من آمادگی این کار را دارم، ندارم باید مشخص شود. به علاوه درست است که الان خیلی‌ها همزمان چند مسئولیت را برعهده دارند اما من الان نماینده مجلس هستم و اداره کیهان هم خودش وقت‌گیر است. به نظرم باید انسان یکی از این مسئولیت‌ها را داشته باشد که بتواند وظایفش را به درستی انجام دهد. به حاج احمدآقا تاکید کردم حرف‌هایی دارم و جز این‌ها در مورد آقای یزدی هم ممکن است بنده اختلاف نظر با ایشان داشته باشم اما اینکه آقای یزدی را بردارند و بنده را به جای ایشان بگذارند، صورت خوبی ندارد. ایشان هیچ نگفت. من هم احساس کردم قانع شدند و ما هم ماموریتمان تمام می‌شود و برمی‌گردیم به نمایندگی مجلس. ظهر بود که با من تماس گرفتند. آنجا بودم که‌‌ همان شب یا فردا صبح رادیو خبر را اعلام کرد که امام حکم خاتمی را برای کیهان داده است.

 

 

خبر غافلگیرتان کرد و خارج از ایران بودید. واکنش شما چه بود؟

 

گفتم خب حالا من چکار کنم؟ بلافاصله تماس گرفتم با آقای دعایی، گفتم بنده که اینجا هستم، هیچ کسی را هم ندارم. شما رفیق ما هستید، بروید لااقل کیهان را تحویل بگیرید، از دوستان قابل اطمینانتان در روزنامه اطلاعات هم اگر کسی را می‌شناسید همراه خود ببرید آنجا تا بنده بیایم. ایشان هم بزرگواری کردند این کار را انجام دادند.

 

 

پس آقای دعایی به نیابت از شما کیهان را تحویل گرفتند و با گروهی از اطلاعاتی‌ها به کیهان آمدند. چه افرادی در این گروه بودند؟

 

همه افرادی که آمدند خاطرم نیست اما فکر می‌کنم ایشان در ابتدا با آقای سعید اسماعیلی، آقای جلال رفیع - که برای مدت کوتاهی آمدند-، آقای دکتر مهدوی و چند نفر دیگر آمدند. کمی بعد از این‌ها آقای محمود شمس‌الواعظین هم به جمع ملحق شدند. بعد‌ها افراد دیگری هم آمدند اما در ابتدای کار آقای دعایی با همه نیروهای برجسته اطلاعات آمد. نه اینکه همه کیهانی بشوند. بعد که من آمدم بعضی‌ها قبول کردند که کار در کیهان را ادامه بدهند و بعضی‌ها به اطلاعات برگشتند. آقای سعید اسماعیلی هم که آن زمان در روزنامه جمهوری اسلامی با آقای مهندس موسوی کار می‌کرد، به دعوت آقای دعایی آمد. بعد از یک هفته، ده روز برگشتم و چند روزی دوستان اطلاعات همکاری کردند و بعد از آن کادری که مورد توجه‌مان بود فعالیت را ادامه دادند.

 

 

شما به عنوان مدیر جدید مجموعه وارد کیهان شدید و به هر حال دیدگاه‌های خاص خودتان را داشتید. آیا این باعث شد عذر کسی را بخواهید یا تصفیه‌ای در نیروهای قبلی انجام دهید؟

 

بنده علاقه‌ام این بود که حداقل نیرو را از بیرون تامین کنیم و حداکثر نیرو را از درون که اتفاقاً دوستان خوبی از کیهان بودند که با ما همکاری کردند. آقای منصور صدر بود که سال‌هاست خارج از ایران است و از او بی‌خبرم. خانم گیلدا ملکی که عضو انجمن اسلامی بود و آدم خوشفکری بود که سرطان گرفت و سه چهار سال پیش مرحوم شد. آقای محمود عسکریه همشهری ما بود، ایشان هم از مطبوعات‌چی‌های خوبی بود که آنجا حضور داشت. افرادی هم در سردبیری بودند که دوست داشتیم همه باشند، البته عده‌ای هم اضافه شدند. آقای فرقانی بود که الان از استادان مهم علوم ارتباطات است. آقای فریدون صدیقی بود. آقای غلامرضا موسوی بود. البته متاسفم که همه اسم‌ها را به خاطر ندارم. دوستانی بودند که در کیهان بودند و سابقه کیهانی داشتند و دوست داشتم در آنجا کار کنند. اما افرادی هم به مجموعه تزریق شدند، مثلاً برای کیهان انگلیسی خواهش کردم خانم ابتکار آمد. کیهان بچه‌ها زیر نظر آقای فردی بود. مسئول بخش زنان آن زمان خانم دکتر فرشته هاشمی همسر آقای دکتر علی صادقی تهرانی بود که بعد از ایشان هم خانم شهلا شرکت آمدند. در کیهان ورزشی هم دوستان خوبی بودند که اداره می‌کردند. من سعی کردم که در ترکیب نیرو‌ها تغییر عمده‌ای ایجاد نشود اما مواضع کلی روزنامه متحول شود. سعی کردم که کیهان جوری باشد که هم برای اکثریت نیروهای انقلاب قابل قبول باشد و هم حداقل‌هایی که خودم مدنظر داشتم رعایت شود.

 

 

بعد از مدتی گویا مسئولیت‌های جدیدی که به شما محول شد، مشکلاتی را برای اداره روزنامه به وجود آورد و باعث شد همکارانی را برای اداره موسسه دعوت کنید.

 

تا سال ۶۱ که بنده به عنوان وزیر ارشاد انتخاب شدم‌‌ همان روال قبلی ادامه پیدا کرد. درباره مسئولیت‌ها و پیشنهادهایی که برای پیوستن به دولت وجود داشت اگر بخواهیم بررسی کنیم باید از دولت آقای بنی‌صدر شروع کنیم که پیشنهاد شده بود برای وزارت خارجه، که من زیر بار نرفتم تا بعد از داستان تلخ هفتم تیر و هشتم شهریور و تشکیل دولت آقای مهندس موسوی. اینکه چگونه شد که برای وزارت خارجه و جاهای دیگر پیشنهاد شد و بنده به واسطه اینکه نمی‌خواستم کار اجرایی به آن صورت داشته باشم، نپذیرفتم خود ماجرایی است. اما بالاخره در جلسه مفصلی که با رییس‌جمهوری وقت آیت‌الله خامنه‌ای و آقای مهندس موسوی داشتیم، این دو بنده را قانع کردند که به دولت بیایم. آبان ۵۹ حکم کیهان صادر شده بود و آبان ۶۱ هم بنده وزیر ارشاد شدم. وزارت ارشاد مسئولیت سنگینی بود. البته مجلس هم کار زیادی داشت اما قابل قیاس نبود.

 

با توجه به گستردگی کار وزارت ارشاد بنده رفتم خدمت امام. گفتم بنده اینجا هستم و دیگر نمی‌توانم به عنوان سرپرست کیهان وقتم را بگذارم و خواهش می‌کنم شما این مسئولیت را به کس دیگری محول کنید. ایشان فرمودند نه، شما آنجا باش و اگر واقعاً تعارضی مابین مسئولیت‌ها هست، هر کس را که به نظرت می‌رسد در کیهان مسئول کن. یعنی ایشان حاضر نشدند نمایندگی‌شان را از بنده پس بگیرند اما گفتند که می‌توانی سرپرست را کس دیگری معرفی کنی. اینجا بود که بنده آقای شاهچراغی را معرفی کردم و ایشان هم قبول کردند. آقای شاهچراغی از کم‌نظیر‌ترین افرادی بود که بنده در عمرم شناختم. ایشان سابقه طلبگی داشت، طلبه بسیار فاضلی که دانش‌آموخته مدرسه حقانی بود. واقعاً متدین بود و بسیار روشن و روشنفکر.

 

یک نمونه کار ایشان را بگویم. بعد از سقوط بنی‌صدر و در حقیقت یکدست شدن نظام، ایشان در مجلس شورای اسلامی نماینده دامغان بود. نطقی داشت و در آن اعلام خطر کرد. مضمون سخنش این بود که خطری که من برای نظام جمهوری اسلامی پیش‌بینی می‌کنم، قشری‌گری، تحجر و عوام‌زدگی است. اینکه افرادی با ظاهرپرستی و ظاهرگرایی و به نام شعارهای انقلابی آمده و اندیشه و تفکر و تعقل و آزادی را محدود می‌کنند. چنین تعبیری داشت. این پیش‌بینی آن وقت خیلی جالب بود. آقای شاهچراغی چنین آدمی بود. دلبستگی‌اش به امام و انقلاب مشخص بود و آخر هم می‌دانید که در همین راه شهید شد. من ایشان را با خیال راحت در کیهان منصوب کردم و انصاف این است که خیلی تحول در کیهان ایجاد شد، یا لااقل بسیاری از طرح‌هایی که ما داشتیم در دوران ایشان با قوت پیاده شد.

 

 

این طرح‌ها و ایده‌هایی که از آن‌ها سخن می‌گویید چه بود؟ در کجای تاریخ کیهان پس از انقلاب می‌توان رد آن را جست‌وجو کرد؟

 

به نظرم بهترین و موثرترین‌شان کیهان فرهنگی بود که ما از قبل با آقای حسن منتظرقائم - برادر شهید منتظرقائم که در ماجرای طبس شهید شد - درباره آن صحبت کرده بودیم. ایشان از چهره‌های برجسته‌ای بودند که قبل از انقلاب زندان رفته بود. از اعضای سازمان مجاهدین انقلاب بود و ذهن روشنی داشت. ایشان هم البته دو سه سال بعد در تصادف رانندگی کشته شد.

 

کیهان فرهنگی واقعاً فرصت و روزنه مهمی بود که در عرصه اندیشه و فکر و تبادل نظر گشوده شد. ابتکارش این بود که هر شماره یک چهره را مشخص می‌کرد و میزگردی برگزار می‌کرد نه فقط درباره او بلکه به این بهانه به اندیشه‌ها و مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی می‌پرداخت. من فکر می‌کنم اگر همین حالا مجموعه کارهایی که در قالب کیهان فرهنگی شد را جمع‌آوری کنیم، مجموعه ارزنده‌ای خواهد بود. به این ترتیب کیهان فرهنگی پایه‌گذاری شد، تا به عنوان جریانی که به اصل انقلاب و نظام وفادار است، فضایی برای تضارب آرا و آزاداندیشی ایجاد کند. بعد از آن کیهان اندیشه درآمد که آقای صاحبی و دوستانشان درآوردند. بیشتر جنبه‌های فکری از منظر نواندیشی دینی را پوشش می‌داد.

 

وقتی که آقای اسماعیلی و چند نفر دیگر اصرار کردند که می‌خواهند بروند، آقای رخ‌صفت و آقای رضا تهرانی آمدند. قبل از اینکه بنده به ارشاد بروم، آقای ملک‌مدنی که بعدها شهردار تهران شد، مسئولیت مالی - اداری کیهان را برعهده گرفت. آقای رخ‌صفت با آقای ملک‌‎مدنی رابطه خوبی نداشت و این باعث شد بعد از مدتی از کیهان برود اما آقای رضا تهرانی ماند و در کیهان فرهنگی با ما همکاری‌اش را ادامه داد. البته آقای شاهچراغی دوستان دیگری هم داشت که آن زمان با خودش همراه بودند و به کیهان آمدند اما بعد‌ها مواضع خاص خودشان را پیدا کردند. از جمله آقای مهدی نصیری بود که آمد و بعد‌ها محور نوعی کودتا در کل کیهان شد. با این کار حداقل کیهان روزانه با کیهان فرهنگی و کیهان اندیشه راه‌شان جدا شد. بعد از شاهچراغی این آقایان ۱۸۰ درجه جهتشان تغییر کرد و آنجا کارهایی کردند که مفصل است. بعد از رحلت امام به اصرار خدمت رهبری رسیدم و گفتم که نمی‌توانم اداره کنم. ایشان ابتدا استنکاف داشتند ولی بالاخره استعفای بنده را پذیرفتند و کیهان مسیر دیگری پیدا کرد.

 

 

بعد از شهادت آقای شاهچراغی، آقای اصغری سرپرستی کیهان را برعهده گرفتند. در دوره ایشان وضعیت کیهان به چه صورت بود؟

 

آقای اصغری همکار ما در دولت بودند. وظیفه هدایت وزارت دادگستری را بعد از آقای احدی برعهده گرفتند. شخص فاضل، خوشفکر و خوش‌سلیقه‌ای بودند. ممکن است در بحث مدیریت با ایشان اختلاف نظر داشته باشیم، ایشان هم با من اختلاف نظر داشته باشند اما انسان فرهیخته‌ای بود. بعد از آقای شاهچراغی ایشان دیگر وزیر نبود و آن زمان فکر می‌‎کنم از بهار و کبودرآهنگ نماینده مجلس شده بود. با توجه به سابقه همکاری و همراهی که در دولت داشتیم، من از ایشان خواهش کردم، به حضرت امام هم معرفی کردم و گفتم ایشان سابقه‌شان این است و امام هم قبول کردند، منتهی بعد از آن و بخصوص بعد از رحلت حضرت امام یک مشکلات و درگیری‌هایی ایجاد شد که عملاً هم آقای اصغری خیلی کاره‌ای نبود. دوستانی که گفتم، با پشتوانه برخی افرادی که در نهادهای امنیتی- نظامی بودند، کار را اداره می‌کردند.

 

بعد از انقلاب کیهان و اطلاعات به بنیاد مستضعفان واگذار شده بود و به عنوان بخش‌هایی که وابسته به آنجا بود شناخته می‌شد. ما وقتی آمدیم به کار‌ها سر و شکل دادیم، برای کیهان مدیرمسئول و سردبیر تعیین کردیم. استقلال مالی و اداری پیدا کرد و وقتی در زمان ارشاد خودم بنا بود که مدیرمسئول برایش معرفی کنیم، بنده آقای اصغری را به عنوان مدیرمسئول معرفی کردم ولی از جاهای دیگر فشار آمد که آقای نصیری باشد. هیات نظارت بر مطبوعات هم بالاخره علی‌رغم پیشنهاد خود من و علاقه‌ای که داشت و ملاحظاتی که روی فرد پیشنهادی داشت به هر صورت ایشان را به عنوان مدیرمسئول پذیرفت. آن زمان اوضاع به کلی از دست آقای اصغری خارج شد و بعد از مدت کوتاهی ایشان رفتند. آقای نصیری بود تا اینکه آقای شریعتمداری مدیرمسئول شد. بعد از آن در واقع ایشان همه‌کاره شدند و حتی مهدی نصیری هم رفت.

 

 

یعنی تا پیش از استعفای شما از کیهان هم اسماً آقای اصغری سرپرست بود اما در عمل اختیار کار دست افراد دیگری بود؟

 

بله، همین‌طور بود. معتقد بودم اگر بنده نماینده ولی فقیه در کیهانم باید بتوانم بر کار آنجا اشراف داشته باشم. نمی‌شود یک نفر بیاید و هر کاری خواست برای خودش انجام دهد. یکی از دلایل استعفای من همین بود که عنوان را داشتم اما امکان اشراف و سازوکار درستی برای نظارت بر کار‌ها و اعمال نظر در آنجا وجود نداشت. یکی از علل استعفای من هم همین بود. ولی بله، در ظاهر آقای اصغری سرپرست بود و بنده ایشان را به عنوان مدیرمسئول معرفی کردم اما اوج درگیری و دوگانگی همین بود که حتی با مدیرمسئولی ایشان هم مخالفت شد.

 

 

به هر حال کیهان به عنوان روزنامه‌ای که تا اوایل انقلاب یک جور صبغه چپ داشت و خیلی از اعضای تحریریه آن متمایل به حزب توده و اندیشه‌های مارکسیستی بودند، شناخته می‌شد. در ابتدای دوره تصدی شما از این نظر مشکل یا درگیری پیش نیامد؟

 

در دوران پهلوی، در واقع برای ایجاد تنوع و تعادل در عرصه مطبوعات کشور کیهان را در کنار اطلاعات ایجاد کردند اما هر دو وفادار به رژیم گذشته بودند. اطلاعات خیلی آشکارا جنبه نزدیکی به دربار و سیاست‌های رسمی را دنبال می‌کرد. زمانی رسید که خواستند در عرصه مطبوعات جنبه روشنفکری هم وجود داشته باشد و در درون صفوف خودشان چهره‌هایی که خیلی آشکارا دست به سینه نباشند، روی کار بیایند و کیهان با این ذهنیت تاسیس شد.

 

حقیقتاً هم کیهان پیش از انقلاب هم وجهه روشنفکری قوی‌تری داشت و هم گاهی آثار انتقاد و مخالف‌خوانی‌های کم‌دردسری در آن دیده می‌شد. یکی از جاهایی که بسیاری از چپ‌ها تزریق می‌شدند همین کیهان بود. حتی در جریان سال ۵۶ که آن مقاله کذایی در اطلاعات علیه امام نوشته شد، کیهان زیر بار نرفت و حاضر نشد این کار را بکند و قرعه به نام اطلاعات افتاد. در روزهای انقلاب هم کیهان به خاطر زمینه‌هایی که داشت بیشتر جانب مردم و انقلابیون را می‌گرفت. مطلوبیت بیشتری هم داشت. آن زمان اگر بخش نیازمندی‌ها را می‌دیدید، به لحاظ تیراژ بود که آنقدر آگهی می‌آمد.

 

ما این مقبولیت را یادمان هست. حتی خود من روزهای پنج‌شنبه، آخر هفته کیهان را می‌خریدم. در صفحه ۶ کیهان خاطرم هست افراد عجیب و غریبی مقاله داشتند مثل دکتر علی‌اصغر حاج‌سیدجوادی و بسیاری از نویسندگان و شاعران نو‌پرداز، انقلابی و چپ، مطلب و شعر داشتند. کیهان این وجهه را داشت، البته به صورت کاملاً کنترل‌ شده از طرف رژیم، اما یک جور صبغه روشنفکری متمایل به اندیشه‌های چپ را برای خود ایجاد و حفظ کرده بود. بعد از انقلاب هم در درون کیهان نیروهایی که مترقی‌تر و چپ بودند بیشتر از اطلاعات و جاهای دیگر بود. به تبع آن تحرکات چپ هم در آنجا زیاد‌تر بود. البته من همواره تلاشم این بود که فضای روزنامه با تساهل و تسامح مدیریت شود. بار‌ها شد که جلوی دفتر من جمع می‌شدند و من می‌رفتم برایشان صحبت می‌کردم. بحث می‌کردیم، دعوا می‌کردیم، تعارف می‌کردیم. بعضی حرف‌هایشان درست بود، در بعضی موارد همدیگر را قانع می‌کردیم. چنین روابطی وجود داشت.

 

ظهر‌ها در نهارخوری کنار هم نهار می‌خوردیم. یک روز بعد از نهار از پله‌ها که بالا می‌آمدم، دیدم روی دیوار نوشته شده «مرگ بر خاتمی». یکی به سرعت آمد که پاکش کند، گفتم «حق نداری دست به این بزنی، تا آخرش باید باشد. یک نفر دلش خواسته این را بنویسد.» این کار‌ها تاثیر بیشتری داشت.

 

 

این شعار روی دیوار ماند؟

 

نه.‌‌ همان فردا معلوم بود که دست کشیدند و پاکش کردند. می‌خواستم بگویم که چنین تحرکاتی در خود ساختمان هم گاهی اتفاق می‌افتاد. می‌دانید که آن زمان در سال ۵۹ چریک‌های فدایی خلق و سازمان مجاهدین خلق و حزب توده همچنان در عرصه حضور داشتند اما به نظرم قوی‌ترین افرادی که آنجا حضور داشتند، بعضی‌هایشان هم شاید در دوره خود ما بازخرید یا تصفیه شدند، مجاهدین خلق و توده‌ای‌ها بودند. اما به طور کلی بدنه کیهان بدنه سالم و خوبی بود.

 

 

وقتی اسم «خاتمی» کنار نام روزنامه کیهان می‌آید خیلی‌ها یاد سرمقاله شما در کیهان درباره مهندس بازرگان می‌افتند. بعد از سی سال نگاه شما نسبت به آن مقاله که خیلی‌ها معتقد بودند مقاله تندی بوده، چیست؟

 

در آن دعوایی که به وجود آمد همه ما تحت تاثیر فضایی بودیم که وجود داشت. دلبسته به انقلاب بودیم، دلبسته به امام بودیم و احساس هم می‌کردیم افرادی که نظرات دیگری دارند، اشتباه می‌کنند. الان هم من معتقدم با توجه به مشکلات حادی که آن زمان بود و اصل موجودیت نظام و انقلاب را تهدید می‌کرد، شاید بعضی روش‌هایی که اعمال شد، روش‌های ناگزیری بود.

 

 

به نظر خودتان دلیل این تقابل میان نیروهای سیاسی چه بود و چرا به نوشتن چنین مقاله‌ای منجر شد؟

 

من اگر بخواهم در این باره صحبت کنم می‌گویم بیاییم یک آسیب‌شناسی کنیم درباره تاریخ سیاسی ایران. اینکه ۱۰۰، ۱۵۰ سال است که ملت ما برای آزادی، استقلال، پیشرفت و دموکراسی قیام کرده است، اوجش در انقلاب اسلامی بود که خوشبختانه همسویی این خواست‌ها با هویت فرهنگی اکثریت که دینی است، مورد توجه قرار گرفت اما چرا هیچ‌گاه موفقیت کاملی نداشتیم؟ چرا از دل مشروطیت رضاخان درآمد؟ چرا از دل فضای بسیار عالی بعد از شهریور ۲۰ که آزادی در حد هرج و مرج و حاصل آن شکل‌گیری نهضت ملی و ملی شدن صنعت نفت و دولت مصدق بود، کودتای ۲۸ مرداد درآمد و بد‌ترین شکل خفقان ایجاد شد؟ چرا بعد از انقلاب اسلامی که واقعاً با آزادی شروع کرد و در آغاز پهلوبه‌پهلوی هرج و مرج می‌زد، جنگ و جریانات ترور‌ها و محدودیت‌های دهه ۶۰ ایجاد شد و چرا بعد از اصلاحات که با بازخوانی شعار‌ها و خواسته‌های اصلی انقلاب ۵۷ بر سر کار آمد که آزادی، استقلال و پیشرفت توام با معنویت و اخلاق و دین بود، به شرایط فعلی رسیدیم؟

 

من فکر می‌کنم در آسیب‌شناسی این ماجرا‌ها اول به این بپردازیم که چرا جریان روشنفکری ما که باید بستر تبیین و تشریح این خواسته‌های تاریخی باشد، رشد کافی را نداشته و خیلی زود جذب فضاهای تند شده است؟ هر بار ملت برای آزادی قیام کرده، این‌ها به جان هم افتادند و زمینه را فراهم کردند برای اینکه باز استبداد شکل بگیرد. این مسئله‌ای است که باید درباره آن صحبت کنیم. من می‌گویم خواست تاریخی مردم ما استقلال، آزادی و پیشرفت بوده اما آیا ظرفیت عملی برای پیاده کردن این خواسته‌ها را داشتیم؟ مثلاً اگر مردم ما دموکراسی را می‌خواستند، آزادی را می‌خواستند، زمینه فرهنگی و اجتماعی برای استقرار این خواسته‌ها بوده یا نبوده؟ و اتفاقاً کار روشنفکری ایجاد این زمینه است. یعنی خواست تنها کافی نیست، خواسته‌ها ارزشمند است. ما در تمام جنبش‌های این صد ساله خواسته‌ها را می‌بینیم و واقعاً معدل خواست مردم ما در صد سال گذشته آزادی‌خواهی، استقلال‌خواهی و پیشرفت بوده است. البته اکثریتشان مسلمان بودند، شیعه بودند و به دینشان علاقه‌مند بودند و اتفاقاً موفقیت امام هم به همین دلیل بود که می‌گفت این اسلامی که من معرفی می‌کنم، هم آزادی می‌دهد، هم استقلال و هم پیشرفت. من اسلامی که به شما می‌گویم همانطور که یک شیعه حق دارد، غیرمسلمان هم به عنوان یک شهروند دارای همه حقوقی است که می‌تواند داشته باشد. منتهی ما، روشنفکران و نخبگان جامعه بجای بسترسازی، بجای بالا بردن آگاهی جامعه که این خواست آگاهانه شود، بیشتر به جان هم افتادیم و از دل این درگیری‌ها چیزی برخلاف خواست ملت درآمد.

 

در آغاز انقلاب به نظر من دو نوع جریان افراطی وجود داشت. یکی جریانات تندی که به ترور دست می‌زدند و از آن طرف جریاناتی که معتقد بودند باید همه را سرکوب کرد، همه چیز را نابود کرد و یک مقدار ظاهربین بودند. این وسط هم امام بود که سعی می‌کرد تعادلی ایجاد کند اما گاهی به عنوان رهبر یک انقلاب، خصوصاً در دوره جنگ و ترور احساس می‌کرد که بنیادهای نظام در خطر است. بنابراین علی‌رغم همه خواست‌هایی که ایشان داشت و قبل از انقلاب گفته بود، درباره آزادی‌ها، قانون اساسی و مسائل دیگر، به هر حال در حالت بحرانی تنگناهایی ایجاد شد. من آن زمان معتقد بودم جریاناتی مثل نهضت آزادی و افرادی مثل آقای مهندس بازرگان، آیت‌الله طالقانی که از دوست‌داشتنی‌ترین چهره‌های یک قرن گذشته هستند، اگر خیال‌پردازانه نگاه نمی‌کردیم می‌بایست همراهی آن‌ها با انقلاب و نظام بیشتر می‌بود تا ما این حالت بحران را بگذرانیم.

 

در سال ۶۶ در جواب نمایندگان مجلس که به بعضی مسائل خلاف قانون، دستگیری‌ها و سخت‌گیری‌هایی که وجود داشت اعتراض کردند، امام قبول کردند که این‌ها بوده اما در حالت اضطرار بوده، جنگ داشتیم، حالت بحرانی داشتیم اما بنا داریم که همه به قانون برگردیم. من بعضی وقت‌ها گفته‌ام که امام هم قبول داشتند که بعضی از رفتار‌ها و اعمال استثنا بوده، نه قاعده ولی متاسفانه بعد از امام می‌بینیم که استثنا‌ها قاعده شدند و قاعده که خود قانون اساسی است، مورد کم لطفی قرار گرفته است.

 

 

پس فکر می‌کنید آن مقاله با توجه به فضایی که وجود داشت، ناگزیر بود؟

 

به هر حال آن زمان دو دیدگاه وجود داشت و ما هم معتقد بودیم که بالاخره راهی که دوستان ما در نهضت آزادی می‌پیمایند، راه واقع‌بینانه‌ای نیست و انتقاد داشتیم. اما من قبول دارم. واقعاً اگر الان می‌خواستم مطالب را بنویسم، آنطور نمی‌نوشتم. بعضی مطالبی که آن وقت نوشتم جفا بود نسبت به افراد. با اینکه اختلاف نظر و اختلاف سلیقه داشتیم،‌‌ همان زمان برای آن‌ها احترام قائل بودم، الان هم احترام قائلم. ولی بنده هم قبول دارم که بعضی وقت‌ها تحت تاثیر فضای احساساتی موجود قرار گرفتم. نمی‌توان همیشه از انسان انتظار داشت که احساس را نادیده بگیرد و منطق همیشه کارگر بیفتد. شاید توسط قلم من هم به عزیزان و بزرگانی در این مملکت جفا شده باشد. به هر حال هر کس در زندگی‌اش از این اشتباهات و مشکلات وجود دارد.

 

 

آقای خاتمی، در ابتدا گفتید که در بدو ورود به کیهان دیدگاه‌ها و آرزوهایی برای آن داشتید. حالا که سه دهه از آن زمان می‌گذرد نظرتان درباره کیهانِ امروز چیست؟ چقدر این روزنامه فعلی را نسبت به آنچه در ذهنتان بود، نزدیک یا دور می‌بینید؟

 

حقیقت این است که کیهان امروز، کیهان امروز است. هیچ نسبتی با کیهانی که ما دلمان می‌خواست و اعتقاد دارم که امام هم می‌خواست، ندارد. حالا هیچ نسبتی نمی‌خواهم بگویم اما خیلی فاصله دارد با آنچه که در ذهن ما بود. خیلی از بداخلاقی‌هایی که در جامعه به صورت سنت درآمده است، یکی از مجاری آن - اگر نگویم منابع- خود کیهان است. نسبت‌های ناروا دادن، تهمت زدن و.... گویا برنامه این است که دفع حداکثری و جذب هیچ اتفاق بیفتد.

لینک کوتاه
ارسال به تلگرام
بازید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی
گزارش خطا
0
وب گردی
کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

کریم باقری باید میان تیم‌ملی و پرسپولیس یکی را انتخاب کند

کریم باقری باید میان تیم‌ملی و پرسپولیس یکی را انتخاب کند

انتقام از دختر پولدار بعد از شنیدن پاسخ منفی در خواستگاری

انتقام از دختر پولدار بعد از شنیدن پاسخ منفی در خواستگاری

تام کروز در جشنواره کن غافل‌گیر شد

تام کروز در جشنواره کن غافل‌گیر شد

ادعای عجیب شهردار مادرید درباره امباپه

ادعای عجیب شهردار مادرید درباره امباپه

ماجرای درگیری پیشکسوت پرسپولیس با تتلو!

ماجرای درگیری پیشکسوت پرسپولیس با تتلو!

نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۸۹
در انتظار بررسی: ۱
غیر قابل انتشار: ۳۵
غزل
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۷:۰۹ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
34
351
پاسخ
مرسی انتخاب مدتها بود برای بک گراند دسکتاپم دنبال تصویر یه فرشته ملکوتی بودم ممنون که این عکس رو از عزیز دلم گذاشتی
پاسخ ها
محمد
| IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF |
۰۰:۱۷ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
فقط میتوانم بگویم از بزرگوار ترین مردان سیاستی سید. دوست دارم از صمیم قلب.
ناشناس
| IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF |
۰۱:۳۱ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
خداوند سید محمد خاتمی را حفظ کند و از شر بدخواهانش در امان بدارد.
ناشناس
| UNITED STATES |
۰۱:۳۸ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
همین اخلاق یا خوی مثل شماس که باعث میشه وضعیت ما این باشه.همه روو یا خوب و سفید یا تاریک تاریک و بد می بینید.اینم اشتباهاتی داشت
غزل
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۷:۱۱ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
29
320
پاسخ
نشستم با ولع کلمه به کلمه اش رو خوندم ..سید تو آبروی روحانیت هستی پیش مردم بعد از اونکه عده ای با اون سودجویی کردند و راهشون رو از مردم جدا کردند
پاسخ ها
این جمل هاش خیلی خوبه
| IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF |
۰۹:۲۹ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
سید تو آبروی روحانیت هستی
ناشناس
| IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF |
۱۱:۲۳ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۶
دوسش دارم ولی تو این وضعییت اگه کاندید بشه رای بهش نمیدم.
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۷:۲۹ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
28
301
پاسخ
خدا عمرت بدهد تا دوباره بتواني اوضاع را سرو سامان بدهي
پاسخ ها
ناشناس
| IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF |
۱۶:۳۲ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۴
موافقم انشاله
مهدي
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۷:۳۳ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
25
296
پاسخ
درودبرخاتمي بزرگ وعزيز.
ایمان
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۷:۳۴ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
24
265
پاسخ
درود بر سید دوست داشتنی و نمونه کشور
جوان دوره انقلاب
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۷:۳۸ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
22
257
پاسخ
خدا حفظش کند تمام مقاله را که میخوانی همه اش احترام به دیگران است و اعتراف به بعضی از کاستی های خودش خداوند ایشان را برای انقلاب حفظ کند و امیدوارم شرایطی آماده شود که به ارمانهای امام خمینی برای این کشور و انقلاب برگردیم
امیر ارسلان
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۷:۴۸ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
19
259
پاسخ
درود و سلام بر سید مهربان سالار دلها خاتمی عزیز
...
حسين
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۸:۰۰ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
21
255
پاسخ
زنده باد عشق...زنده باد خاتمي
پاسخ ها
ناشناس
| IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF |
۲۳:۲۸ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
زنده بادعشق
امیر
| IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF |
۱۵:۳۲ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۴
زنده باد خاتمی
ناشناس
| IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF |
۱۲:۲۶ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۵
زنده باد عشق=زنده باد خاتمی
چون خاتمی=عشق
حسین
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۸:۱۶ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
22
227
پاسخ
سلام و دورد خدا برسید پاک دل خاتمی باد
ناشناس
|
UNITED KINGDOM
|
۱۸:۱۸ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
20
226
پاسخ
سید جان خیلی حرفها رو بزن خواهش می کنم به صحبت هات احتیاج داریم
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۸:۲۰ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
19
223
پاسخ
کجایی سید دلمون برات تنگ شده
ایرانی
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۸:۲۲ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
23
201
پاسخ
زنده باد خاتمی .... زنده عشق ....
محمد
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۸:۲۵ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
20
200
پاسخ
زنده باد محمد خاتمی محبوب
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۸:۳۴ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
21
204
پاسخ
سيد چرا اين همه پير شده اي
هيچوقت غمگين نبينمت
ودر انتظاريم
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۸:۴۳ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
20
238
پاسخ
ازاین همه متانت وادب اشک درچشمم جاری شد
متانت وادبی که این روزها اکسیرشده
خدایا میشه یه بار دیگه؟؟؟
خدایا قول میدم ناشکری نکنم وازطرف کسی هم حرف نزنم هرکس این عقیده را داره همراهی کنه
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۸:۵۵ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
14
221
پاسخ
این بند آخر دقیق ترین وبهترین تعبیری است که ازکیهان فعلی شده وصدالبته هم خود سید وهم ما می دانیم که روزهای آینده آتش توپخانه چقدرسنگین خواهد بود
آماده بااااااااااااش
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۹:۰۲ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
14
199
پاسخ
آفرین که اقرار به اشتباه هم چون اخلاقیات دراین زمانه چیزی است شبیه پیداکردن آب درخورشید ولی سید محبوب مااین شجاعت را نشون داد
آفرین
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۲۰:۵۰ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
14
169
پاسخ
راست میگه به خدا راست میگه
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۲۱:۰۷ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
16
178
پاسخ
خاتمی تجربش بیشتر شده
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۲۱:۳۰ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
15
173
پاسخ
واقعا از انگشت شمار افرادی که فکر امام و فکر آنها بسیار به هم نزدیک بود سید محمد خاتمی است ...
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۲۲:۰۳ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
19
213
پاسخ
هفتاد میلیون بار درود بر خاتمی
احمد رضا
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۲۲:۱۴ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
15
189
پاسخ
درود بر جناب خاتمی که گفتار و کردارش مصداق شعر لسان الغیب است : آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است/با دوستان مروت با دشمنان مدارا.
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۲۲:۵۷ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
11
161
پاسخ
...نزدیک غروب آفتاب است ومن صبح رادوست دارم...درود وهزاران درود
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۲۳:۰۲ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
11
147
پاسخ
سلام عشق.
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۲۳:۳۵ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
10
144
پاسخ
سیدجان
مابه شولای سپید تو ارادت داریم
مابه خرداد پرازحادثه عادت داریم
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۲۳:۴۸ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۲
13
136
پاسخ
دلربايی همه آن نيست که عاشق بکشند
خواجه آن است که باشد غم خدمتگارش
جای آن است که خون موج زند در دل لعل
زين تغابن که خزف می‌شکند بازارش
آن سفرکرده که صد قافله دل همره اوست
هر کجا هست خدايا به سلامت دارش
صحبت عافيتت گر چه خوش افتاد ای دل
جانب عشق عزيز است فرومگذارش
پاسخ ها
دنیادیده
| IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF |
۰۸:۲۵ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
احسنت .
زنده باد عشق .... زنده باد خاتمی ....
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۰۰:۰۹ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
11
139
پاسخ
واقعا عالي بود سيد بزرگوار هميشه بياد داشته باش : هرگز نميرد آنكه دلش زنده شد به عشق ثبت اس بر جريده عالم دوام ما
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۰۰:۱۳ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
13
132
پاسخ
سلام سید الحق که خوش صحبتی
سینا از شیراز
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۰۱:۰۷ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
12
129
پاسخ
زنده باد بزرگواری که به ما یاد داد همواره بگوییم"زنده باد مخالف من"
ناشناس
|
KAZAKHSTAN
|
۰۱:۲۱ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
11
138
پاسخ
در انتظار رویت تو .....
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۰۱:۳۶ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
13
149
پاسخ
خداوند سید محمد خاتمی را حفظ کند و او را از گزند بدخواهانش در امان بدارد.
امیدوارم شرایط کشور به گونه ای سر و سامان یابد که سرمایه هایی مثل ایشان، مجال سازندگی همه جانبه کشور را پیدا کنند.
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۰۷:۴۴ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
35
3
پاسخ
برو بابا
فرید
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۰۷:۴۶ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
3
26
پاسخ
من از دولت نهم و دهم کمال تشکر و قدردانی دارم و پیشونیشو می بوسم که باعث شد قدر خاتمی رو بیشتر بدونم و باتمام وجود درک کنم که خوب بودن...خدمتگزار بودن....راست کردار بودن.... عزت نفس دادن به ملت..... احترام قایل شدن برای مردم......آبرو داشتن در سطح بین المللی.... ادب و اخلاق سیاسی داشتن و هزاران کار خوب دیگه چیزی نیست که هر کسی ازش برخوردار باشه

درود بر دولتیان کنونی که با کاراشون ، بهتر و بیشتر از خیلی از دوستان باعث اثبات بزرگی خاتمی ِ عزیز شدن

مخلص کلام اینکه : سید ِ فرهیخته دوستت دارم از دل و جان
حاج رضا
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۰۸:۱۳ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
0
17
پاسخ
هر سخن كز دل برايد لاجرم بر دل نشيند
خدايا اين سيد بزرگوار را كه اخلاق و رفتار و گفتارش تمام منطبق به هم و نماينده شايسته تمام ايرانيان با فرهنگ و صلح دوست براي جهان است از شر دشمنان كوته بين و حقيرش مصون بدار
nima
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۰۸:۲۲ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
0
15
پاسخ
پیرو واقعی امام راحل
تاک
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۰۸:۲۸ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
1
17
پاسخ
خاتمی عزیز بیا و به این بی سر و سامانی ها خاتمه بده و شر دوستان نادان از سر مان باز کن ..بیا به تورم که داره همه قشر کارمند و کارگر رو خفه میکنه پایان بده.... بیا و عزت و کرامت رو باز در دنیا برایمان بارمغان بیاور.... خداوند سایه ات را بر سر این مردم نجیب حفظ فرماید....آمین
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۰۸:۳۵ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
17
7
پاسخ
بنده در زمان شما به شما رای ندادم و پشیمان هم نیستم و بی احترامی هم به شما نکردم چون حرمت انسانها راباید حفظ کرد. اما شما هم کار بلد نبودید اما یک چیز در شما بود و شاید الان هم باشد اینکه در چیزی که تخصص نداشتی دخالت نکردی مثل اقتصاد
امروز ما چوب کسانی را می خوریم که خود را عقل کل می دانند ....
مطلبی
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۰۹:۲۱ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
0
18
پاسخ
درود بر خاتمی بزرگوار
امام صادق عليه السلام:

وَقَد سُئِلَ عَن مَكارِمِ الخلاقِ: اَلعفوُ عَمَّن ظَلَمَكَ وَصِلَةُ مَن قَطَعَكَ وَإعطاءُ مَن حَرَمَكَ وَقَولُ الحَقِّ وَلَو عَلى نَفسِكَ؛

درباره مكارم الاخلاق سئوال شد، فرمودند: گذشت از كسى كه به تو ظلم كرده، رابطه با كسى كه با تو قطع رابطه كرده، عطا به آن كس كه از تو دريغ داشته است و گفتن حق اگر چه بر ضد خودت باشد.
بهزاد س
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۰۹:۳۴ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
0
19
پاسخ
مثل هميشه متين و دلنشين بود حرفهاش...

شريعتمداري الان ميخواد جوابيه بفرسته حتما... دوباره از جورج سورس و يك ميليارد دلار و اينا بنويسه!
اسماعیل
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۰:۱۵ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
0
12
پاسخ
با سلام
آقای خاتمی در آینده بهتر خواهند شناخت ، همچون امیر کبیر ایران .
دوستان شما به ضرب مثلی دعوت می کنم ایرانی " گر صبر کنی زغور حلوا سازی "
مهدی
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۰:۱۹ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
0
11
پاسخ
عاشقتم
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۰:۴۶ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
0
11
پاسخ
آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است/با دوستان مروت با دشمنان مدارا.
محمد
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۱:۲۲ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
0
15
پاسخ
سلام سید کجایی که بد جوری دلمون گرفته از این زمونه. ایکاش با زهم دوم خرداد 76 بود و ایکاش مهربانی . ادب باز هم بر این جامعه سایه می افکند.
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۱:۴۶ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
0
13
پاسخ
کسی هست که بتواند دولت اصلاحات را با این دولت مقایسه کند؟
ناشناس
|
GERMANY
|
۱۲:۰۴ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
2
15
پاسخ
باسلام خدمت اقاي خاتمي
بعنوان يك شهروند ايراني از شما خواهش ميكنم بيشتر در صحنه باشيد.ايران به افرادي مثل شما واقعا نياز دارد.
ايران سرشار از منابع وامكانات ميباشد ولي متاسفانه مديريت نشده ونابسامانيهاي زيادي چه در داخل كشور وچه در سياست بين المللي وجود دارد.انتظار من اين است كه شما در انتخاب رياست جمهوري شركت كنيد.
آرزوي من داشتن ايران آزاد،آبادوسرافراز است.
قرامبگي
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۲:۱۷ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
1
16
پاسخ
سيدعزيز ازحال مانپرسيدي كه له شديم زيربارگراني
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۲:۲۹ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
0
14
پاسخ
درود بر سید محمد خاتمی عزیز
آرش
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۲:۳۱ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
38
1
پاسخ
اصلاح طلب ها باید تو خواب و رویا ببینند که مردم دوباره بهشون اعتماد کنند ....... آقای خاتمی تو 8 سال واسه مردم و عزت کشور و دفاع از آرمانهای انقلاب و خون شهدا چیکار کردی ؟؟؟ ........ تاریخ همه چیز و ثبت کرده !!!
پاسخ ها
ناشناس
| IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF |
۱۲:۳۱ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۵
مردم؟؟؟؟
مردم کیاهستند؟؟؟
شما برای عزت ایران چه کردید؟؟جزاختلاس،سوءاستفاده
ودرسیاست خارجی که دیگه نگو ...واااااااااای که هیچ کجا رئیس جمهورتون هم راه نمیدن
بهبود
| IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF |
۰۱:۵۳ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۶
ببخشید، شما که اصولگرایی و رکورد فساد رو شکستید واسه مردم و عزت کشور و دفاع از آرمانهای انقلاب و خون شهدا چیکار کردید ؟؟؟
ناشناس
| UNITED STATES |
۱۶:۴۷ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۶
8 سال پیش تا حالا را چی ثبت کرده این تاریخ شما یا داده یه جور دیگه بنویسن!!!!!!
آریایی
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۲:۳۳ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
43
2
پاسخ
زنده باد حسین شریعتمداری و کیهان ...... خوب یه تنه جلوی این جریان ایستادی حاجی ...... برو جلو که ما هم پشتتیم ........
پاسخ ها
ناشناس
| IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF |
۱۲:۳۱ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۵
آریایی؟؟؟؟
برعکس نهندنام زنگی کافور
ناشناس
| IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF |
۱۴:۱۳ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۶
يك تنه؟! حداقل ماهي يك بار مي آد توي تلويزيون.. يك تنه؟! تازه همه امكانات دولتي و مجلس و .. تريبونها دست جريان همسوي اين آقاست. تو خوابي؟!
واقع بين
|
UNITED STATES
|
۱۴:۲۷ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
42
3
پاسخ
آقاي خاتمي اشتباه ميكنيد اتفاقا امروز كيهان صد درصد منويات امام را دنبال ميكند واين شما هستيد كه رنگ عوض كرده وبراي كف زدن ليبرال ها مواضع اصولي آن روز خودتان وامروز كيهان عزيز را زير سئوال مي بريد. درود برشريعتمداري شجاع واصولگراي خط امام كه طعنه بدخواهان را به جان ميخرد واز كيان اسلام وامام وانقلاب دفاع ميكند.بهتراست واقع بين باشيد.
پاسخ ها
ناشناس
| IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF |
۱۲:۳۳ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۵
جنابعالی چرانشستی توآمریکاوبرای مانسخه می پیچی؟؟؟؟!!!
آهان نکنه بانقض قوانین نظامی که براش جون میدی رفتی سراغVPN
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۴:۲۹ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
1
19
پاسخ
خاتمی منتظرت هستیم
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۶:۴۳ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
1
19
پاسخ
خداوند زمین را از وجود این چنین افرادی پر کند
نوید
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۷:۲۱ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
4
8
پاسخ
بعضی تعریف ها از صد تا توهین بدتر است هر چیزی اندازه اش خوب است.
از دانشجویان روستای سار کاشان
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۷:۳۷ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
1
18
پاسخ
از اینکه در اولین دوره ای که آقای خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری شرکت نمود به ایشان رای ندادم متاسفم . ایشان در دامان یک خانواده بزرگ رشد نموده و از اصالت و نجابت بالایی برخوردار است.
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۸:۱۳ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
2
18
پاسخ
آنهایی که آرزوی دیدن شهید بهشتی را دارند به چهره آرام خاتمی نگاه کنند،وآنهایی که حسرت فقدان بهشتی را دارند برای سلامتی خاتمی دعاکنند.
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۲۰:۰۸ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
1
14
پاسخ
واقعا همین طوره من دو سه بار کیهان خوندم حس انتقام جویی به من دست داد.من همشهری رو به بقیه روزنامه ها ترجیح میدم
دوستدار کشودم ایران
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۲۰:۱۹ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۳
0
15
پاسخ
یارب این نوگل خندان که سپردی به منش
می سپارم به تو از دست حسود چمنش
گل یاس ایران، خاتمی عزیز دوستت داریم و هر شب و روز انتظارت را می کشیم.
مهدی
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۰۰:۲۶ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۴
0
20
پاسخ
این متانت و ادب برمی گردد به ریشه و اصل و نسب از بزرگواری مثل مرحوم روح الله خاتمی همچنین فرزندی باید
رضا
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۲:۰۸ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۴
1
18
پاسخ
در آن نفس كه بميرم در آرزوي تو باشم
بدان اميد دهم جان كه خاك كوي توباشم
خاتمي قلب ما ست هرچه كنيد نمي توانيد قلبمان را از جايش بكنيد مگر با مرگ مان
پاسخ ها
ناشناس
| IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF |
۱۲:۴۱ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۵
بیایید عاقلانه وبه دورازاحساسات حرف بزنیم
وقتی مبنای دوستی احساس باشه زود شعله ور میشه وزود هم خاموش میشه
عین آتشی که درکاغذبیفته
جمشید
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۳:۰۱ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۴
0
24
پاسخ
فقط می تونم بگیم ((سلطان قلب ایران))
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۹:۲۶ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۴
0
19
پاسخ
خدا کند که بیایی.
به انتظارت نشسته ام که بیایی.
........................................
امین
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۲۳:۰۶ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۴
0
21
پاسخ
خاتمی بزرگ تو وظیفه داری برای آینده ایران افرادی مثل خودت را تربیت کنی تا ایران از وجود افراد اخلاقمداری مثل تو محروم نباشد آنجا که بزرگوارانه به اشتباه خودت اعتراف کردی چهره یک مسلمان واقعی برایم تداعی شد
احمد
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۰۹:۳۷ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۵
1
28
پاسخ
رجمت ودرود خدا به این مرد بزرگ واستثنایی این دوران.خدانگهدارت
وحید
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۱:۵۵ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۵
0
7
پاسخ
درود بر خاتمی
ما همیشه بودن آدم هایی را آرزو می کنیم که زمین را زیبا تر می کنند .
آسایش دو پیتی تفسیر این دو حرف است با دوستان مروت با دشمنان مدارا
رضا
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۲:۳۶ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۵
0
7
پاسخ
من چند بار نظرداده ام كه همه نظرات را يكجا تاييد كنيد اما كو گوش شنواي شما انتخابي ها مثبت هاي نظر اول را با نظر آخر مقايسه كنيد اگه همه نظرات يكجا تاييد و راه نظر دادن همه بعداز مدت مشخصي بسته شود اين تفاوت در ميزاي آرا نخواهد بود .
سلام اطلاع رسانی کنید
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۳:۱۱ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۵
0
5
پاسخ
سید جان خواهش دارم استدعا دارم با سید حسن خمینی با هم وارد صحنه بشین و با این وضعیت مسکن اشتغال گرانی بی فرهنگی و فقر فرهنگی و دروغ ها دروغ ها و دروغ ها ای دولت خاتمه بدهید.
میلیون ها جوان ایرانی در شرایط بدی قراردارن
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۵:۲۶ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۵
0
6
پاسخ
اگر بهشتی و رجایی در میان ما بودند...!
سارا
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۵:۴۱ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۵
0
10
پاسخ
من کیهان را خیلی وقته انداختم آشغالدانی
کریمی
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۶:۰۲ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۵
1
8
پاسخ
سید جان شما ابرویه روحانیتی خدا شما را حفظ کند جانه من فدایه شما
ناشناس
|
UNITED KINGDOM
|
۱۷:۳۰ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۵
1
9
پاسخ
همین الان انتخابات سالم برگزار شود کفش خاتمی هزار برابر اصولگرایان رای میاورد
علی
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۸:۴۴ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۵
2
10
پاسخ
تنهارییس جمهوری که با مردم ایران صادق بود وهر گز خیانت نکرد جناب آقای خاتمی بود.

نه به امام خیانت کرد نه به ولایت و نه به مردم.
با تمام وجود در خدمت ولایت فقیه بود
اما امروز چی؟
همه را دور زدن حتی ولایت فقیه ورهبری عزیز ومردم

روح دروغ را زنده کردند.
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۰:۵۲ - ۱۳۹۱/۰۴/۱۶
0
14
پاسخ
سلام بر خا تمی عشق ایران
نظرات بینندگان
نام:
ایمیل:
* نظر:
رپورتاژ / تریبون 2
تصاویر
۱/۴
۱/۴
تصاویر: گروگانگیری در ایلام

تصاویر: گروگانگیری در ایلام

۲/۴
تصاویر: غسل تعمید کودکان مندایی در اهواز

تصاویر: غسل تعمید کودکان مندایی در اهواز

۳/۴
تصاویر: کنکور کارشناسی ارشد - دانشگاه امیرکبیر

تصاویر: کنکور کارشناسی ارشد - دانشگاه امیرکبیر

۴/۴
تصاویر: حضور اعضای هیأت دولت در جمع خبرنگاران

تصاویر: حضور اعضای هیأت دولت در جمع خبرنگاران

رپورتاژ / تریبون 2
ببینید!

ویدیو / تصویری از محل حادثه گروگانگیری امروز در شهر ایلام

ویدیو / کسانی که طلاق گرفته‌اند یا ازدواج کرده‌اند و می‌خواهند یارانه خود را از همسر سابق یا پدر و مادر خود جدا کنند چه باید بکنند؟

ویدیو / گریه ساکت الهامی در پخش زنده تلویزیون

ویدیو / سندرم پای بیقرار پوتین!

ویدیو / صداوسیما: مردم با یارانه جدید، پول هم اضافه می‌آورند

ویدیو / بارش آتش از آسمان روی کارخانه فولاد آزوفستال در ماریوپل

ویدیو / شادی هواداران «ترابوزان اسپور» ترکیه از قهرمانی تیمشان روی دریا

آرشیو
رپورتاژ / تریبون 2
پربازدیدها
روز هفته ماه سال

تصاویر: گروگانگیری در ایلام

خبرگزاری دولت: نرگس منصوری هنگام فرار از کشور دستگیر شد

قیمت طلا و سکه، امروز ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۱

خاطرات حسن روحانی، شماره ۴۰: از سال ۴۱، با محمد منتظری رفیق شدم، واقعا یک چریک بود

ماجرای بیلبورد مرغ قسطی در یزد / شهرداری: به ما ربطی ندارد / ارشاد: محتوا قانونی است اما در زمان نصبش بی سلیقگی شد؛ با توجه به شرایط کنونی این بیلبوردها جمع می‌شود

ویدیو / دوتار نوازی عثمان محمدپرست و آواز شجریان

پیام خداحافظی مک دونالد از روسیه

دیدار پرسپولیس و تراکتور به دلیل سنگ‌پراکنی تماشاگران نیمه‌کاره ماند

منابع اسرائیلی: برای اولین بار در حملات هوایی تل آویو علیه سوریه، سامانه روسیه به سوی جنگنده‌های اسرائیلی شلیک کردند

فرمانده سپاه: قطعاً خداوند و امام زمان (عج) بر سرود سلام فرمانده نظر داشته است / این سرود در تاریخ کشور ماندگار خواهد شد

تمامی مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات استان تهران فردا تعطیل شد

معیار دهک بندی‌ها؛ از درآمد فرزندان گرفته تا خودرو، سود‌های بانکی و گردش مالی

ویدیو / چرا ارتش روسیه ضعیف از آب درآمد؟ + زیرنویس فارسی

سازمان نجات حیوانات درباره توله یوز‌های «ایران»: شیردهی به توله‌ها به صورت وارونه باعث ورود شیر به ریه‌ها و مرگ یکی از آن‌ها شد / گرفتن بوی انسان علت نپذیرفتن فرزندان توسط مادر است

امضا برای اخراج امبر هرد از فیلم پرفروشش به رقم باورنکردنی رسید

فرزند بریتنی اسپرز و سام اصغری سقط شد

قیمت جدید نان‌های صنعتی بعد از آزاد شدن آرد؛ نان باگت معمولی ۱۰ هزارتومان شد

خداحافظی سحر قریشی از سینما / اعلام رسمی ازدواج با امیر تتلو

هتل شهر با دستور دادستان تهران تخلیه شد

روز‌های پر استرسی که همچنان ادامه دارد/ اردیبهشت ۱۴۰۱ با فیش‌های ۱۴۰۰ مستمری تامین اجتماعی!

ویدیویی از توله های یوز ایرانی که دیروز متولد شدند

فردا در ایران عید فطر نیست

منابع اسرائیلی: برای اولین بار در حملات هوایی تل آویو علیه سوریه، سامانه روسیه به سوی جنگنده‌های اسرائیلی شلیک کردند

فرمانده سپاه: قطعاً خداوند و امام زمان (عج) بر سرود سلام فرمانده نظر داشته است / این سرود در تاریخ کشور ماندگار خواهد شد

زمان بازی های تیم ملی فوتبال ایران در مقدماتی جام جهانی

ویدیو / این حیوان عجیب الخلقه در عراق، شیر منقرض شده آشوری است؟

سازمان جهانی بهداشت: قرنطینه امیکرون ۵ روز نیست

معاوضه شماره موبایل با آپارتمان لوکس / قیمت شماره‌های رند به ۵۰ میلیارد تومان رسید

تماشا کنید: خداحافظی ایران با ارس؟ / پروژه «داپ» ترکیه چگونه در سکوت منابع آبی ایران را خشک می کند؟

سیلی «ویل اسمیت» به صورت مجری اسکار به خاطر شوخی با همسرش / تصویر واکنش حاضران در سالن / گریه و عذرخواهی اسمیت پس از دریافت جایزه: عشق موجب می‌شود کارهای دیوانه‌واری انجام دهیم؛ وقتی در اوج هستی، شیطان دقیقا همان موقع سراغت می‌آید +عکس و ویدیو

درگذشت ناگهانی بازیگر مشهور سینمای ایران/ علت فوت به روایت خبرگزاری قوه قضاییه: خودکشی

شرط تحویل آپارتمان ۱۵۰ متری در نیاوران به رضا رویگری / مجری صداوسیما: مالک منزل گفته خانه را با چند پرستار آماده کرده‌ام؛ فقط رضا باید تنها بیاید / وقتش رسیده بگویم که چقدر به رضا ظلم شده / او مدت‌هاست که در روابط‌ش دچار مشکل شده / مو‌های رضا به طرز عجیبی سوزانده شده بود؛ به گریمور گفتم جوری درست کن که فکر کند مو دارد

رپورتاژ / تریبون 2
خواندنی ها
مقبره‌ ۴۳۰۰ ساله مخزن اسرار فرعون مصر کشف شد

مقبره‌ ۴۳۰۰ ساله مخزن اسرار فرعون مصر کشف شد

«آتش بس۳» پروانه ساخت گرفت / بازگشت تهمینه میلانی به سینما پس از شش سال

«آتش بس۳» پروانه ساخت گرفت / بازگشت تهمینه میلانی به سینما پس از شش سال

اتاق فکر میلان؛ آزمایشگاهی که پشت آث‌میلان رویایی بود

اتاق فکر میلان؛ آزمایشگاهی که پشت آث‌میلان رویایی بود

"اسپیس‌ایکس" سنگین‌ترین ماهواره تاریخ را به فضا می‌برد

"اسپیس‌ایکس" سنگین‌ترین ماهواره تاریخ را به فضا می‌برد

رپورتاژ / تریبون 2
آخرین اخبار مهمترین عناوین روز

مدیرعامل سابق انجمن یوز ایران: بر اساس تصاویر منتشر شده در فضای مجازی، نقص‌های زیادی در جریان تولد توله‌های «ایران» مشاهده شد / وضعیت یوز ایرانی بحرانی است؛ طرح تکثیر در اسارت به‌طور قطع لازم است / مجوز معدن‌کاری در توران صادر شده، باید فاتحه یوز در این منطقه را خواند

«ونجلیس» آهنگساز مشهور درگذشت

ادعای وزیر دفاع آمریکا در حضور مقام سعودی: با عربستان درباره فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه هم‌نظریم

کارگروه مخاطرات طبیعی: خطر زمین‌لغزش در چالوس و هراز وجود دارد

پست پرده‌ی انگیزه‌ی برخی دموکرات‌ها در همراهی با جمهوری‌خواهان علیه ایران

صبحانه خبری، ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۱؛ از واکنش پلیس به اعتراضات تا پیش بینی رحیم صفوی از برجام

پایان حبس ۳ ساعته پرسپولیسی‌ها در ورزشگاه یادگار امام تبریز با اسکورت پلیس

رهبر انصارالله: آمریکا در صدد ساخت پایگاه در شرق یمن است

واکنش عضو کمیته انضباطی به اتفاقات دیدار نیمه تمام تراکتور - پرسپولیس

مدیرعامل سابق انجمن یوز ایران: بر اساس تصاویر منتشر شده در فضای مجازی، نقص‌های زیادی در جریان تولد توله‌های «ایران» مشاهده شد / وضعیت یوز ایرانی بحرانی است؛ طرح تکثیر در اسارت به‌طور قطع لازم است / مجوز معدن‌کاری در توران صادر شده، باید فاتحه یوز در این منطقه را خواند

ادعای وزیر دفاع آمریکا در حضور مقام سعودی: با عربستان درباره فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه هم‌نظریم

وزیر نفت: ۸۰ درصد پول نفت را ارزی دریافت می‌کنیم

پناهیان: اصولا هیئت نمی تواند سیاسی نباشد؛ زیرا ائمه اطهار را به خاطر حفظ قدرت کشتند

سی ان ان: بایدن با ولیعهد عربستان سعودی دیدار می کند

بایدن: از تصمیم فنلاند و سوئد برای عضویت در ناتو حمایت می کنیم

وزیر راه: برخورد جدی با متخلفان در صورت افزایش بی‌ضابطه نرخ اجاره مسکن

روسیه: نیمی از ۵۴ واردکننده گاز روسیه، با پرداخت پول گاز به روبل موافقت کرده‌اند

معاون اجرایی رئیس جمهور: می‌خواهیم اقتصاد رقابتی شود تا قیمت‌ها خود به خود تعدیل شود

اعلام اسامی داوران جام جهانی ۲۰۲۲/ فغانی و ۲ کمک ایرانی به قطر می‌روند

خبرگزاری دولت: نرگس منصوری هنگام فرار از کشور دستگیر شد

انگلیس: به یک کشتی تجاری در بندر الحدیده یمن حمله شده است

فرمانده سپاه: رسالت بزرگی بر دوش همه ماست؛ سخن از ظهور یک تمدن به نام اسلام است

قیمت طلا و سکه، امروز ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۱

آخرین آمار کرونا در ایران، ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۱: شناسایی ۲۸۰ ابتلای جدید/ ۹ نفر دیگر فوت کردند

احمد خاتمی: موضوع گرانی‌ها آن طور که انتظار بود، برای مردم باز نشد / رئیسی می‌توانست وجیه المله بماند اما آبرویش را در کف میدان گذاشت

وزارت بهداشت: بیشتر مبتلایان سرخک اتباع خارجی بوده‌اند/ تزریق واکسن سرخک به اتباع از ۹ ماه تا ۳۰ سال

سالیوان: واشنگتن تهاجم به سوئد و فنلاند را نمی‌پذیرد

قیمت دلار در صرافی‌های بانکی، امروز ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۱

قیمت سکه پارسیان، امروز ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۱

وضعیت جاده‌ها و راه‌ها، امروز ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۱ / تردد روان در مسیرهای منتهی به شمال

وضعیت آب و هوا، امروز ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۱ / جولان گرد و خاک در نقاط مختلف کشور/ کاهش دما تا ۱۰ درجه در برخی مناطق

یک نماینده: طرح فروش آثار تاریخی از دستور کار مجلس خارج شد

سئول: کره شمالی آماده انجام هفتمین آزمایش اتمی است

دامپزشک معتمد سازمان محیط زیست: شنبه هفته گذشته شیر مخصوص توله یوزها از آمریکا رسید اما تازه دیروز این شیر را به توله‌ها داده اند / باروری یوزپلنگ ۲ سال زمان برد ولی با بی تفاوتی محیط زیست به پایان رسید / محیط زیست به ما اجازه صحبت کردن نداد

مدیر اجرایی سندیکای چای: نرخ چای در سال جاری ۱۰ تا ۶۰ درصد افزایش یافته / دولت طلب چایکاران را پرداخت نکرد

۳۱ اردیبهشت پایان سال تحصیلی/ اتمام امتحان دانش‌آموزان دبستانی تا ۱۲ خرداد

آمریکا: کره شمالی هنوز به موشک فراصوت دست نیافته است

روزنامه دولت: رسانه‌های ضدانقلاب، رانندگان اتوبوس را به اختلال در حمل ونقل شهری تشویق می‌کنند

آرشیو
رپورتاژ / تریبون 2
وبگردی

انتقام از دختر پولدار بعد از شنیدن پاسخ منفی در خواستگاری

کریم باقری باید میان تیم‌ملی و پرسپولیس یکی را انتخاب کند

تام کروز در جشنواره کن غافل‌گیر شد

ادعای عجیب شهردار مادرید درباره امباپه

تایید نام ۱۵ ورزشکار ایرانی برای دریافت بورسیه از IOC

خوش‌آمدگویی باشگاه پرتغالی به بازیکن سابق پرسپولیس

منتظر حضور ایتالیا در جام‌جهانی نباشید

محرومیت روسیه و بلاروس از حضور در جام جهانی بسکتبال

نقدی دیگر بر برنامه تلویزیونی«زندگی پس از زندگی»/ تجربیات پس از مرگ چقدر اعتبار دارد؟

اکبر صوتی درگذشت

ادعای عجیب دانشمندان؛ اندام‌های مرده انسان زنده می‌شوند

طارمی موثرترین بازیکن لیگ پرتغال شد

  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"
کد خبر: ۶۸۵۷۰
تاریخ انتشار: ۵۰ : ۱۶ - ۱۲ تير ۱۳۹۱
صفحه نخست >> سیاست
پ

سید محمد خاتمی: کیهان امروز هیچ نسبتی با کیهانی که امام می‌خواست، ندارد/مجاری خیلی از بداخلاقی‌هایی که در جامعه به صورت سنت درآمده ، کیهان است

خاتمی گفت: به هر حال آن زمان دو دیدگاه وجود داشت و ما هم معتقد بودیم که بالاخره راهی که دوستان ما در نهضت آزادی می‌پیمایند، راه واقع‌بینانه‌ای نیست و انتقاد داشتیم. اما من قبول دارم. واقعاً اگر الان می‌خواستم مطالب را بنویسم، آنطور نمی‌نوشتم. بعضی مطالبی که آن وقت نوشتم جفا بود نسبت به افراد. با اینکه اختلاف نظر و اختلاف سلیقه داشتیم،‌‌ همان زمان برای آن‌ها احترام قائل بودم، الان هم احترام قائلم.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
سید محمد خاتمی رئیس جمهور سابق کشورمان درباره دوران مدیریتش در روزنامه کیهان مصاحبه ای کرده است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی انتخاب، سید محمد خاتمی گفت: حقیقت این است که کیهان امروز، کیهان امروز است. هیچ نسبتی با کیهانی که ما دلمان می‌خواست و اعتقاد دارم که امام هم می‌خواست، ندارد. حالا هیچ نسبتی نمی‌خواهم بگویم اما خیلی فاصله دارد با آنچه که در ذهن ما بود. خیلی از بداخلاقی‌هایی که در جامعه به صورت سنت درآمده است، یکی از مجاری آن - اگر نگویم منابع- خود کیهان است. نسبت‌های ناروا دادن، تهمت زدن و.... گویا برنامه این است که دفع حداکثری و جذب هیچ اتفاق بیفتد.

متن گفتگوی "تاریخ ایرانی" با سید محمد خاتمی رئیس جمهور سابق کشورمان در پی می آید:

 

***

 

شما در آبان ۱۳۵۹ در حالی که خارج از کشور به سر می‌بردید، به عنوان نماینده امام و سرپرست موسسه کیهان منصوب شدید. گفت‌وگو را از همین‌جا آغاز کنیم که این سفر به چه منظور بود؟ آیا در ادامه قضایای مرکز اسلامی هامبورگ بود یا دلیل دیگری داشت؟

 

این سفر، یک سفر کاری مشخص بود که رفتم و بعد از انجام آن به ایران بازگشتم. پیش از انقلاب یعنی سال‌های ۵۶، ۵۷ با توجه به آشنایی که با آقای بهشتی داشتم و اصراری که ایشان داشت، برای ریاست مرکز اسلامی هامبورگ به آلمان رفته بودم. انقلاب که شد، به ایران بازگشتم و به اصرار دوستان در انتخابات مجلس شرکت کردم و اولین مجلس اوایل خرداد سال ۵۹ تشکیل شد. اواخر تابستان‌‌ همان سال جنگ ایران و عراق درگرفت و به دنبال آن وضعیت فوق‌العاده‌ای در کشور ایجاد شد؛ ایرانی که هنوز از روزهای انقلاب آنچنان دور نشده و می‌خواهد روی پای خودش بایستد، آشفتگی‌هایی که معمولاً در طول انقلاب و بعد از انقلاب پیش می‌آید، انقلاب می‌خواهد مسلط شود و نظام تازه ایجاد کند، در این حال جنگ وسیعی ایجاد شد که چالش بزرگی در برابر انقلاب ما بود، و الحمدالله ملت توانست در مقابلش مقاومت کند.

 

آخر تابستان سال ۵۹ جنگ ایران و عراق شروع شد. آقای رجایی نخست‌وزیر بود و تصمیم گرفته بود هیات‌هایی را اعزام کند به کشورهای مختلف دنیا برای تبیین مواضع جمهوری اسلامی ایران در مقابل تجاوز عراق و نیز توضیح و تشریح تجاوزی که انجام گرفته است. یک هیات بنا شد به کشورهای افریقایی برود، یک هیات به کشورهای آسیایی، یکی عربی و.... از بنده هم خواسته شد که به چند کشور اروپایی بروم. هیاتی به همراه داشتم که عبارت بودند از آقایان محمد هاشمی و مهدی نواب که سرپرست سفارت ما در بن بود. به چند کشور رفتیم؛ ایتالیا، آلمان، فرانسه، یوگسلاوی سابق و اسپانیا.

 

 

این هیات دیپلماتیک محسوب می‌شد؟

 

بله. در حقیقت فرستادگان جمهوری اسلامی بودیم. خواهش می‌کردند از افرادی که با آسیا، اروپا و کشورهای عربی آشنا بودند، برای تبیین مواضع بروند. البته نمی‌دانم برای مناطق دیگر چه کسانی رفتند. شاید از رجالی که الان هستند رفته باشند.

 

 

چطور شد شما را به کیهان فرستادند و چرا آنقدر عجله در کار بود که پیش از بازگشتتان به ایران این حکم به نام شما صادر شد. آیا از پیش می‌دانستید که قرار است این حکم را به شما بدهند؟

 

سرپرست کیهان آن زمان آقای دکتر ابراهیم یزدی بود. ایشان از آشنایان ما، از چهره‌های برجسته انقلاب و از قبل از انقلاب مورد اعتماد امام بودند. منتهی بعد از انقلاب دیدگاه‌های متفاوتی با امام و بعضی دیگر از دوستان پیدا کردند. با این حال همچنان در عرصه بودند؛ در دولت موقت وزیر امور خارجه بودند، در میان نمایندگان دور اول حضور داشتند و یک دوره هم سرپرست کیهان شدند. با گذشت زمان و حاد‌تر شدن مسائل و اختلافات، امام تصمیم گرفتند که مدیریت کیهان عوض شود. من هم وقتی در ایران بودم می‌دانستم این اختلافات وجود دارد. امام در عین حال که می‌خواستند احترام آقای یزدی حفظ شود، دلشان می‌خواست که تغییراتی ایجاد شود، اما اصلاً حرف من نبود و من هم آمادگی این کار را نداشتم. بالاخره بنده دیدگاه‌هایی داشتم که این دیدگاه‌ها اگر پیاده می‌شد، نمی‌دانستم که چقدر با مشکل و مانع روبرو می‌شود، اگر هم پیاده نمی‌شد که برایم دشوار بود مسائلی که مورد توجهم نیست را در مجموعه داشته باشم. البته اصل دیدگاه من دفاع از اصل انقلاب و امام بود در برابر خطراتی که معتقد بودم از بیرون و داخل علیه انقلاب وجود دارد.

 

 

اینکه امام حکم سرپرستی شما را صادر کرده‌اند، چطور به اطلاعتان رسید؟

 

من در آلمان بودم که حاج احمدآقا تماس گرفت و گفت آقا می‌خواهند به شما حکم بدهند. گفتم خواهش می‌کنم این کار را نکنند. حداقل اجازه بدهند من برگردم، در این زمینه مسائلی دارم که آقا باید بشنوند. اینکه من آمادگی این کار را دارم، ندارم باید مشخص شود. به علاوه درست است که الان خیلی‌ها همزمان چند مسئولیت را برعهده دارند اما من الان نماینده مجلس هستم و اداره کیهان هم خودش وقت‌گیر است. به نظرم باید انسان یکی از این مسئولیت‌ها را داشته باشد که بتواند وظایفش را به درستی انجام دهد. به حاج احمدآقا تاکید کردم حرف‌هایی دارم و جز این‌ها در مورد آقای یزدی هم ممکن است بنده اختلاف نظر با ایشان داشته باشم اما اینکه آقای یزدی را بردارند و بنده را به جای ایشان بگذارند، صورت خوبی ندارد. ایشان هیچ نگفت. من هم احساس کردم قانع شدند و ما هم ماموریتمان تمام می‌شود و برمی‌گردیم به نمایندگی مجلس. ظهر بود که با من تماس گرفتند. آنجا بودم که‌‌ همان شب یا فردا صبح رادیو خبر را اعلام کرد که امام حکم خاتمی را برای کیهان داده است.

 

 

خبر غافلگیرتان کرد و خارج از ایران بودید. واکنش شما چه بود؟

 

گفتم خب حالا من چکار کنم؟ بلافاصله تماس گرفتم با آقای دعایی، گفتم بنده که اینجا هستم، هیچ کسی را هم ندارم. شما رفیق ما هستید، بروید لااقل کیهان را تحویل بگیرید، از دوستان قابل اطمینانتان در روزنامه اطلاعات هم اگر کسی را می‌شناسید همراه خود ببرید آنجا تا بنده بیایم. ایشان هم بزرگواری کردند این کار را انجام دادند.

 

 

پس آقای دعایی به نیابت از شما کیهان را تحویل گرفتند و با گروهی از اطلاعاتی‌ها به کیهان آمدند. چه افرادی در این گروه بودند؟

 

همه افرادی که آمدند خاطرم نیست اما فکر می‌کنم ایشان در ابتدا با آقای سعید اسماعیلی، آقای جلال رفیع - که برای مدت کوتاهی آمدند-، آقای دکتر مهدوی و چند نفر دیگر آمدند. کمی بعد از این‌ها آقای محمود شمس‌الواعظین هم به جمع ملحق شدند. بعد‌ها افراد دیگری هم آمدند اما در ابتدای کار آقای دعایی با همه نیروهای برجسته اطلاعات آمد. نه اینکه همه کیهانی بشوند. بعد که من آمدم بعضی‌ها قبول کردند که کار در کیهان را ادامه بدهند و بعضی‌ها به اطلاعات برگشتند. آقای سعید اسماعیلی هم که آن زمان در روزنامه جمهوری اسلامی با آقای مهندس موسوی کار می‌کرد، به دعوت آقای دعایی آمد. بعد از یک هفته، ده روز برگشتم و چند روزی دوستان اطلاعات همکاری کردند و بعد از آن کادری که مورد توجه‌مان بود فعالیت را ادامه دادند.

 

 

شما به عنوان مدیر جدید مجموعه وارد کیهان شدید و به هر حال دیدگاه‌های خاص خودتان را داشتید. آیا این باعث شد عذر کسی را بخواهید یا تصفیه‌ای در نیروهای قبلی انجام دهید؟

 

بنده علاقه‌ام این بود که حداقل نیرو را از بیرون تامین کنیم و حداکثر نیرو را از درون که اتفاقاً دوستان خوبی از کیهان بودند که با ما همکاری کردند. آقای منصور صدر بود که سال‌هاست خارج از ایران است و از او بی‌خبرم. خانم گیلدا ملکی که عضو انجمن اسلامی بود و آدم خوشفکری بود که سرطان گرفت و سه چهار سال پیش مرحوم شد. آقای محمود عسکریه همشهری ما بود، ایشان هم از مطبوعات‌چی‌های خوبی بود که آنجا حضور داشت. افرادی هم در سردبیری بودند که دوست داشتیم همه باشند، البته عده‌ای هم اضافه شدند. آقای فرقانی بود که الان از استادان مهم علوم ارتباطات است. آقای فریدون صدیقی بود. آقای غلامرضا موسوی بود. البته متاسفم که همه اسم‌ها را به خاطر ندارم. دوستانی بودند که در کیهان بودند و سابقه کیهانی داشتند و دوست داشتم در آنجا کار کنند. اما افرادی هم به مجموعه تزریق شدند، مثلاً برای کیهان انگلیسی خواهش کردم خانم ابتکار آمد. کیهان بچه‌ها زیر نظر آقای فردی بود. مسئول بخش زنان آن زمان خانم دکتر فرشته هاشمی همسر آقای دکتر علی صادقی تهرانی بود که بعد از ایشان هم خانم شهلا شرکت آمدند. در کیهان ورزشی هم دوستان خوبی بودند که اداره می‌کردند. من سعی کردم که در ترکیب نیرو‌ها تغییر عمده‌ای ایجاد نشود اما مواضع کلی روزنامه متحول شود. سعی کردم که کیهان جوری باشد که هم برای اکثریت نیروهای انقلاب قابل قبول باشد و هم حداقل‌هایی که خودم مدنظر داشتم رعایت شود.

 

 

بعد از مدتی گویا مسئولیت‌های جدیدی که به شما محول شد، مشکلاتی را برای اداره روزنامه به وجود آورد و باعث شد همکارانی را برای اداره موسسه دعوت کنید.

 

تا سال ۶۱ که بنده به عنوان وزیر ارشاد انتخاب شدم‌‌ همان روال قبلی ادامه پیدا کرد. درباره مسئولیت‌ها و پیشنهادهایی که برای پیوستن به دولت وجود داشت اگر بخواهیم بررسی کنیم باید از دولت آقای بنی‌صدر شروع کنیم که پیشنهاد شده بود برای وزارت خارجه، که من زیر بار نرفتم تا بعد از داستان تلخ هفتم تیر و هشتم شهریور و تشکیل دولت آقای مهندس موسوی. اینکه چگونه شد که برای وزارت خارجه و جاهای دیگر پیشنهاد شد و بنده به واسطه اینکه نمی‌خواستم کار اجرایی به آن صورت داشته باشم، نپذیرفتم خود ماجرایی است. اما بالاخره در جلسه مفصلی که با رییس‌جمهوری وقت آیت‌الله خامنه‌ای و آقای مهندس موسوی داشتیم، این دو بنده را قانع کردند که به دولت بیایم. آبان ۵۹ حکم کیهان صادر شده بود و آبان ۶۱ هم بنده وزیر ارشاد شدم. وزارت ارشاد مسئولیت سنگینی بود. البته مجلس هم کار زیادی داشت اما قابل قیاس نبود.

 

با توجه به گستردگی کار وزارت ارشاد بنده رفتم خدمت امام. گفتم بنده اینجا هستم و دیگر نمی‌توانم به عنوان سرپرست کیهان وقتم را بگذارم و خواهش می‌کنم شما این مسئولیت را به کس دیگری محول کنید. ایشان فرمودند نه، شما آنجا باش و اگر واقعاً تعارضی مابین مسئولیت‌ها هست، هر کس را که به نظرت می‌رسد در کیهان مسئول کن. یعنی ایشان حاضر نشدند نمایندگی‌شان را از بنده پس بگیرند اما گفتند که می‌توانی سرپرست را کس دیگری معرفی کنی. اینجا بود که بنده آقای شاهچراغی را معرفی کردم و ایشان هم قبول کردند. آقای شاهچراغی از کم‌نظیر‌ترین افرادی بود که بنده در عمرم شناختم. ایشان سابقه طلبگی داشت، طلبه بسیار فاضلی که دانش‌آموخته مدرسه حقانی بود. واقعاً متدین بود و بسیار روشن و روشنفکر.

 

یک نمونه کار ایشان را بگویم. بعد از سقوط بنی‌صدر و در حقیقت یکدست شدن نظام، ایشان در مجلس شورای اسلامی نماینده دامغان بود. نطقی داشت و در آن اعلام خطر کرد. مضمون سخنش این بود که خطری که من برای نظام جمهوری اسلامی پیش‌بینی می‌کنم، قشری‌گری، تحجر و عوام‌زدگی است. اینکه افرادی با ظاهرپرستی و ظاهرگرایی و به نام شعارهای انقلابی آمده و اندیشه و تفکر و تعقل و آزادی را محدود می‌کنند. چنین تعبیری داشت. این پیش‌بینی آن وقت خیلی جالب بود. آقای شاهچراغی چنین آدمی بود. دلبستگی‌اش به امام و انقلاب مشخص بود و آخر هم می‌دانید که در همین راه شهید شد. من ایشان را با خیال راحت در کیهان منصوب کردم و انصاف این است که خیلی تحول در کیهان ایجاد شد، یا لااقل بسیاری از طرح‌هایی که ما داشتیم در دوران ایشان با قوت پیاده شد.

 

 

این طرح‌ها و ایده‌هایی که از آن‌ها سخن می‌گویید چه بود؟ در کجای تاریخ کیهان پس از انقلاب می‌توان رد آن را جست‌وجو کرد؟

 

به نظرم بهترین و موثرترین‌شان کیهان فرهنگی بود که ما از قبل با آقای حسن منتظرقائم - برادر شهید منتظرقائم که در ماجرای طبس شهید شد - درباره آن صحبت کرده بودیم. ایشان از چهره‌های برجسته‌ای بودند که قبل از انقلاب زندان رفته بود. از اعضای سازمان مجاهدین انقلاب بود و ذهن روشنی داشت. ایشان هم البته دو سه سال بعد در تصادف رانندگی کشته شد.

 

کیهان فرهنگی واقعاً فرصت و روزنه مهمی بود که در عرصه اندیشه و فکر و تبادل نظر گشوده شد. ابتکارش این بود که هر شماره یک چهره را مشخص می‌کرد و میزگردی برگزار می‌کرد نه فقط درباره او بلکه به این بهانه به اندیشه‌ها و مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی می‌پرداخت. من فکر می‌کنم اگر همین حالا مجموعه کارهایی که در قالب کیهان فرهنگی شد را جمع‌آوری کنیم، مجموعه ارزنده‌ای خواهد بود. به این ترتیب کیهان فرهنگی پایه‌گذاری شد، تا به عنوان جریانی که به اصل انقلاب و نظام وفادار است، فضایی برای تضارب آرا و آزاداندیشی ایجاد کند. بعد از آن کیهان اندیشه درآمد که آقای صاحبی و دوستانشان درآوردند. بیشتر جنبه‌های فکری از منظر نواندیشی دینی را پوشش می‌داد.

 

وقتی که آقای اسماعیلی و چند نفر دیگر اصرار کردند که می‌خواهند بروند، آقای رخ‌صفت و آقای رضا تهرانی آمدند. قبل از اینکه بنده به ارشاد بروم، آقای ملک‌مدنی که بعدها شهردار تهران شد، مسئولیت مالی - اداری کیهان را برعهده گرفت. آقای رخ‌صفت با آقای ملک‌‎مدنی رابطه خوبی نداشت و این باعث شد بعد از مدتی از کیهان برود اما آقای رضا تهرانی ماند و در کیهان فرهنگی با ما همکاری‌اش را ادامه داد. البته آقای شاهچراغی دوستان دیگری هم داشت که آن زمان با خودش همراه بودند و به کیهان آمدند اما بعد‌ها مواضع خاص خودشان را پیدا کردند. از جمله آقای مهدی نصیری بود که آمد و بعد‌ها محور نوعی کودتا در کل کیهان شد. با این کار حداقل کیهان روزانه با کیهان فرهنگی و کیهان اندیشه راه‌شان جدا شد. بعد از شاهچراغی این آقایان ۱۸۰ درجه جهتشان تغییر کرد و آنجا کارهایی کردند که مفصل است. بعد از رحلت امام به اصرار خدمت رهبری رسیدم و گفتم که نمی‌توانم اداره کنم. ایشان ابتدا استنکاف داشتند ولی بالاخره استعفای بنده را پذیرفتند و کیهان مسیر دیگری پیدا کرد.

 

 

بعد از شهادت آقای شاهچراغی، آقای اصغری سرپرستی کیهان را برعهده گرفتند. در دوره ایشان وضعیت کیهان به چه صورت بود؟

 

آقای اصغری همکار ما در دولت بودند. وظیفه هدایت وزارت دادگستری را بعد از آقای احدی برعهده گرفتند. شخص فاضل، خوشفکر و خوش‌سلیقه‌ای بودند. ممکن است در بحث مدیریت با ایشان اختلاف نظر داشته باشیم، ایشان هم با من اختلاف نظر داشته باشند اما انسان فرهیخته‌ای بود. بعد از آقای شاهچراغی ایشان دیگر وزیر نبود و آن زمان فکر می‌‎کنم از بهار و کبودرآهنگ نماینده مجلس شده بود. با توجه به سابقه همکاری و همراهی که در دولت داشتیم، من از ایشان خواهش کردم، به حضرت امام هم معرفی کردم و گفتم ایشان سابقه‌شان این است و امام هم قبول کردند، منتهی بعد از آن و بخصوص بعد از رحلت حضرت امام یک مشکلات و درگیری‌هایی ایجاد شد که عملاً هم آقای اصغری خیلی کاره‌ای نبود. دوستانی که گفتم، با پشتوانه برخی افرادی که در نهادهای امنیتی- نظامی بودند، کار را اداره می‌کردند.

 

بعد از انقلاب کیهان و اطلاعات به بنیاد مستضعفان واگذار شده بود و به عنوان بخش‌هایی که وابسته به آنجا بود شناخته می‌شد. ما وقتی آمدیم به کار‌ها سر و شکل دادیم، برای کیهان مدیرمسئول و سردبیر تعیین کردیم. استقلال مالی و اداری پیدا کرد و وقتی در زمان ارشاد خودم بنا بود که مدیرمسئول برایش معرفی کنیم، بنده آقای اصغری را به عنوان مدیرمسئول معرفی کردم ولی از جاهای دیگر فشار آمد که آقای نصیری باشد. هیات نظارت بر مطبوعات هم بالاخره علی‌رغم پیشنهاد خود من و علاقه‌ای که داشت و ملاحظاتی که روی فرد پیشنهادی داشت به هر صورت ایشان را به عنوان مدیرمسئول پذیرفت. آن زمان اوضاع به کلی از دست آقای اصغری خارج شد و بعد از مدت کوتاهی ایشان رفتند. آقای نصیری بود تا اینکه آقای شریعتمداری مدیرمسئول شد. بعد از آن در واقع ایشان همه‌کاره شدند و حتی مهدی نصیری هم رفت.

 

 

یعنی تا پیش از استعفای شما از کیهان هم اسماً آقای اصغری سرپرست بود اما در عمل اختیار کار دست افراد دیگری بود؟

 

بله، همین‌طور بود. معتقد بودم اگر بنده نماینده ولی فقیه در کیهانم باید بتوانم بر کار آنجا اشراف داشته باشم. نمی‌شود یک نفر بیاید و هر کاری خواست برای خودش انجام دهد. یکی از دلایل استعفای من همین بود که عنوان را داشتم اما امکان اشراف و سازوکار درستی برای نظارت بر کار‌ها و اعمال نظر در آنجا وجود نداشت. یکی از علل استعفای من هم همین بود. ولی بله، در ظاهر آقای اصغری سرپرست بود و بنده ایشان را به عنوان مدیرمسئول معرفی کردم اما اوج درگیری و دوگانگی همین بود که حتی با مدیرمسئولی ایشان هم مخالفت شد.

 

 

به هر حال کیهان به عنوان روزنامه‌ای که تا اوایل انقلاب یک جور صبغه چپ داشت و خیلی از اعضای تحریریه آن متمایل به حزب توده و اندیشه‌های مارکسیستی بودند، شناخته می‌شد. در ابتدای دوره تصدی شما از این نظر مشکل یا درگیری پیش نیامد؟

 

در دوران پهلوی، در واقع برای ایجاد تنوع و تعادل در عرصه مطبوعات کشور کیهان را در کنار اطلاعات ایجاد کردند اما هر دو وفادار به رژیم گذشته بودند. اطلاعات خیلی آشکارا جنبه نزدیکی به دربار و سیاست‌های رسمی را دنبال می‌کرد. زمانی رسید که خواستند در عرصه مطبوعات جنبه روشنفکری هم وجود داشته باشد و در درون صفوف خودشان چهره‌هایی که خیلی آشکارا دست به سینه نباشند، روی کار بیایند و کیهان با این ذهنیت تاسیس شد.

 

حقیقتاً هم کیهان پیش از انقلاب هم وجهه روشنفکری قوی‌تری داشت و هم گاهی آثار انتقاد و مخالف‌خوانی‌های کم‌دردسری در آن دیده می‌شد. یکی از جاهایی که بسیاری از چپ‌ها تزریق می‌شدند همین کیهان بود. حتی در جریان سال ۵۶ که آن مقاله کذایی در اطلاعات علیه امام نوشته شد، کیهان زیر بار نرفت و حاضر نشد این کار را بکند و قرعه به نام اطلاعات افتاد. در روزهای انقلاب هم کیهان به خاطر زمینه‌هایی که داشت بیشتر جانب مردم و انقلابیون را می‌گرفت. مطلوبیت بیشتری هم داشت. آن زمان اگر بخش نیازمندی‌ها را می‌دیدید، به لحاظ تیراژ بود که آنقدر آگهی می‌آمد.

 

ما این مقبولیت را یادمان هست. حتی خود من روزهای پنج‌شنبه، آخر هفته کیهان را می‌خریدم. در صفحه ۶ کیهان خاطرم هست افراد عجیب و غریبی مقاله داشتند مثل دکتر علی‌اصغر حاج‌سیدجوادی و بسیاری از نویسندگان و شاعران نو‌پرداز، انقلابی و چپ، مطلب و شعر داشتند. کیهان این وجهه را داشت، البته به صورت کاملاً کنترل‌ شده از طرف رژیم، اما یک جور صبغه روشنفکری متمایل به اندیشه‌های چپ را برای خود ایجاد و حفظ کرده بود. بعد از انقلاب هم در درون کیهان نیروهایی که مترقی‌تر و چپ بودند بیشتر از اطلاعات و جاهای دیگر بود. به تبع آن تحرکات چپ هم در آنجا زیاد‌تر بود. البته من همواره تلاشم این بود که فضای روزنامه با تساهل و تسامح مدیریت شود. بار‌ها شد که جلوی دفتر من جمع می‌شدند و من می‌رفتم برایشان صحبت می‌کردم. بحث می‌کردیم، دعوا می‌کردیم، تعارف می‌کردیم. بعضی حرف‌هایشان درست بود، در بعضی موارد همدیگر را قانع می‌کردیم. چنین روابطی وجود داشت.

 

ظهر‌ها در نهارخوری کنار هم نهار می‌خوردیم. یک روز بعد از نهار از پله‌ها که بالا می‌آمدم، دیدم روی دیوار نوشته شده «مرگ بر خاتمی». یکی به سرعت آمد که پاکش کند، گفتم «حق نداری دست به این بزنی، تا آخرش باید باشد. یک نفر دلش خواسته این را بنویسد.» این کار‌ها تاثیر بیشتری داشت.

 

 

این شعار روی دیوار ماند؟

 

نه.‌‌ همان فردا معلوم بود که دست کشیدند و پاکش کردند. می‌خواستم بگویم که چنین تحرکاتی در خود ساختمان هم گاهی اتفاق می‌افتاد. می‌دانید که آن زمان در سال ۵۹ چریک‌های فدایی خلق و سازمان مجاهدین خلق و حزب توده همچنان در عرصه حضور داشتند اما به نظرم قوی‌ترین افرادی که آنجا حضور داشتند، بعضی‌هایشان هم شاید در دوره خود ما بازخرید یا تصفیه شدند، مجاهدین خلق و توده‌ای‌ها بودند. اما به طور کلی بدنه کیهان بدنه سالم و خوبی بود.

 

 

وقتی اسم «خاتمی» کنار نام روزنامه کیهان می‌آید خیلی‌ها یاد سرمقاله شما در کیهان درباره مهندس بازرگان می‌افتند. بعد از سی سال نگاه شما نسبت به آن مقاله که خیلی‌ها معتقد بودند مقاله تندی بوده، چیست؟

 

در آن دعوایی که به وجود آمد همه ما تحت تاثیر فضایی بودیم که وجود داشت. دلبسته به انقلاب بودیم، دلبسته به امام بودیم و احساس هم می‌کردیم افرادی که نظرات دیگری دارند، اشتباه می‌کنند. الان هم من معتقدم با توجه به مشکلات حادی که آن زمان بود و اصل موجودیت نظام و انقلاب را تهدید می‌کرد، شاید بعضی روش‌هایی که اعمال شد، روش‌های ناگزیری بود.

 

 

به نظر خودتان دلیل این تقابل میان نیروهای سیاسی چه بود و چرا به نوشتن چنین مقاله‌ای منجر شد؟

 

من اگر بخواهم در این باره صحبت کنم می‌گویم بیاییم یک آسیب‌شناسی کنیم درباره تاریخ سیاسی ایران. اینکه ۱۰۰، ۱۵۰ سال است که ملت ما برای آزادی، استقلال، پیشرفت و دموکراسی قیام کرده است، اوجش در انقلاب اسلامی بود که خوشبختانه همسویی این خواست‌ها با هویت فرهنگی اکثریت که دینی است، مورد توجه قرار گرفت اما چرا هیچ‌گاه موفقیت کاملی نداشتیم؟ چرا از دل مشروطیت رضاخان درآمد؟ چرا از دل فضای بسیار عالی بعد از شهریور ۲۰ که آزادی در حد هرج و مرج و حاصل آن شکل‌گیری نهضت ملی و ملی شدن صنعت نفت و دولت مصدق بود، کودتای ۲۸ مرداد درآمد و بد‌ترین شکل خفقان ایجاد شد؟ چرا بعد از انقلاب اسلامی که واقعاً با آزادی شروع کرد و در آغاز پهلوبه‌پهلوی هرج و مرج می‌زد، جنگ و جریانات ترور‌ها و محدودیت‌های دهه ۶۰ ایجاد شد و چرا بعد از اصلاحات که با بازخوانی شعار‌ها و خواسته‌های اصلی انقلاب ۵۷ بر سر کار آمد که آزادی، استقلال و پیشرفت توام با معنویت و اخلاق و دین بود، به شرایط فعلی رسیدیم؟

 

من فکر می‌کنم در آسیب‌شناسی این ماجرا‌ها اول به این بپردازیم که چرا جریان روشنفکری ما که باید بستر تبیین و تشریح این خواسته‌های تاریخی باشد، رشد کافی را نداشته و خیلی زود جذب فضاهای تند شده است؟ هر بار ملت برای آزادی قیام کرده، این‌ها به جان هم افتادند و زمینه را فراهم کردند برای اینکه باز استبداد شکل بگیرد. این مسئله‌ای است که باید درباره آن صحبت کنیم. من می‌گویم خواست تاریخی مردم ما استقلال، آزادی و پیشرفت بوده اما آیا ظرفیت عملی برای پیاده کردن این خواسته‌ها را داشتیم؟ مثلاً اگر مردم ما دموکراسی را می‌خواستند، آزادی را می‌خواستند، زمینه فرهنگی و اجتماعی برای استقرار این خواسته‌ها بوده یا نبوده؟ و اتفاقاً کار روشنفکری ایجاد این زمینه است. یعنی خواست تنها کافی نیست، خواسته‌ها ارزشمند است. ما در تمام جنبش‌های این صد ساله خواسته‌ها را می‌بینیم و واقعاً معدل خواست مردم ما در صد سال گذشته آزادی‌خواهی، استقلال‌خواهی و پیشرفت بوده است. البته اکثریتشان مسلمان بودند، شیعه بودند و به دینشان علاقه‌مند بودند و اتفاقاً موفقیت امام هم به همین دلیل بود که می‌گفت این اسلامی که من معرفی می‌کنم، هم آزادی می‌دهد، هم استقلال و هم پیشرفت. من اسلامی که به شما می‌گویم همانطور که یک شیعه حق دارد، غیرمسلمان هم به عنوان یک شهروند دارای همه حقوقی است که می‌تواند داشته باشد. منتهی ما، روشنفکران و نخبگان جامعه بجای بسترسازی، بجای بالا بردن آگاهی جامعه که این خواست آگاهانه شود، بیشتر به جان هم افتادیم و از دل این درگیری‌ها چیزی برخلاف خواست ملت درآمد.

 

در آغاز انقلاب به نظر من دو نوع جریان افراطی وجود داشت. یکی جریانات تندی که به ترور دست می‌زدند و از آن طرف جریاناتی که معتقد بودند باید همه را سرکوب کرد، همه چیز را نابود کرد و یک مقدار ظاهربین بودند. این وسط هم امام بود که سعی می‌کرد تعادلی ایجاد کند اما گاهی به عنوان رهبر یک انقلاب، خصوصاً در دوره جنگ و ترور احساس می‌کرد که بنیادهای نظام در خطر است. بنابراین علی‌رغم همه خواست‌هایی که ایشان داشت و قبل از انقلاب گفته بود، درباره آزادی‌ها، قانون اساسی و مسائل دیگر، به هر حال در حالت بحرانی تنگناهایی ایجاد شد. من آن زمان معتقد بودم جریاناتی مثل نهضت آزادی و افرادی مثل آقای مهندس بازرگان، آیت‌الله طالقانی که از دوست‌داشتنی‌ترین چهره‌های یک قرن گذشته هستند، اگر خیال‌پردازانه نگاه نمی‌کردیم می‌بایست همراهی آن‌ها با انقلاب و نظام بیشتر می‌بود تا ما این حالت بحران را بگذرانیم.

 

در سال ۶۶ در جواب نمایندگان مجلس که به بعضی مسائل خلاف قانون، دستگیری‌ها و سخت‌گیری‌هایی که وجود داشت اعتراض کردند، امام قبول کردند که این‌ها بوده اما در حالت اضطرار بوده، جنگ داشتیم، حالت بحرانی داشتیم اما بنا داریم که همه به قانون برگردیم. من بعضی وقت‌ها گفته‌ام که امام هم قبول داشتند که بعضی از رفتار‌ها و اعمال استثنا بوده، نه قاعده ولی متاسفانه بعد از امام می‌بینیم که استثنا‌ها قاعده شدند و قاعده که خود قانون اساسی است، مورد کم لطفی قرار گرفته است.

 

 

پس فکر می‌کنید آن مقاله با توجه به فضایی که وجود داشت، ناگزیر بود؟

 

به هر حال آن زمان دو دیدگاه وجود داشت و ما هم معتقد بودیم که بالاخره راهی که دوستان ما در نهضت آزادی می‌پیمایند، راه واقع‌بینانه‌ای نیست و انتقاد داشتیم. اما من قبول دارم. واقعاً اگر الان می‌خواستم مطالب را بنویسم، آنطور نمی‌نوشتم. بعضی مطالبی که آن وقت نوشتم جفا بود نسبت به افراد. با اینکه اختلاف نظر و اختلاف سلیقه داشتیم،‌‌ همان زمان برای آن‌ها احترام قائل بودم، الان هم احترام قائلم. ولی بنده هم قبول دارم که بعضی وقت‌ها تحت تاثیر فضای احساساتی موجود قرار گرفتم. نمی‌توان همیشه از انسان انتظار داشت که احساس را نادیده بگیرد و منطق همیشه کارگر بیفتد. شاید توسط قلم من هم به عزیزان و بزرگانی در این مملکت جفا شده باشد. به هر حال هر کس در زندگی‌اش از این اشتباهات و مشکلات وجود دارد.

 

 

آقای خاتمی، در ابتدا گفتید که در بدو ورود به کیهان دیدگاه‌ها و آرزوهایی برای آن داشتید. حالا که سه دهه از آن زمان می‌گذرد نظرتان درباره کیهانِ امروز چیست؟ چقدر این روزنامه فعلی را نسبت به آنچه در ذهنتان بود، نزدیک یا دور می‌بینید؟

 

حقیقت این است که کیهان امروز، کیهان امروز است. هیچ نسبتی با کیهانی که ما دلمان می‌خواست و اعتقاد دارم که امام هم می‌خواست، ندارد. حالا هیچ نسبتی نمی‌خواهم بگویم اما خیلی فاصله دارد با آنچه که در ذهن ما بود. خیلی از بداخلاقی‌هایی که در جامعه به صورت سنت درآمده است، یکی از مجاری آن - اگر نگویم منابع- خود کیهان است. نسبت‌های ناروا دادن، تهمت زدن و.... گویا برنامه این است که دفع حداکثری و جذب هیچ اتفاق بیفتد.

قران
ارسال به تلگرام
قران
قران
قران
قران
قران
قران
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"