ایلنا: بسیاری از کشاورزان دشت عباس از توابع شهرستان دهلران استان ایلام دو سال است که از شرایط خشکسالی و نگرفتن حق آبه شان از سد کرخه گلایه مندند، این در حالی است که امسال هم به صورت دیم زمین های شان را کاشته اند و تنها امیدشان به نزولات آسمانی است.
دشت عباس از توابع شهرستان دهلران در جنوب شرقی استان ایلام و از شرق با خوزستان هم مرز است که زمین های کشاورزی این منطقه از طریق تونلی حق آبه شان را از سد کرخه که از رودخانه‌های" زال" در خوزستان" کشکان" در لرستان و "سیمره " و "سیاه گاو" در استان ایلام سرچشمه می گیرد، تأمین می شود.
این روزها کشاورزان منطقه دشت عباس از وضعیت کشاورزی شان با توجه به عدم انتقال آب از سد کرخه و حق آبه شان برای کشاورزی گلایه مندند و اعلام کردند که دو سالی می شود که به دلیل کمبود آب متضرر شده اند.
کشاورزی مان نابود شده است
مرتضی احمدی یکی از کشاورزان دشت عباس در این باره اظهار داشت: در حال حاضر کشاورزی‌مان نابود شده و به دلیل نبود آب زمین‌هایم را به صورت دیم کاشته‌ام. سال‌های گذشته با کاشت ذرت حدودا 100 هزار تن فقط در منطقه دشت عباس برداشت می شد. امسال هیچ آبی از حق آبه کشاورزان این منطقه از طریق تونل منتقل نشده است.
وی ادامه داد: خروجی آب سد را در کمترین حد ممکن قرار می دهند و اعلام می کنند آب برای پایین دست سد است و جالب اینجاست که در پایین دست سد هم کشاورزان ناراضی‌اند و آبی به آن صورت برایشان منتقل نمی شود . در دولت قبل هر سال جلساتی با حضور نماینده کشاورزان برگزار می کردند که نماینده کشاورزان از سوی جهادکشاورزی معرفی می شد و جلساتی در وزارت نیرو برگزار می شد و استانداران حوزه آبریز کرخه شرکت کرده و نظرات شان را مطرح می کردند که این جلسات به طور کامل منحل شد. اصلا برای مسئولان گویا مهم نیست که این سد مهم ترین سد کشاورزی منطقه است و بدون آب معیشت و محصولات کشاورزان به خطر می افتد. سیلوی های گندم با ظرفیتی نزدیک به 150 هزار تن گندم در منطقه دشت عباس وجود دارد که سالانه با برداشت این محصول مخازن سیلوها پر می شود.
این کشاورز افزود: بیشترین کشتی که در دشت عباس صورت می گیرد گندم، ذرت دانه‌ای و کلزا است. حدودا 2 سالی می شود که کمبود آب در بخش کشاورزی داریم. سال گذشته برای حق آبه هر هکتار 930 هزار تومان پرداخت کردم ولی نتوانستم خیلی از این حق آبه استفاده کنم و این مشکلات باعث شد ما کشاورزان دشت عباس با مشکلات زیادی مواجه شویم.
وی ادامه داد اگر بخواهیم چاه هم حفر کنیم حدودا 2 میلیارد تومان هزینه دارد و این چاه ها جوابگوی زمین های وسیع کشاورزان منطقه نیستند و تنها جوابگوی 60 تا 80 هکتار زمین کشاورزی هستند. بیشتر مردم اینجا به کشاورزی مشغولند و با وضعیتی که پیش آمده تبعات بدی برای شان خواهد داشت.
حمید نجفی دیگر کشاورز منطقه دشت عباس هم در ادامه گفت: با بی تدبیری در سال های گذشته آب سد کرخه را تخلیه کردند و هم اکنون سد خالی شده و آبی برای انتقال در تونل ورودی دشت عباس باقی نمانده است. بعد از سیل سال 98 تعمدا دو خروجی سد را به مدت 3 سال در فصول زمستان و تابستان باز گذاشتند و بلااستفاده آب سد را کاملا تخلیه کردند. آن هم در دو سالی که بارندگی کم بود.
امسال تنها به امید رحمت الهی کشت کرده ایم
وی گفت: کشاورزان دشت عباس همه بدبخت شدند و امسال تنها به امید رحمت الهی کشت کرده اند و گرنه حق آبه ای نیست که به آنها تعلق بگیرد. بعد از آبگیری سد در بارندگی های سال 98 می بایست تا 5 سال حتی اگر بارندگی هم نباشد آب سد جوابگوی نیاز کشاورزی منطقه باشد.
در ادامه نیز فریدون صالحی‌فر مدیرعامل سابق نیروگاه کرخه نیز در این باره اظهار داشت: بخشی از زمین های دشت عباس جزو طرح حق آبه سد کرخه بوده‌اند. 19 متر مکعب بر ثانیه در سال به طور متوسط سهم حق آبه شان بوده است. حالا فرض کنید در مقطعی این عدد به 20 الی 30 متر مکعب بر ثانیه در سال تغییر کند اما متوسط آن همان 19 متر مکعب بر ثانیه باید حفظ شود. اما وقتی که کمبود آب به وجود می آید و در پایین دست سد کرخه که در خوزستان است با کمبود آب مواجه می شود و به نوعی خشک سالی پیش می آید این تراز آب در تونل انتقال آب دشت عباس پایین می‌آید و به عبارتی آب داخل تونل جاری نمی‌شود و کشاورزان این منطقه را با مشکل مواجه می‌کند.
وی ادامه داد: ما باید بپذیریم که کشوری با وضعیت آب و هوایی بسیار متغیر و متمایل به مناطق خشک هستیم یک زمانی کارشناسان امر اعلام می کردند متمایل به مناطق خشک هستیم اما اکنون به طور رسمی می گویند نیمه خشک هستیم. یعنی ایران کشور پرآبی نیست اما همین مقدار آبی هم که موجود است را هم می بایست به نحو احسن و مطلوبی مدیریت کنیم.
صالحی فر بیان کرد: البته یک سری ایرادات هم در مدیریت منابع آب وجود دارد حالا چه در حوزه جهاد کشاورزی که در نوع کشتی که تجویز و توصیه می کنند به کشاورزان و چه در خود حوزه آب که با برنامه ریزی هایی که در سنوات قبل داشتند این اتفاق می‌افتد.
این کارشناس حوزه آب عنوان کرد: اما چالشی که معمولا بین کشاورزان منطقه دشت عباس و سازمان آب و برق خوزستان وجود دارد این است که تعهد را حوزه آب منطقه‌ای ایلام بر عهده می‌گیرد چون که با کشاورزان در ارتباط است ولی تأمین این آب بر عهده سازمان آب و برق خوزستان است. ولی گاهی بین این سازمان‌ها هم عدم هماهنگی وجود دارد.
اگر اصلاحی شکل نگیرد قطعا مشکلات تکرار خواهند شد
صالحی فر اضافه کرد: در خود سازمان آب و برق خوزستان برای اینکه یک تعهدی را برای کشاورز ایجاد می کنند واحد به واحد باید جلساتی مکرری داشته باشند و به رغم همه این هماهنگی ها باز هم ممکن است مشکلاتی به وجود بیاید حالا تصور کنید این تعهد بین دو تا استان باشد قطعا به هماهنگی و جلسات بیشتری نیاز است که برای تامین آب کشاورزان به مشکل برنخورند.
مدیرعامل سابق نیروگاه کرخه تصریح کرد: زمانی که مسئول سد کرخه بودم به شدت ملاحظات را رعایت می کردم و همیشه حواسم به حق آبه دشت عباس بود و به صورت مرتب جلساتی را با آب منطقه ای ایلام برگزار می‌کردیم. حلقه مفقوده ما در حوزه آب، مدیریت است که باید اصلاح شود و اگر اصلاحی شکل نگیرد قطعا مشکلات تکرار خواهند شد.
وی تصریح کرد: شما از هر کارشناس سد سازی، هواشناسی و کنترل سیلاب در مورد سیل سال 1398 سئوال کنید همه اعلام می کنند در کنترل سیلاب حوزه سد کرخه مشکلاتی وجود داشت و دلایل این مشکلات را مسئولان امر با برگزاری جلسات باید بازنگری می‌کردند و از نتیجه جلسات برای مشکل کم آبی امروز استفاده می کردند. اما اگر از این تجربیات استفاده نکنند و همین گونه پیش بروند با مشکلات بیشتری در حوزه آب مواجه می شوند. شاید در گذشته با مشکلاتی بدتر و جدی تر از هم اکنون مواجه بودیم و تجربه کردیم اما با ارتباطات، برگزاری جلسات و تدابیری که می اندیشیدیم نمی گذاشتیم خدای ناکرده کشاورزان آسیبی ببینند. اگر مدیریت درست شود نگرانی کشاورزان دشت عباس و همچنین پایین دست سد کرخه برطرف می شود.
در ادامه فرماندار دهلران هم گفت: بر اساس شرایطی که پیش آمده و خشک سالی که ایجاد شده است و همچنینی پایین آمدن سطح آب سد کرخه و همچنین تونل، انتقال آب ما هم که در یک ارتفاع خاصی قرار دارد این مشکل به وجود آمده است. کمبود آب کشاورزی در دشت عباس مشکلی طبیعی است و مدیریتی نیست و ناشی از خشک سالی است.
لطیف صادقی ادامه داد: مشکل کم آبی برای کشاورزان دشت عباس از تابستان آغاز شده اما با بارندگی های اخیر امیدواریم این مشکل برطرف شود. وقتی با مدیران حوزه آب هم صحبت می کنیم حرف شان این است که سطح آب دریاچه سد کرخه پایین آمده و عملا به سمت کانال هدایت نمی شود. این مشکل مختص به همین فصلی است که با کم آبی مواجهیم و با توجه به بارندگی هایی که داریم این مشکل در آینده حل خواهد شد.
