اتحادیه اروپا در پی کاهش شدید تعداد زنبورها و حشرات گرده‌افشان در قاره سبز و بروز نگرانی‌ها درباره امنیت غذایی تصمیم گرفته است برای این معضل تدابیر جدی اتخاذ کند.
از هر سه گونه زنبور عسل، پروانه و مگس گلزار، در حال حاضر یکی در اتحادیه اروپا ناپدید می شود و مسئولین اتحادیه می‌گویند نیازی فوری وجود دارد که این روند تا سال ۲۰۳۰ معکوس شود.
طبق توافق جدیدی که روز گذشته اعلام شد، زنبورها می‌توانند از پرواز ایمن در سراسر اروپا از طریق «خطوط وزوز» برخوردار شوند. ایجاد شبکه‌ای از کریدورهای زیست محیطی، یکی از اقدامات تازه در توافق جدید برای گردهافشانها در کمیسیون اروپا است.
این توافق، با انگیزه هدف گرفتن دشمنان اصلی این حشرات یعنی آفت‌کش‌ها، آلودگی‌ها، گونه‌های مهاجم بیگانه، تغییر کاربری زمین و تغییرات آب و هوایی تهیه شده است.
ویرجینیوس سینکویچیوس، کمیسر اتحادیه اروپا برای محیط زیست، اقیانوس‌ها و شیلات، در این باره می‌گوید: «امور کوچک می‌توانند تغییرات بزرگی را در دنیای ما ایجاد کنند. در مورد گردهافشانها، این حشرات کوچک آینده طبیعت و امنیت غذایی درازمدت ما را مشخص خواهند کرد.»
وی اضافه کرد: «ما به اقدامات فوری و هدفمند برای نجات گردهافشانها نیاز داریم چرا که آنها برای اکوسیستم، جوامع و اقتصاد ما ارزشمند هستند.»
چرا زنبورها و سایر گردهافشانها اینقدر مهم هستند؟
زنبورها ستون فقرات اکوسیستم‌های پر رونق هستند. بدون تلاش آنها برای بارور کردن گل‌ها، بسیاری از گونه‌های گیاهی رو به کاهش خواهند گذاشت و در نهایت ناپدید خواهند شد. در این چرخه فقط زنبورهای عسل و پروانه‌های محبوب حضور ندارند؛ زنبورهای عادی، سوسک‌ها، مگس‌ها و مورچه‌ها نیز بخشی کلیدی از این فرآیند حیاتی محسوب می‌شوند.
از آنجا که حدود ۸۰ درصد گیاهان زراعی و گلدار وحشی به گرده‌افشانی حشرات وابسته هستند، کمیسیون اروپا از دست رفتن آنها را به عنوان یکی از بزرگترین تهدیدها برای طبیعت اتحادیه و رفاه انسان و امنیت غذایی درنظر می‌گیرد. چرا که نبود آنها، تولیدات کشاورزی درازمدت را به خطر می‌اندازد.
فرانس تیمرمنز، معاون اجرایی توافق سبز اروپا، می‌گوید: «در حال حاضر نیمی از محصولات در اتحادیه اروپا که به گرده‌افشانی وابسته‌اند با کمبود مواجه هستند. با توجه به نیاز بیشتر به انعطاف‌پذیرتر کردن سیستم غذایی ما، شرایط ژئوپلیتیک امروزی این موضوع را حتی بیش از گذشته بااهمیت می‌کند.»
قرارداد جدید کمیسیون بر مبنای یک ابتکار عمل مصوب در سال ۲۰۱۸ است و یک برنامه هفت ساله را برای احیای حشرات در معرض خطر تا سال ۲۰۳۰ تعیین می‌کند. با افزایش نظارت بر گردهافشانها در ۲۷ کشور عضو، اقدامات حفاظتی بیشتری برای نجات جمعیت این حشرات آغاز می‌شود.
کمیسیون اروپا می‌گوید با کشورهای عضو همکاری خواهد کرد تا طرحی را برای شبکه‌ای از کریدورهای زیست محیطی یا به اصطلاح «مسیرهای وزوزی» برای در امان ماندن این حشرات و به خصوص زنبورها آماده کنند.
احیای زیستگاه‌ها در محیط‌های کشاورزی (با حمایت بیشتر از کشاورزی دوستدار گردهافشانها) و تقویت فضای سبز در شهرها از جمله اجزای دیگر این طرح به شمار می‌روند.
از آنجا که آفت‌کش ها تهدید بزرگی برای گونه‌های گرده‌افشان محسوب می‌شوند، این قرارداد همچنین قوانین مربوط به «مدیریت یکپارچه آفات» را تشدید کرده و آزمایش‌هایی را برای تعیین میزان سمیت مواد شیمیایی و کاهش استفاده از آنها تعیین خواهد کرد.
اتحادیه اروپا پیش از این استفاده بیش از حد از آفت‌کش‌ها و همینطور اعطای معافیت‌های اضطراری را محدود کرده بود. به عنوان مثال فرانسه پس از رد درخواست معافیتش توسط دادگاه اتحادیه اروپا، از اعطای مجوز به تولیدکنندگان چغندر قند برای استفاده از یک آفت‌کش ممنوع‌شده به دلیل خطرات برای زنبو‌ها خودداری کرد.
اتحادیه اروپا استفاده از سه آفت‌کش «نئونیکوتینوئید» را که خطر بالایی برای زنبورها دارند، محدود کرده است. این تصمیم در چارچوب قانون جهانی تنوع زیستی کونمینگ-مونترال است که در اجلاس جهانی محیط زیست در سال ۲۰۲۲ به تصویب رسید به اجرا در می‌آید. بنابر این معاهده، یک هدف جهانی برای کاهش حداقل ۵۰ درصدی خطر آفت‌کش‌ها تا سال ۲۰۳۰ تعیین شده است.
دانشمندان هشدار داده‌اند که کاهش حشرات می‌تواند به شدت مساله کمبود غذا را تحت تاثیر قرار دهد. قرار است به زودی پارلمان اروپا و شورای اروپا، که نماینده دولت‌های اتحادیه اروپا است، این طرح را تائید کنند.
کارشناسان انتظار دارند قانون جدید درباره گردهافشانها در اتحادیه اروپا، الهام‌بخش اقدامات مشابه در دیگر بخش‌های جهان شود.
منبع: یورونیوز
