زیبایی و کمال در تمدن مصر باستان از چنان جایگاه بالایی برخوردار بود که طلایه دار اختراع لوازم آرایشی و روش های زیبایی پیچیده بودند. از آرایش چهره و مو گرفته تا مانیکور و مراقبت از پوست برای به تعویق انداختن آثار پیری، آن ها به همه چیز اهمیت می دادند. بسیاری از لوازم آرایشی که امروزه از آن ها استفاده می کنیم، در حقیقت شکل تحول یافته ی لوازمی است که مصریان باستان هزاران سال قبل به کار می بردند.
۱- سایه چشم جزء لاینفک آرایش چهره بود
مصریان باستان با آسیاب مواد معدنی و ترکیب آن ها با دیگر مواد مثل چربی حیوانات برای افزایش چسبندگی و ماندگاری، سایه چشم درست می کردند. آن ها خود را به رنگ های خاصی محدود نمی کردند و از طیف گسترده ای از رنگ ها استفاده می کردند.
برای طیف های تیره از موادی مانند زغال و گالن استفاده می کردند. طیف های سبز از آسیاب کردن سنگ مالاکیت به دست می آمد. و با اکسید مس یا خاک اخرا طیف های قرمز، نارنجی و مسی درست می کردند با گل ها، رنگ بنفش و مشتقات آن را.
۲- از خط چشم آن ها هنوز هم استفاده می شود
سرمه پودری ریز و تیره است که برای تأکید بر روی عمق چشم ها و دادن جلوه ای اسرارآمیز به آن ها، خطوطی ضخیم و سیاه رنگ با آن روی پلک چشم ها می کشند.
سرمه که در اصل از ماده ای معدنی به نام استیبین ساخته می شد، در ابتدا زنان طبقات بالای جامعه برای نشان دادن جایگاه اجتماعی خود از آن استفاده می کردند. با این حال، به دلیل اثر ضدآفتاب آن، استفاده از سرمه در نهایت میان مردان و زنان تمامی طبقات جامعه رواج یافت.
۳- رژ گونه هم داشتند
رنگ بخشی به گونه ها برای دادن ظاهری جوان و سالم به چهره، کار رایجی میان مصریان باستان فراغ از جنسیت یا جایگاه اجتماعی شان بود. تفاوت اصلی در این بود که ثروتمندان می توانستند لوازم آرایشی خود را از بازار یا به طور مستقیم از تولید کننده خریداری کنند، اما آن هایی که از موقعیت اجتماعی و اقتصادی پایین تری برخوردار بودند، باید آن ها را خود در خانه درست می کردند.
مصری ها از خاک رس که مملوء از اکسید آهن بود، رژگونه درست می کردند. آن ها خاک را می شستند و الکش می کردند تا ذرات اکسید آهن از دان های شن جدا شوند. بعد از خشک شدن زیر آفتاب، این ذرات تبدیل به پودری ریز و قرمز رنگ می شدند که مصری ها با استفاده از برس های چوبی نم دار، آن را به صورت خود می زدند.
۴- از رژلب هم استفاده می کردند
رژلب را سومری ها اختراع کردند و مصریان باستان بعدها این رسم را از آن ها وام گرفتند. در ابتدا تنها اعضای طبقات بالای جامعه به لب های خود رنگ می زدند تا از باقی طبقات جامعه قابل تشخیص باشند. پایه ی این رنگ ها خاک اخرا بود. قرمز کارمین رنگ مورد علاقه ی کلئوپاترا بود که با سوسک و مورچه درست می شد.
استفاده از رژلب به سرعت رواج یافت و فرمول اصلی خیلی زود دستخوش تغییراتی شد تا طیف رنگی گسترده تری به دست آید. میوه ها، حنا و دیگر حشرات، چیزهایی بودند که از آن ها برای ساخت رژلب هایی با رنگ های مختلف استفاده می شد. علاوه بر قرمز، پراستفاده ترین رنگ ها نارنجی، ارغوانی و آبی ملوانی بودند.
۵- از حنا استفاده های مختلفی می شد
در مصر باستان از حنا، رنگی طبیعی که از برگ های نوعی بوته به دست می آید، به عنوان رنگ مو برای بهبود رنگ و فرم ابروها، به عنوان لاک ناخن و برای ترسیم خالکوبی های موقت تزئینی استفاده می شد. حنا به طور خالص و بدون ترکیب اضافه، رنگی قرمز دارد، به همین دلیل اغلب با دیگر رنگ ها ترکیب می شد تا طیف رنگی گسترده تری از آن به دست آید.
حنا هنوز نیز جزئی از روتین زیبایی مردم مصر است، به ویژه در روزهای منتهی به عروسی، زمانی که جشن حنابندان که به نوعی جشنی برای آخرین روزهای تجرد است، برگزار می شود. این دورهمی کوچک با حضور عروس آینده، دوستان و زنان فامیل او برگزار می شود و با رقص، گپ و کشیدن خالکوبی های موقت روی دست ها و پاها با استفاده از حنا است.
۶- روش های متنوعی برای مراقبت از پوست داشتند
مصریان باستان به مضرات حرارت، گرما و شن و ماسه ی بیابان برای پوست کاملاً واقف بودند. این امر آن ها را به ایجاد روتین های پوستی مختلفی برای جلوگیری از پیری زودرس واداشت. اشرافیون استطاعت استفاده از شیوه های مراقبتی مجللی مثل اسکراب نمک دریا و مرطوب کردن پوست با حمام شیر الاغ را داشتند.
مراقبت های هفتگی ای هم با استفاده از شیر و عشل برای رطوبت بخشی عمیق پوست انجام می گرفت. پاکسازی پوست، لایه برداری آن با ماسه و مرطوب کردن آن با انواع مختلفی از روغن های طبیعی مثل بادام، مورینگا یا کرچک برای حفظ نرمی، درخشندگی و جوانی پوست، جزئی از روتین روزانه ی آن ها بود.
۷- در اصلاح موهای زائد بدن هم پیشگام بودند
مصریان باستان حس زیبایی شناسی بسیار رشد یافته ای داشتند، به همین دلیل هم مردان و هم زنان با استفاده از یک خمیر دستساز بیشتر موهای بدن خود را می زدند. این خمیر با شکر، لیموترش و آب درست می شد.
این ترکیب به موهای بدن می چسبید و هنگام جدا کردن آن از پوست، مو از ریشه درمی آمد. این شیوه هنوز در مصر رواج دارد. اما دیگر نیازی به درست کردن آن در خانه نیست، چون به صورت آماده در فروشگاه ها و داروخانه ها با قیمتی بسیار مقرون به صرفه به فروش می رسد.
۸- شیفته ی عطر بودند
مصریان باستان شیفته ی استفاده از رایحه های خوش و مست کننده بودند، هم برای لذت خودشان و هم برای معنای معنوی آن ها به عنوان پیشکشی به خدایان و حافظین خود در برابر انرژی های پلید. اشرافیون از عطرسازهایی را استخدام می کردند که کارشان ساخت عطر برای تمامی جنبه های زندگی آن ها بود.
بسیاری از اشرافیون در کاخ های خود اتاق هایی شبیه به آزمایشگاه داشتند که مخصوص تولید انواع عطر بودند. روشی که از ان برای استخراج رایحه ها از گل ها و گیاهان استفاده می شد، خیساندن بود. با وجود کشف چندین دستورالعمل، هیچ اطلاعات جزئی ای درباره ی فرآیند پیچیده ی اصلی در دست نیست، چون یک راز تجاری بودند که از عطرسازی به عطرسازی دیگر منتقل می شد.
۹- روش های مختلفی برای آرایش موها داشتند
شپش در جامعه ی مصر باستان مشکلی فراگیر بود، به همین دلیل بسیاری از مصریان برای جلوگیری از ابتلا به آن، موهای خود را به طور کامل می زدند. با این حال، برای نشان دادن برتری و جایگاه خود، اعضای طبقات بالای جامعه و اشرافیون از کلاه گیس هایی بسیار مختلف، اکستنشن های موی طبیعی و سربندهای کارشده برای آراستن سر خود استفاده می کردند.
مردان یا کچل بودند یا موهای کوتاهی داشتند. مدل موهای زنان هم نمایانگر شن و وضعیت تأهل شان بود. زنان بزرگسالی که در سن فرزندآوری بودند موهای خود را بلند می کردند و باز نگه می داشتند. زنان جوان مجرد موهای خود را دم اسبی می کردند و دختران کوچک موهایشان را می بافتند. برای حفظ سلامت و استحکام موها، از روغن های طبیعی و شانه ی درست شده از استخوان ماهی یا چوب استفاده می کردند.
۱۰- لوازم آرایشی کارکرد درمانی و معنوی هم داشتند
گرچه زیبایی برای مصریان باستان از جایگاه ویژه ای برخوردار بود، اما آرایش و آرایشگری اهداف کمتر ظاهری ای هم داشت. مداوای بیماری ها، محافظت در برابر نور خورشید، دفع چشم زخم، یا خشنود کردن خدایان، از جمله رایج ترین کاربردهای آن ها بود.
جالب است که حتی بعد از مرگ هم زیبایی اهمیت داشت. وقتی کسی از دنیا می رفت، علاوه بر متعلقات شخصی اش، لوازم آرایشی ای که در زمان حیات خود به طور مرتب از آن ها استفاده می کرد را هم در قبرش می گذاشتند تا در زندگی بعدی بتواند از آن ها استفاده کند.
منبع: روزیاتو
زیبایی و کمال در تمدن مصر باستان از چنان جایگاه بالایی برخوردار بود که طلایه دار اختراع لوازم آرایشی و روش های زیبایی پیچیده بودند. از آرایش چهره و مو گرفته تا مانیکور و مراقبت از پوست برای به تعویق انداختن آثار پیری، آن ها به همه چیز اهمیت می دادند. بسیاری از لوازم آرایشی که امروزه از آن ها استفاده می کنیم، در حقیقت شکل تحول یافته ی لوازمی است که مصریان باستان هزاران سال قبل به کار می بردند.
۱- سایه چشم جزء لاینفک آرایش چهره بود
مصریان باستان با آسیاب مواد معدنی و ترکیب آن ها با دیگر مواد مثل چربی حیوانات برای افزایش چسبندگی و ماندگاری، سایه چشم درست می کردند. آن ها خود را به رنگ های خاصی محدود نمی کردند و از طیف گسترده ای از رنگ ها استفاده می کردند.
برای طیف های تیره از موادی مانند زغال و گالن استفاده می کردند. طیف های سبز از آسیاب کردن سنگ مالاکیت به دست می آمد. و با اکسید مس یا خاک اخرا طیف های قرمز، نارنجی و مسی درست می کردند با گل ها، رنگ بنفش و مشتقات آن را.
۲- از خط چشم آن ها هنوز هم استفاده می شود
سرمه پودری ریز و تیره است که برای تأکید بر روی عمق چشم ها و دادن جلوه ای اسرارآمیز به آن ها، خطوطی ضخیم و سیاه رنگ با آن روی پلک چشم ها می کشند.
سرمه که در اصل از ماده ای معدنی به نام استیبین ساخته می شد، در ابتدا زنان طبقات بالای جامعه برای نشان دادن جایگاه اجتماعی خود از آن استفاده می کردند. با این حال، به دلیل اثر ضدآفتاب آن، استفاده از سرمه در نهایت میان مردان و زنان تمامی طبقات جامعه رواج یافت.
۳- رژ گونه هم داشتند
رنگ بخشی به گونه ها برای دادن ظاهری جوان و سالم به چهره، کار رایجی میان مصریان باستان فراغ از جنسیت یا جایگاه اجتماعی شان بود. تفاوت اصلی در این بود که ثروتمندان می توانستند لوازم آرایشی خود را از بازار یا به طور مستقیم از تولید کننده خریداری کنند، اما آن هایی که از موقعیت اجتماعی و اقتصادی پایین تری برخوردار بودند، باید آن ها را خود در خانه درست می کردند.
مصری ها از خاک رس که مملوء از اکسید آهن بود، رژگونه درست می کردند. آن ها خاک را می شستند و الکش می کردند تا ذرات اکسید آهن از دان های شن جدا شوند. بعد از خشک شدن زیر آفتاب، این ذرات تبدیل به پودری ریز و قرمز رنگ می شدند که مصری ها با استفاده از برس های چوبی نم دار، آن را به صورت خود می زدند.
۴- از رژلب هم استفاده می کردند
رژلب را سومری ها اختراع کردند و مصریان باستان بعدها این رسم را از آن ها وام گرفتند. در ابتدا تنها اعضای طبقات بالای جامعه به لب های خود رنگ می زدند تا از باقی طبقات جامعه قابل تشخیص باشند. پایه ی این رنگ ها خاک اخرا بود. قرمز کارمین رنگ مورد علاقه ی کلئوپاترا بود که با سوسک و مورچه درست می شد.
استفاده از رژلب به سرعت رواج یافت و فرمول اصلی خیلی زود دستخوش تغییراتی شد تا طیف رنگی گسترده تری به دست آید. میوه ها، حنا و دیگر حشرات، چیزهایی بودند که از آن ها برای ساخت رژلب هایی با رنگ های مختلف استفاده می شد. علاوه بر قرمز، پراستفاده ترین رنگ ها نارنجی، ارغوانی و آبی ملوانی بودند.
۵- از حنا استفاده های مختلفی می شد
در مصر باستان از حنا، رنگی طبیعی که از برگ های نوعی بوته به دست می آید، به عنوان رنگ مو برای بهبود رنگ و فرم ابروها، به عنوان لاک ناخن و برای ترسیم خالکوبی های موقت تزئینی استفاده می شد. حنا به طور خالص و بدون ترکیب اضافه، رنگی قرمز دارد، به همین دلیل اغلب با دیگر رنگ ها ترکیب می شد تا طیف رنگی گسترده تری از آن به دست آید.
حنا هنوز نیز جزئی از روتین زیبایی مردم مصر است، به ویژه در روزهای منتهی به عروسی، زمانی که جشن حنابندان که به نوعی جشنی برای آخرین روزهای تجرد است، برگزار می شود. این دورهمی کوچک با حضور عروس آینده، دوستان و زنان فامیل او برگزار می شود و با رقص، گپ و کشیدن خالکوبی های موقت روی دست ها و پاها با استفاده از حنا است.
۶- روش های متنوعی برای مراقبت از پوست داشتند
مصریان باستان به مضرات حرارت، گرما و شن و ماسه ی بیابان برای پوست کاملاً واقف بودند. این امر آن ها را به ایجاد روتین های پوستی مختلفی برای جلوگیری از پیری زودرس واداشت. اشرافیون استطاعت استفاده از شیوه های مراقبتی مجللی مثل اسکراب نمک دریا و مرطوب کردن پوست با حمام شیر الاغ را داشتند.
مراقبت های هفتگی ای هم با استفاده از شیر و عشل برای رطوبت بخشی عمیق پوست انجام می گرفت. پاکسازی پوست، لایه برداری آن با ماسه و مرطوب کردن آن با انواع مختلفی از روغن های طبیعی مثل بادام، مورینگا یا کرچک برای حفظ نرمی، درخشندگی و جوانی پوست، جزئی از روتین روزانه ی آن ها بود.
۷- در اصلاح موهای زائد بدن هم پیشگام بودند
مصریان باستان حس زیبایی شناسی بسیار رشد یافته ای داشتند، به همین دلیل هم مردان و هم زنان با استفاده از یک خمیر دستساز بیشتر موهای بدن خود را می زدند. این خمیر با شکر، لیموترش و آب درست می شد.
این ترکیب به موهای بدن می چسبید و هنگام جدا کردن آن از پوست، مو از ریشه درمی آمد. این شیوه هنوز در مصر رواج دارد. اما دیگر نیازی به درست کردن آن در خانه نیست، چون به صورت آماده در فروشگاه ها و داروخانه ها با قیمتی بسیار مقرون به صرفه به فروش می رسد.
۸- شیفته ی عطر بودند
مصریان باستان شیفته ی استفاده از رایحه های خوش و مست کننده بودند، هم برای لذت خودشان و هم برای معنای معنوی آن ها به عنوان پیشکشی به خدایان و حافظین خود در برابر انرژی های پلید. اشرافیون از عطرسازهایی را استخدام می کردند که کارشان ساخت عطر برای تمامی جنبه های زندگی آن ها بود.
بسیاری از اشرافیون در کاخ های خود اتاق هایی شبیه به آزمایشگاه داشتند که مخصوص تولید انواع عطر بودند. روشی که از ان برای استخراج رایحه ها از گل ها و گیاهان استفاده می شد، خیساندن بود. با وجود کشف چندین دستورالعمل، هیچ اطلاعات جزئی ای درباره ی فرآیند پیچیده ی اصلی در دست نیست، چون یک راز تجاری بودند که از عطرسازی به عطرسازی دیگر منتقل می شد.
۹- روش های مختلفی برای آرایش موها داشتند
شپش در جامعه ی مصر باستان مشکلی فراگیر بود، به همین دلیل بسیاری از مصریان برای جلوگیری از ابتلا به آن، موهای خود را به طور کامل می زدند. با این حال، برای نشان دادن برتری و جایگاه خود، اعضای طبقات بالای جامعه و اشرافیون از کلاه گیس هایی بسیار مختلف، اکستنشن های موی طبیعی و سربندهای کارشده برای آراستن سر خود استفاده می کردند.
مردان یا کچل بودند یا موهای کوتاهی داشتند. مدل موهای زنان هم نمایانگر شن و وضعیت تأهل شان بود. زنان بزرگسالی که در سن فرزندآوری بودند موهای خود را بلند می کردند و باز نگه می داشتند. زنان جوان مجرد موهای خود را دم اسبی می کردند و دختران کوچک موهایشان را می بافتند. برای حفظ سلامت و استحکام موها، از روغن های طبیعی و شانه ی درست شده از استخوان ماهی یا چوب استفاده می کردند.
۱۰- لوازم آرایشی کارکرد درمانی و معنوی هم داشتند
گرچه زیبایی برای مصریان باستان از جایگاه ویژه ای برخوردار بود، اما آرایش و آرایشگری اهداف کمتر ظاهری ای هم داشت. مداوای بیماری ها، محافظت در برابر نور خورشید، دفع چشم زخم، یا خشنود کردن خدایان، از جمله رایج ترین کاربردهای آن ها بود.
جالب است که حتی بعد از مرگ هم زیبایی اهمیت داشت. وقتی کسی از دنیا می رفت، علاوه بر متعلقات شخصی اش، لوازم آرایشی ای که در زمان حیات خود به طور مرتب از آن ها استفاده می کرد را هم در قبرش می گذاشتند تا در زندگی بعدی بتواند از آن ها استفاده کند.
منبع: روزیاتو
