صداوسیما: سیدمجتبی خیام نکویی رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) در برنامه صف اول رسانه ملی با موضوع کشاورزی دانش بنیان و اجرای الگوی کشت، به راهبرد‌ها و تصمیمات در این خصوص به ویژه موضوع تامین امنیت غذایی پرداخت.
خیام نکویی در ابتدا به اهمیت یافتن موضوع امنیت غذایی اشاره کرد و اینکه بعد از جنگ اوکراین -روسیه امنیت غذایی جایگاه ویژه‌ای یافته زیرا در گذشته کشور‌ها به راحتی با خرید محصولات کشاورزی به تامین نیاز خود می‌پرداختند ولی اکنون امنیت غذایی تبدیل شده است به یک مشکل و تقریبا روی میز تمام کشور‌ها به عنوان مسئله درجه یک قرار گرفته است.
وی افزود: ما بعد از این اتفاقات، شاهد کاهش عرضه محصولات غذایی و رشد قیمت آن‌ها در مواردی تا ۲ تا ۳ برابر در دنیا بودیم و این باعث شد کشور‌ها به فکر بیفتند که در حوزه حداقل محصولات راهبردی تمهیداتی برای خود بیندیشند.
خیام نکویی درباره تعریف جدید امنیت غذایی به ۴ مولفه اشاره کرد: ۱- بحث فراهمی است که بتوانند تامین یا تولید کنند ۲- دسترسی است، اگر مردم از لحاظ توانمندی اقتصادی قابلیت خرید مواد غذایی را نداشته باشند برای نیاز خود، به امنیت غذایی دست پیدا نکردیم ۳- بحث سلامت است، غذایی که کشوری تولید یا وارد می‌کند باید غذایی باشد که از سلامت برخوردار باشد ۴- بحث پایداری است یعنی اگر بخواهیم به یک امنیت غذایی پایدار دست پیدا بکنیم باید به گونه‌ای نباشد که یک سال نیازمان را تامین کنیم و سال دیگر در اثر مشکلات دچار مشکل تامین بشویم.
وی درباره وضعیت کشورمان در این زمینه گفت: ما در زمان پیروزی انقلاب ۳۶ میلیون جمعیت داشتیم و ۲۵ میلیون تن تولیدات غذایی مان بوده، در ۴۴ سالی که از انقلاب می‌گذرد تولید بخش کشاوررزی ۵ برابر شده الان ۱۲۵ میلیون تن تولید بخش کشاورزی است و این میزان در طول این مدت، حدود ۴۰ درصد آن ناشی از افزایش سطح زیر کشت بوده ولی بیش از ۶۰ درصد آن ناشی از رسوخ دانش و فناوری بوده است.
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تصریح کرد: در شرایط موجود ما حدود ۸۰ درصد از نیاز مردم را تامین می‌کنیم، اگر بخواهیم آمار نسبتا دقیقی بدهیم برای حدود ۲۰ درصد سالیانه بنا به توان و تصمیمات دولت‌ها بین ۱۰ تا ۱۶ میلیارد دلار ارز کشور خارج می‌شود.
وی درباره محصولات وارداتی گفت: تقریبا حدود ۲۰ و چند درصد از این ارز فقط صرف واردات روغن می‌شود، متاسفانه یکی از مشکلاتی که داریم میزان مصرف روغن در کشور بالاست ۲۳ تا ۲۴ کیلوگرم میزان سرانه مصرف ماست، سالیانه بیش از ۲ میلیون تن نیاز به روغن داریم که تنها ۷ درصد از این میزان در داخل تولید می شود و بالغ بر ۹۰ درصد باید وارد کنیم البته خوراک دام و طیور ، کنجاله‌ها و دانه‌های روغنی هم هست این‌ها مجموعا ۵۰ درصد از بخشی از واردات ما را در حوزه مواد غذایی به خود اختصاص داده است.
در موضوع برنج هم ما در سال‌های متفاوت بین ۲ تا ۲ و نیم میلیون تن در نوسان تولید داشتیم و میانگین تقریبا سالی یک میلیون تن واردات برنج داریم که این قسمت عمده از واردات ماست یک بخشی هم محصولات فناورانه هست.
خیام نکویی درباره چالش‌های تامین محصولات راهبردی در کشور و رسیدن به مرز خودکفایی، تاکید کرد: حقیقتا چالش‌های زیادی فراروی خودمان داریم ما کشور خشک و نیمه خشکی هستیم و میزان بارندگی مان در طول ۳ دهه گذشته از ۲۵۰ میلی متر به ۲۲۰ میلیمتر کاهش پیدا کرده به سمت خشکسالی بیشتر می‌رویم و شاهد تغییر اقلیم هستیم در دنیا که کشور ما را متاثر کرده، هر یک درجه سانتی گراد که دمای زمین افزایش می‌یابد بطور متوسط ۱۰ تا ۱۵ درصد محصولات کشاورزی کاهش پیدا می‌کند و در داخل کشور هم منابع آب کاهش پیدا کرده از منابع خاک مان هم استفاده درستی نکردیم و خاک به طرف فقر پیش رفته خاک‌های ما آن غنی سازی لازم را ندارد لذا ما مولفه‌های زیادی داریم که میزان تولیدمان را در آینده کاهش می‌دهد در حالی که روند رشد جمعیت مان ۱۴۳۰ از ۸۷ میلیون فعلی به ۱۰۳ میلیون نفر می‌رسد و ما برای ۱۰۳ میلیون نفر جمعیت حداقل ۱۷۵ تا ۱۸۰ میلیون تن نیاز داریم یعنی باید ۵۵ میلیون تن به تولید فعلی مان اضافه بشود.
