وقتی بحث قیمت بلیط هواپیما مطرح می‌شود، ذهن برخی به سمت کلاس پروازی معطوف می‌گردد، اما کلاس پروازی یگانه عامل تعیین‌کننده‌ی قیمت‌گذاری بلیط هواپیما نیست، بلکه عامل مؤثر دیگری به نام کلاس نرخی نیز در تفاوت قیمت دو بلیط یکسان به مقصدی مشخص تأثیرگذار است. در این مطلب درباره کلاس‌های نرخی هواپیما و تفاوت‌های آن با کلاس پروازی صحبت خواهد شد تا به تمام پرسش‌های ذهنی شما در این زمینه، یک بار برای همیشه پاسخی شایسته ارائه گردد.
بیش از صحبت درباره کلاس نرخی بلیط هواپیما باید تعریفی شفاف درباره مفهوم کلاس پروازی در ذهن شما وجود داشته باشد، از این رو در این بخش به طور مختصر درباره کلاس پروازی بلیط هواپیما که از مفاهیم پایه‌ای صنعت گردشگری هوایی محسوب می‌شوند، صحبت خواهد شد.
اگر به بلیط هواپیما خود دقت کنید، حروف لاتینی را خواهید یافت که در بخش کلاس پروازی یا همان (Class) درج شده است. این حروف در حقیقت کدهای خاصی است که نوع و جایگاه صندلی شما و خدمات و امکاناتی را که در طول سفر دریافت می‌کنید، مشخص می‌کند. این کدها که نمایانگر کلاس‌های پروازی است، عامل اصلی تفاوت قیمت بلیط هواپیما به مقصدی یکسان است. بنابراین صندلی‌های هواپیما همگی قیمتی یکسان ندارند و براساس کلاس‌های پروازی اقتصادی (اکونومی)، تجاری (بیزینس) و درجه یک (فرست کلاس) دسته‌بندی می‌شوند.
حال شاید بپرسید که کلاس‌های پروازی چه تفاوتی با یکدیگر دارند. در پاسخ باید گفت که کلاس پروازی اقتصادی (اکونومی) همان‌طور که از نام آن گویاست، ارزان‌ترین کلاس پروازی هواپیما محسوب می‌شود. این سطح که با حرف اختصاری Y شناخته می‌شود، بیش‌ترین صندلی یک پرواز را به خود اختصاص می‌دهد و از نظر کیفیت خدمات و امکانات رفاهی در سطح پایین‌تری نسبت به سایر کلاس‌های پروازی قرار دارد. صندلی‌های کلاس اکونومی در نزدیکی یکدیگر قرار گرفته‌اند و امکانات رفاهی، فضای در دسترس و میزان بار مسافرانی که این سطح پروازی را انتخاب کرده‌اند، به شکل محسوسی کم‌تر از دیگر سطوح پروازی خواهد بود. و اما مزیت اصلی سطح پروازی اکونومی هزینه کم‌تر بلیط هواپیما آن نسبت به سطح تجاری و درجه یک است.
در مقابل بلیط سطح اکونومی، بلیط سطح درجه یک قرار گرفته است. این سطح پروازی که با حرف اختصاری F در بلیط هواپیما درج می‌شود، امکانات رفاهی و خدماتی ممتاز را به مسافرانی که بلیط فرست کلاس خریداری می‌کنند، عرضه می‌نماید. امکانات رفاهی هر شرکت هواپیمایی در این سطح پروازی متفاوت است: برخی شرکت‌ها ممکن است اتاقکی اختصاصی را در اختیار مسافران پروازهای درجه یک قرار دهند و برخی دیگر غذاهای گران و ممتازی نظیر خاویار را برای مسافران این سطح پروازی سرو نمایند. سرویس اینترنت ماهواره‌ای، لپ تاپ، تلویزیون، سرویس بهداشتی اختصاصی، صندلی‌های راحت با بالشت‌هایی نرم و انعطاف‌پذیر و تکیه‌گاه قابل تنظیم از امکاناتی است که در اختیار مسافران درجه یک که گران‌ترین سطح پروازی محسوب می‌شود، قرار خواهد گرفت. و در آخر سطح پروازی تجاری یا بیزینس از نظر قیمت در جایگاه میانی سطح پروازی اقتصادی و درجه یک قرار دارد و با حرف اختصاری C شناخته می‌شود. صندلی‌های این سطح معمولاً در دو ردیف مجزا در جلوی صندلی‌های سطح اقتصادی قرار دارند و در مقایسه با سطح اقتصادی از فاصله‌ی بیش‌تری نسبت به یکدیگر چیده شده‌اند. تنوع و تعدد امکانات رفاهی و کیفیت خدمات پذیرایی در این کلاس پروازی به میزان قابل‌توجهی از کلاس درجه یک یا همان فرست کلاس پایین‌تر است، اما سطح کیفی خدمات این کلاس در جایگاه بالاتری نسبت به سطح اکونومی قرار دارد. در برخی شرکت‌های هواپیمایی، تفاوت چندانی بین امکانات رفاهی و خدمات پذیرایی در سطوح اقتصادی و تجاری وجود ندارد، اما در پروازهای طولانی‌مدت این تفاوت بسیار چشم‌گیر است.
همانند کلاس پروازی، کلاس نرخی بلیط هواپیما نیز نقش مؤثری در قیمت‌گذاری بلیط ایفا می‌کند. منظور از کلاس نرخی شناسه‌هایی است که شرکت‌های هواپیمایی برای دسته‌بندی و ساماندهی کلاس‌های پروازی از آن‌ها استفاده می‌کنند. در حقیقت هر کلاس پروازی خود از یک زیرمجموعه کلاس نرخی تشکیل شده است. به عنوان مثال صندلی‌های کلاس پروازی اکونومی خود به کلاس‌های نرخی دیگری که با حروفی مشخص به عنوان شناسه کدگذاری شده‌اند، تقسیم می‌شود. برخی از این حروف و شناسه‌ها معنای یکسانی دارند و در تمامی شرکت‌های هواپیمایی مشترک‌اند، اما برخی دیگر کدهایی اختصاصی هستند که صرفاً برای صندلی‌های یک شرکت‌های هواپیمایی تعریف شده‌اند.
نکته‌ای که باید بدان توجه کنید این است که کلاس نرخی تأثیری در کیفیت خدمات و امکانات رفاهی هواپیما به مسافران ندارد، چراکه این موارد به کلاس پروازی بلیط هواپیما مربوط است. اما کلاس نرخی هواپیما در میزان باری که مسافر با خود همراه می‌برد و قوانین استرداد بلیط هواپیما نقش دارد و اطلاعات مختلفی از قبیل: مبدأ و مقصد بلیط هواپیما، حداقل زمان در دسترس برای رزرو بلیط، فصل خرید بلیط (پرتردد یا کم‌تردد)، مسیر بلیط خریداری شده (یک طرفه یا دو طرفه بودن بلیط) و امکان/عدم امکان ادغام بلیط با دیگر کلاس‌های پروازی را در خود گنجانده است. به عنوان مثال حرف H در بخش کلاس نرخی نشان می‌دهد که این بلیط مربوط به زمان پرتردد سفر یا همان High Season بوده و حروف NR بیانگر این است که بلیط خریداری شده غیر قابل استرداد (Non-Refundable) است.
همان‌گونه که پیش‌تر نیز گفته شد، کلاس‌های نرخی بلیط هواپیما با سیستم پیچیده‌ای از شناسه‌ها یا حروف انگلیسی دسته‌بندی می‌شوند. برخی از شناسههای نرخی مشترک شرکت‌های هواپیمایی عبارت‌اند از:
شناسههای کلاس نرخی بلیط درجه یک (فرست کلاس): F,A,P
شناسههای کلاس نرخی بلیط اقتصادی (اکونومی): Y,O,B,H,Q,N,S,W,L,K
شناسههای کلاس نرخی بلیط تجاری (بیزینس): D,J,C
گفتنی است که حروف Q و O نمایانگر کم‌ترین قیمت بلیط هواپیما در کلاس اقتصادی است. البته این قانونی جهان‌شمول نیست و ممکن است برخی شرکت‌های هواپیمایی مختلف از شناسههای متفاوتی برای سطح‌بندی قیمت بلیط هواپیما در یک کلاس پروازی استفاده کنند. وجود کلاس‌های نرخی در بلیط هواپیما موجب شده است که قیمت بلیط هواپیمای یک شرکت هواپیمایی با شناسههای نرخی مختلف و کلاس‌های پروازی یکسان متفاوت باشد. متأسفانه عدم اطلاع برخی مسافران از تفاوت قیمت کلاس‌های نرخی موجب شده است که نارضایتی این عزیزان را در هنگام خرید بلیط هواپیما در پی داشته باشد. گاهی برخی از مسافرانی که از زمان سفر خود اطمینانی ندارند، هزینه بلیط هواپیما یک کلاس پروازی را بررسی می‌کنند و پس از چند ساعت گشت و گذار و بازگشت برای خرید بلیط متوجه می‌شوند که قیمت بلیط هواپیما همان کلاس پروازی افزایش یافته است.
در حقیقت، قیمت بلیط هواپیما در این کلاس پروازی افزایش نیافته، بلکه بلیط صندلی‌های کلاس نرخی قبلی به فروش رسیده و با کلاس نرخی دیگری در یک کلاس پروازی جایگزین شده است. گفتنی است که شما به جای صرف وقت زیادی برای گشت و گذار و یافتن بلیط هواپیما ارزان قیمت می‌توانید به سایت و اپ سفرمارکت مراجعه کرده و قیمت بلیط هواپیما ایرلاین‌های مختلف را بررسی و با یکدیگر مقایسه کنید تا ارزان‌ترین بلیط را با خیالی آسوده از سفرمارکت خریداری نمایید. رزرو هتل، بلیط قطار و تور مسافرتی از دیگر خدماتی است که سفرمارکت به گردشگران عرضه می‌کند.
گرچه تمام بلیط‌های چارتری با شناسه اختصاری Y نمایش داده می‌شوند، شامل قوانین سازمان هواپیمایی کشور نمی‌گردند و کلاس‌های نرخی فقط در قیمت بلیط‌های سیستمی تأثیرگذارند. در نظر داشته باشید که بلیط‌های چارتری پس از خرید قابل استرداد نبوده و از قوانین بازستانی سازمان هواپیمایی نیز پیروی نمی‌کنند. از مزایای بلیط هواپیما چارتری می‌توان به قیمت ارزان و اقتصادی آن‌ها در فصول کم تردد سال اشاره کرد.
