فراز: سری اگر به انبارهای کانتینری در اطراف تهران بزنید، تعداد کانتینرهایی که برای انبار وسیله‌ها و اثاثیه منزل اجاره شده، توجه شما را جلب خواهد کرد. در سال‌های پیش، این کانتینرها بیشتر برای انبار تجهیزات کارگاه‌ها، مطب‌ها و دفاتر اداری مورد استفاده قرار می‌گرفت. امروز اما، تغییر کاربری تعداد زیادی از آن‌ها به منظور انبار اثاث خانه‌ها، پرده از یک واقعیت تلخ بر می‌دارد: تهران، شهروندانش را بیرون می‌کند!
کمتر کسی را در شهرهای ایران پیدا کنید که این روزها، دغدغه مسکن نداشته باشد. هزینه اجاره مسکن در کشور، به ویژه در تهران به قدری افزایش یافته که تعدادی از شهروندان را به کوچک‌تر کردن خانه‌شان و یا مهاجرت به شهرهای حاشیه‌ای محل زندگی‌شان وادار کرده است.
بنا به آخرین آمار، به طور میانگین حدود ۷۰درصد از درآمدهای هر خانوار ایرانی، صرف اجاره مسکن می‌شود. طبق آخرین آماری که روزنامه دنیای اقتصاد از وضعیت اجاره‌خانه در جنوب تهران منتشر کرده، هزینه رهن کامل یک خانه ۵۰ متری در محله «سی‌متری جی»، ۴۵۰ میلیون تومان است.
نخستین دردسر کوچک‌تر شدن خانه‌های اجاره‌نشینان و به‌حاشیه‌رانده‌شدن شهروندان، روی دست ماندن اثاثیه منزل‌شان است و کم‌هزینه‌ترین راهی که رگه‌هایی از امید نیمه‌جانی در آن دیده می‌شود، انبار کردن این اثاثیه در مکانی ارزان است.
کوچک‌تر شدن خانه‌ها البته بدترین اتفاقی نیست که به خاطر اجاره‌‌های نجومی و سرسام‌آور برای مستأجران می‌افتد. کار اکنون به جایی رسیده که بسیاری از خانواده‌ها دیگر توان اجاره یک واحد با حداقل متراژ را هم ندارند و به ناچار اسباب و اثاثیه خود را در کانتینرهای حاشیه پایتخت انبار می‌کنند و خودشان به خانه پدر و مادر باز می‌گردند یا به شهرستان مهاجرت می‌کنند.
یکی از انبارداران اطراف تهران به خبرنگار فراز گفته که بسیاری از خانواده‌ها، اثاث منزل‌شان را با قراردادهای یک‌ساله و دوساله در کانتینرها انبار می‌کردند اما پس از پرداخت کرایه ماه اول، دیگر خبری از پرداخت‌های بعدی نبود. یعنی در واقع، خانواده‌های به حاشیه‌رانده‌شده یا ناچار به مهاجرت، پس از کوچ اجباری قید وسایل و اثاثیه منزل‌شان را می‌زنند. گویی که کالبد، قید جوارحش را زده باشد. البته انباردارها پس از مدتی، فکر این‌جا را نیز کردند. حالا شما برای انبار اثاث منزل خود، باید اجاره ۶ ماه یک کانتینر را پیش‌پرداخت کنید.
اگر قیمت مسکن نزولی است چرا ۷ ماه است آمار نمی‌دهید
مساله قابل توجه دیگر، کاهش روافزون تعداد کانتینرهای اجاره‌ای است. آن‌طور که پیداست، تقاضای خانوارهای تهرانی برای انبار اثاثیه منزل‌شان به قدری افزایش پیدا کرده که پیدا کردن کانتینرهای خالی را با مشکل مواجه کرده است.
طبق آمار وزارت بهداشت، جمعیت مناطق حاشیه‌نشین و سکونت‌گاه‌های غیررسمی در سال ۱۳۹۵، برابر با ۱۰میلیون نفر و ۱۵۹هزار و ۳۵۲ نفر بود. تعداد حاشیه‌نشین‌ها در سال ۹۵، حدود ۱۳ درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌داد. در بهمن‌ماه ۱۴۰۰ «مجتبی یوسفی»، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی گفت که جمعیت حاشیه‌نشین‌ها در کشور به ۲۰ میلیون نفر رسیده است. طبق این گفته‌ها، حدود ۲۴درصد جمعیت کشور حاشیه‌نشین بودند. افزایش تقریبا دو برابری تعداد حاشیه‌نشین‌ها در طول تنها ۵ سال، صدای هشدار را برای طبقات شهری به صدا در می‌آورد.
حالا دو سال از اعلام جمعیت ۲۰میلیونی به حاشیه‌رانده‌شده‌ها می‌گذرد. از سالی که میانگین قیمت هر متر مربع مسکن ۳۳ میلیون تومان بود و حالا به ۷۸ میلیون تومان رسیده‌است. افزایش نرخ اجاره‌بها نیز از سوی دیگر کمر مستاجران را شکسته است. تورم اجاره‌بها در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، رکورد سال‌های پیشین را جا به جا کرد. تا جایی که با پیشی گرفتن از ۵۰درصد، رکورد ۳۲ سال اخیر را شکست. در پاییز ۱۴۰۰ تورم نقطه به نقطه اجاره‌بها به ۵۳.۶ درصد رسید. شهروندان در این زمان، ۵۳.۶ درصدر بیشتر از زمان مشابه در سال ۹۹ بابت اجاره‌بها هزینه کرده‌اند. این رقم در پاییز ۱۴۰۱ به ۴۶درصد رسید؛ یعنی ۴۳ درصد بیشتر از پاییز ۱۴۰۰ که خودش، ۵۳.۶درصد بیشتر از پاییز ۹۹ بود.
همه این‌ها، دلایل کوچ اجباری مستاجران تهرانی را عیان می‌کند. اجاره خانه روز به روز در حالافزایش است و دستمزدها و درآمدها، همواره از تورم عقب می‌مانند. با این اوصاف، دل کندن از اثاثیه منزل شاید کم‌اندوه‌ترین انتخابِ اجباری است که برای مستاجران باقی می‌ماند.
