هنر معماری، جشن ها، آیین مذهبی، داستان ها، سبک پوشش، ترانه ها و... هر یک به نوعی فرهنگ یک جامعه را به نمایش می گذارد. میلیون ها گردشگر سالانه برای تجریه نزدیک این فرهنگ ها، چمدان و کوله سفر می بندند. در این میان، شناخت آداب غذایی یک جامعه، ملت و کشور نیز از جمله گزینه های جذاب برای ماجراجویی در این زمینه است. برخی غذاها می‌تواند نماد یک ملت باشد و برخی نشان دهنده طبقه اجتماعی گروهی از مردم. آنچه در ادامه می خوانید معرفی غذاهای معروف عراق برای آشنایی و شکم گردی با غذاهای عربی است.
معروف ترین غذای عراق برای ایرانی‌ها قیمه نجفی است. دو دلیل می توان برای این معروفیت ذکر کرد. یکی تجربه لذت بخش زائرانی است که این غذا را در موکب های پرشمار عراق و در ایام پیاده روی اربعین حسینی (ع) میل کرده اند. گروهی دیگری از هموطنان نیز ممکن است در شهر قم، در میان رستوران های عربی محله دولت آباد تهران و یا در حسینیه کربلایی‌های بازار تهران مزه قیمه نجفی را چشیده باشند. علاوه‌براین، این غذای خوشمزه و محبوب در شهرستان‌های جنوبی مثل بوشهر و جهرم نیز طبخ می شود که طرفداران بسیاری دارد. اگر با خرید بلیط هواپیما تهران بغداد قصد سفر زیارتی یا کاری به عراق را دارید، پیشنهاد می کنیم این غذای خوشمزه را با مزه‌ای اصیل امتحان کنید. شايد اسم و کمي مزه قیمه نجفی مانند خورشت قيمه خودمان باشد، اما تفاوت‌های زیادی میان این دو خوراک وجود دارد. مثلا در این خوراک به جاي لپه از نخود استفاده مي‌شود و ميزان گوشت قيمه نجفي هم بيشتر است. مواد تشکيل دهنده آن گوشت گاوی یا گوسفندي، رب گوجه فرنگي، نخود، پياز، ادويه عربي، دارچين و... است و با برنج سرو مي‌شود. قیمه نجفی به عنوان غذای معروف عراقی معمولا در مراسمات مذهبی به عنوان نذری سرو می شود. اما، به دلیل طبخ و ارائه زیاد آن در موکب های ایام عزاداری بتوان آن را جزو غذاهای خیابانی عراق نیز قرار داد. برای پختن این قیمه، لازم است گوشت و نخود کاملاً آب‌پز شوند. گوشت پخته با استفاده از گوشت‌کوب‌های بزرگ له می‌شود و ادویه‌هایی مانند دارچین، نمک و لیمو عمانی را به همراه رب گوجه فرنگی به نخود در حال پخت و گوشت کوبیده شده اضافه می‌کنند تا غذا کاملاً پخته شود. ظاهر این غذای عراقی بیشتر شبیه گوشت کوبیده آبگوشت است و شباهتی ظاهری با خورشت قیمه ایرانی ندارد.
در عراق، فقط قیمه نجفی نیست که به رغم شباهت اسمی، مزه و ظاهری متفاوت با خورشت قیمه دارد. يکي ديگر از غذاهاي معروف عربي برياني است که با شنيدن نام آن ممکن است ياد برياني اصفهان بيفتيد. اما، اين غذا هيچ شباهتي به برياني نداشته و يک نوع غذاي برنجي مخلوط بوده و از مرغ يا گوشت، برنج، سبزي‌هاي معطر، بادام، پياز، رب گوجه فرنگي، ادويه‌هاي معطر و... تشکيل شده و طعم فوق‌العاده‌اي دارد. بنابرین، این غذای معروف عراق را می توان لذیذ و متفاوت از نسخه ایرانی آن دانست. بریانی یکی از غذاهای محبوب عراقی است که به عنوان وعده اصلی ناهار یا شام استفاده می‌شود. این غذا، در مناسبت‌هایی همچون عید یا عروسی‌های محلی نیز سرو می‌شود. استفاده از ادویه‌جات معطر، همراه با برنج و گوشت مزه‌دار شده طعمی هیجان‌انگیز به این غذا می‌بخشد.
مسگوف در حقیقت به نوعی ماهی کپور اطلاق می‌شود که در آب‌های شیرین عراق زندگی می‌کند. مسگوف (سمچ المسکوف) نیز غذای سنتی عراق است که به خاطر ماهی استفاده شده در آن، به همین نام شناخته می شود. این غذا اغلب به عنوان غذای ملی این کشور شناخته می‌شود. ساحل رود دجله در شهر بغداد، مشهورترین محل سرو مسگوف است. رستوران‌هایی در این منطقه وجود دارند که این غذا را ارائه می‌کنند. این غذا در سراسر عراق، مخصوصا در حوالی رود فرات، رایج است. خارج از عراق این غذا به میزان کمتر در الجزیره و سوریه رایج است. اگر با خرید بلیط هواپیما مشهد بغداد به عراق سفر کرده اید، پیش از آنکه با خرید بلیط هواپیما بغداد مشهد به ایران بازگردید، حتما این غذای لذیذ را امتحان کنید. شیوه‌ی اصلی آماده‌سازی مسگوف به صورت کبابی است. به همین دلیل به ماهی کبابی بین‌النهرین نیز مشهور است. برای طبخ این غذای معروف عراق، ماهی را پیش از پخت به همراه روغن زیتون، نمک، تمبر هندی و زردچوبه طعم‌دار کرده و سپس به خوبی می‌پزند. پخت این ماهی معمولاً بین یک تا سه ساعت زمان می‌برد تا زمانی که بیشتر چربی‌های ماهی بر روی حرارت آب شود. این غذا پس از پخت معمولا روی سینی بزرگی قرار داده می‌شود و با سماق، دانه‌های انار، آب لیمو، برش‌های پیاز و ترشی عراقی تزیین و سرو می‌شود.
کبه یا کوبه از جمله غذاهای عراقی است که در برخی کشورهای دیگر عربی همچون لبنان و سوریه نیز طبخ می‌شود. در برخی منابع مطرح شده که این غذا ریشه آشوری دارد. کبه، در واقع خمیری است که از بلغور یا برنج پخته و له شده تهیه می‌شود و مواد لازم مانند گوشت چرخ کرده تازه، سبزیجات، پیاز، ادویه، فلفل و نمک را مخلوط کرده و در میان آن قرار داده و به شکل مورد نظر فرم می‌دهند. در نهایت این مواد را یا به صورت سرخ‌کرده یا به صورت سوپ همراه با رب گوجه فرنگی می‌پزند و به همراه نان سرو می‌کنند. نکته دیگر در رابطه با گوشت استفاده شده در کبه این است که می‌توان از گوشت گوسفند، گاو، بز یا شتر در مواد آن استفاده کرد. جالب است بدانید که این غذا با نام «کپه» در ایران نیز طبخ و سرو می شود. بوشهر و ایلام دو منطقه اصلی است که این غذا را با دستور پختی مشابه سرو می کنند.
قوزی یا کوزی به دلیل وجود گوشت و آجیل در مواد اولیه آن، از غذاهای مجلل و محبوب در کشور عراق محسوب می‌شود. شاید بتوان این غذا را خوراک خاورمیانه ای دانست که خارج از مرزهای عراق و در بین کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس نیز محبوب است و برای مثال در امارات متحده عربی نیز سرو می‌شود. مواد اولیه قوزی عراقی شامل گوشت بره (برخی بر اساس طبع خود از گوشت‌های دیگر هم استفاده می‌کنند)، برنج، بادام یا آجیل تفت داده شده، کشمش، ادویه و سبزیجات معطر است. این غذای معروف عراقی عموماً در مناسبت‌ها یا مهمانی‌های مهم و رسمی خانوادگی سرو می‌شود. در برخی مناطق اجازه می‌دهند تا چندساعتی بره شکم پر با مواد داخل آن بماند و پیش از پخت خوب مزه‌دار شود.
از دیگر غذاهایی که بسیار به جغرافیای فرهنگی مرتبطاست و نمی توان مرز خاصی برای خاستگاه آن خوراک تعیین کرد، کباب است. کباب عراقی یکی از غذاهای پرطرفدار است که در پخت آن از گوشت تازه بره، مخلوط گوشت گاو و گوسفند یا هر گوشت قرمز دیگری استفاده می‌شود. این غذا از نظر ظاهری به کباب ایرانی شباهت دارد ولی در طعم تاحدودی باهم متفاوت هستند. در تهیه آن از گوشت چرخ کرده، پیاز، فلفل دلمه‌ای، جعفری، زیره و نمک و فلفل استفاده می‌شود. برای تهیه کباب عراقی ابتدا گوشت چرخ کرده را به همراه ادویه طعم‌دار می‌کنند، سپس آن را با پیاز، گوجهفرنگی(گوجهفرنگی نباید آبدار باشد)، جعفری و فلفل دلمه‌ای خردشده مخلوط می‌کنند و آن به سیخ کشیده و بر روی ذغال می‌پزند. این نوع کباب بعد از پخته شدن بسیار ترد است.
تشریب از محبوب ترین غذاهای عراق است که با گوشت و نخود تهیه می‌شود. مواد تشکیل‌دهنده آن نخود، گوشت گوسفندی، پیاز، سیر، نمک و فلفل سیاه است. تشریب غذایی شبیه به آبگوشت است که نسبت به آبگوشت‌های ایرانی متفاوت است. برای تهیه آن همه مواد را درون ظرف میریزند و اجازه می‌دهند به مدت 4 الی 5 ساعت با شعله کم خوب بپزد. ارزش غذایی آن به دلیل وجود گوشت، نخود و نان بسیار بالاست. در پخت تشریب مانند آبگوشت از رب گوجه فرنگی استفاده نمی‌شود و فقط برای طعم دادن به غذا از ادویه‌ها استفاده می‌شود. در این غذا با توجه به ذائقه افراد از ادویه‌های تند همچون فلفل هم می‌توان استفاده کرد. به افرادی که به غذاهای گوشتی و تند علاقه‌مند هستند توصیه می‌کنیم اگر به عراق سفر کردید این غذا را از دست ندهید.
«لب لبی عراقی» یا همان نخودآب، غذایی است که بیشتر در فصول سرد سال در کشورهای عربی مصرف می‌شود. این غذای لذیذ را بیشتر دکه‌ها و چرخ‌دستی‌های کنار خیابان در عراق می‌فروشند. مواد تشکیل‌دهنده این غذاهای خیابانی عراق نخود، پیاز، روغن، نمک، فلفل و زردچوبه است.نخود را در عربي حمص، گويند، نخود داراي مزاج يا طبيعت گرم و خشک است و براي تقويت بنيه يکي از بهترين حبوبات است. برای تهیه این غذا، نخود را از شب قبل خیس می‌کنند و اجازه می‌دهند تا به همراه پیاز سرخ شده، نمک، فلفل و زردچوبه چند ساعتی خوب پخته شود. در دستور اصلی غذا پیازداغ وجود ندارد، ولی بعضی آن را با پیاز داغ هم سرو می‌کنند. در نهایت پس از اینکه نخودها پخته شد و آب آن به غلظت مطلوب رسید به همراه یک لیمو و کمی فلفل سرو می‌شود. اگر در پخت آن از قلم گوسفند یا گوشت هم استفاده شود، بسیار خوشمزه‌تر می‌شود.
خورشت فاصولیا یا لوبیا از جمله غذاهایی است که در بین اعراب محبوب است. مواد اصلی تشکیل‌دهنده آن لوبیا سفید و گوشت یا مرغ است. این غذا در اصل سوری-لبنانی است اما عراقی‌ها نیز به این غذا علاقه‌مند هستند. این خورشت لذیذ معمولا به همراه برنج سرو می‌شود. مواد تشکیل‌دهنده آن شامل رب گوجهفرنگی یا آب گوجهفرنگی، لوبیا سفید، گوشت، پیاز، سبزی معطر، زعفران، ادویه، نمک و فلفل است. در این غذا معمولاً از تکه‌های بزرگ گوشت استفاده می‌شود و تکه‌های آن را به قسمت‌های خیلی کوچک تقسیم نمی‌کنند.
شاورما در عربی یا دونر کباب در زبان ترکی غذایی متدوال در خاورمیانه است که ریشه آن به بلاد شام و امپراتوری عثمانی برمی‌گردد. این غذا عبارت است از گوشت کبابی (گوشت سفید یا گوشت قرمز) که به روش خاصی با حرارت مستقیم یا غیر مستقیم روی گاز یا ذغال برشته می‌شود. در این روش کباب کردن، گوشت به صورت فشرده روی یک سیخ بزرگ قرارداده می‌شود و به صورت عمومی در کنار آتش تا برشته شدن به صورت دورانی می چرخد. شاورما یکی از محبوب ترین غذاهای خیابانی در مصر، سوریه، عربستان نیز هست. این غذا در عراق به «گص العراقی» معروف است.
یکی از معروف ترین غذاهای عراق که در هند نیز به سبک متفاوتی پخته می شود، تیمان اوکیماست. این غذا را از گوشت چرخ کرده، نخود فرنگی، ادویه جات تند، و سبزیجات تهیه می‌کنند و در نهایت می‌توانند به همراه نان میل کنند.
این خورشت شباهت زیادی به خورشت بامیه ایرانی‌ها دارد و به همراه برنج و نان سرو می شود. این غذا یکی از غذاهای بسیار لذیذ کشور عراق است. خورشتی خوش طعم که از ترکیب بامیه، رب گوجه فرنگی، پیاز، سیر، تمرهندی و گوشت تکه تکه شده و ادویه تهیه می‌شود. تنها تفاوتی که در پخت این خورشت بین ایران و عراق وجود دارد این است که در عراق به آن سیر هم اضافه می‌کنند.
در پایان…
خوردن غذاها و تست کردن مزه های جدید سالهاست به یک ژانر برای سفر تبدیل شده که در فارسی آن را شکم گردی ترجمه کرده اند. اما، اگر با این نیت هم به یک مقصد گردشگری سفر نکنید، محال است که در طول اقامت غذاهای آنجا را نچشید. در این مقاله تلاش کردیم از معروف ترین غذاهای عراقی تا شبیه ترین آنها به روش پخت ایرانی را به شما معرفی کنیم تا در سفر زیارتی یا کاری خود آنها را امتحان کنید. اگر قصد سفر به این کشور را دارید، می توانید از سامانه یوتراوز اقدام به خرید بلیط هواپیما نمایید.
