بی بی سی: مارشال عبدالرشید دوستم، رهبر حزب جنبش ملی افغانستان از رهبری طالبان خواست با «شواری عالی مقاومت ملی افغانستان» وارد مذاکره شوند.
مارشال دوستم که پس از سقوط شهر مزارشریف مرکز ولایت بلخ در شمال افغانستان، به دست طالبان از این کشور خارج شد و اکنون در ترکیه به‌سر می‌برد در مصاحبه‌ای با فیروز رحیمی، خبرنگار بخش ازبکی بی‌بی‌سی گفت راه حل کنونی جنگ نیست ولی طالبان هم افرادی مثل او را نباید نادیده بگیرد.
او گفت: «ما نمی‌توانیم همدیگر را از بین ببریم. ما یکبار آنها (طالبان) را از میان برداشتیم ولی بازگشتند. ما به عنوان مسلمان و افغان باید یکدیگر را بپذیریم. همه از جنگ خسته شده‌اند. من هیچ جنگی نمی‌خواهم طالبان نیز باید این را بپذیرند. با جنگ هم نمی‌توانند ما را از بین ببرند و هم به این سادگی هم نمی‌توانند ما را نادیده بگیرند. آنها نمی‌توانند حق مردم ما را نادیده بگیرند. من امید زیادی دارم. من پیام های خود را به رهبری طالبان نیز رسانده‌ام.»
آقای دوستم می‌گوید که نمی‌خواهد جنگ داخلی دیگری در افغانستان اتفاق بیفتد و همه جناح‌ها برای ایجاد یک دولت فراگیر باید توافق کنند.
او همچنین اضافه کرد که طالبان نباید آموزش دختران را محدود کنند و نسل جوان افغانستان، نسلی متفاوت است و این واقعیت را باید بپذیرند.
مارشال دوستم که یکی از پرنفوذترین چهره در شمال و در میان ازبک‌های افغانستان است، درباره عوامل سقوط ولایت‌های شمالی به دست طالبان گفت که محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهور پیشین هیچ مسئولیت و صلاحیت مشخصی به او نداده بود.
او مدعی شد که: «طالبان با قدرت خود افغانستان را تصرف نکردند. با یک معامله به قدرت رسیدند. پس گرفتن کنترل افغانستان با زور برای آنها آسان نبود. طالبان باید از اشرف غنی و دولت آمریکا (برای این تصرف) تشکر کنند...رئیس جمهور با طالبان معامله کرد و همواره تلاش کرد تا چهره‌های ضد طالبان را تضعیف کند. آقای غنی هرگز از پیشنهادهای من برای دفاع از افغانستان در برابر طالبان حمایت نکرد.»
«تصامیم دیگر را تا چند ماه دیگر اعلام می‌کنم»
پس از تسلط سریع طالبان بر افغانستان در ۱۵ آگوست/اوت ۲۰۲۱ و در جریان یک سال گذشته بسیاری از مقام‌های ارشد مسئول دولت پیشین انگشت ملامت را به سوی یکدیگر، رئیس‌جمهوری یا هم به سوی آمریکا نشانه گرفته‌اند.
آقای غنی در تازه‌ترین مصاحبه‌ای که با یک رسانه تازه‌تاسیس داشت گفت که دلیل عمده سقوط نظام جمهوری زلمی خلیلزاد، فرستاده ویژه آمریکا برای افغانستان بود. آقای غنی همچنین عبدالله عبدالله، رئیس پیشین شورای مصالحه ملی را متهم به تضعیف نظام کرد. آفای غنی فرماندهان نظامی شمال را متهم کرد که در برابر طالبان نتوانستند و نخواستند بجنگند.
آقای دوستم اما می‌گوید که اکنون باید در فکر آینده بود.
«تمام تلاش من برای برقراری عدالت در افغانستان است. افغانستانی که در آن همه برابرند و نباید متفاوت باشند. هر افغان باید از حقوق برابر برخوردار باشد. همه آنها باید از حقوق یکسانی برخوردار شوند. این چیزی است که من می خواهم. طالبان حقوق اقلیت‌های قومی را نادیده می‌گیرند.»
تقریبا تمام مقام‌هایی را که طالبان در پست‌های کلیدی دولت و کابینه خود گماشته‌اند چهره‌های مذهبی، مردان میان‌سال و اکثر شان متعلق به یک قوم هستند. بیشتر کشورها بر ایجاد یک دولت فراگیر از سوی طالبان تاکید کرده‌اند. طالبان گفته‌اند در میان مقام‌های خود افرادی از قومیت‌های مختلف دارند.
آقای دوستم با تاکید بر این که طالبان باید پیشنهاد مذاکره را بپذیرند، گفت: «ما آماده مذاکره هستیم. طالبان همچنین باید یک روند مذاکرات صادقانه و باز را آغاز کنند. اگر فقط در صورتی که به سیاست خود ادامه دهند و اصرار کنند که دولتشان یک دولت فراگیر است و حاضر نشود دیگران را دخیل بسازند. می‌توانم به شما اطمینان دهم که فرصت گفتگو را از دست خواهند داد و افغانستان را نیز از دست خواهند داد.»
او افزود که اگر این تلاش برای مذاکره با طالبان به جایی نرسید در چند ماه آینده «تصمیم بعدی» خود را اعلام خواهد کرد.
دو روز قبل (۲۳ اسد/مرداد) و در آستانه یکسالگی بازگشت طالبان به قدرت شماری از چهره‌های جهادی و سیاسی افغانستان در تبعید از جمله عبدالرشید دوستم که تشکلی با نام «شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان» ایجاد کرده‌اند، در یک جلسه آنلاین گردهم آمده و دیدگاه‌های خود را اعلام کرده و از منشور خود رونمایی کردند.
این تشکل عمده‌ترین ائتلاف سیاسی است که پس از یک سال در برابر حکومت طالبان ایجاد شده است.
احمد مسعود که خود او نیز گروهی موسوم به «جبهه مقاومت ملی» را تشکیل داده است نیز در این نشست مجازی گفت که «تلاش ما برای انسجام همه گروه‌ها و طیف‌ها برای یافتن راه حل افغانستان است و این یک ائتلاف کلان جریان‌ها و گروه‌هاست».
