فرانسس مائو در بیبیسی نوشت: کره شمالی اعلام کرده است که با کمک ماهواره جاسوسی جدید خود کاخ سفید را زیر نظر گرفته است. پیونگ یانگ مدعی شده است که ماهواره جدید فعال شده و به خوبی کار میکند، اما غرب درباره این ادعا تردید کرده است.
اما کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی با اسباب بازی جاسوسی تازهاش به شدت خوشحال است و نتایج ادعایی کار آن را با افتخار منتشر میکند.
رسانه دولتی کره شمالی روز سهشنبه ۲۸ نوامبر در گزارشهایش عملکرد ماهواره را در بوق و کرنا کرد و فهرستی از اهدافی را ارائه داد که کره شمالی میگوید آنها را رصد کرده است: کاخ سفید، پنتاگون و پایگاههای نیروی هوایی در سواحل شمال شرق آمریکا و در منطقه گوام در اقیانوس آرام که تحت قلمرو آمریکا است.
پیونگ یانگ همچنین مدعی شده است که ماهوارهاش اهداف نظامی کره جنوبی و شهر بندری بوسان را هم رصد کرده است. کمی دورتر، و البته کمی عجیبتر، شهر رم هم در این فهرست قرار دارد.
اما با وجود آن که گستردگی این اهداف ممکن است در نگاه اول باعث شگفتی شود، اما شاید ماجرا کلا به گونهای دیگر باشد.
یک مقام نظامی آمریکا در واکنش به گزارش مربوط به تصاویر ماهوارهای کره شمالی گفت: «حرف من این است که تصاویر بسیار زیادی از پنتاگون و کاخ سفید در اینترنت وجود دارد… بگذارید به همین بسنده کنم.»
این روزها هر کسی میتواند با گوگل ارث و تصاویر پخش زنده اینترنتی، کاخ سفید را ببیند. بیبیسی این تصاویر را جستوجو کرد و اولین نتیجه روی یوتیوب، یک دوربین زنده بود که تصویر کاخ سفید را نشان میداد.
پس حرف حساب آقای کیم چیست؟ چرا تا این حد سر و صدا کرده، و آیا واقعا نتیجه به دردبخوری گرفته است؟
آیا کره شمالی ماهواره فعال دارد؟
پیش از هر چیز باید گفت که همچنان تردیدهای عمدهای درباره این موضوع وجود دارد که آیا ماهواره کره شمالی اصلا کار میکند یا نه.
این ماهواره بیش از یک هفته است که در فضا شناور است و هنوز به صورت مستقل تایید نشده که تصاویری را برای آقای کیم ارسال کرده است.
آمریکا، کره جنوبی و ژاپن میگویند تا الان تنها این را میدانند که ماهواره در مدار قرار گرفته است.
فیودور ترتیتسکی، پژوهشگر سیاستهای کره شمالی در دانشگاه کوکمین سئول میگوید اگر تنها یک چیز درباره کره شمالی بدانیم این است که «مدام دروغ میگوید».
آقای ترتیتسکی میگوید: «اگر آنها چیزی بگویند، لزوما آن چیز صحت ندارد. همیشه باید به آنچه در عمل رخ میدهد نگاه کرد.»
پیونگ یانگ در دستکاری تصاویر با اهداف تبلیغاتی، هم برای مصرف داخلی و هم برای خارجیها، سابقهای طولانی دارد و از این راه ادعاهایی درباره قدرت نظامی و تسلیحاتی خود مطرح میکند که بسیار فراتر از تواناییهای واقعی این کشور است.
اما این بار کره شمالی تصاویری را که میگوید از ماهوارهاش دریافت کرده، منتشر نکرده است. ممکن است دلیل رو نکردن شواهد تصویری این باشد که نمیخواهد دشمنان بفهمند که قدرت دیدبانی این ماهواره چقدر است.
اما پیش از این کره شمالی تصاویری را که باعث افتخار این کشور میدانسته، منتشر کرده است. سال ۲۰۲۲ عکسهایی را از زمین منتشر کرد که از فضا گرفته شده بود و گفت که این تصاویر در جریان قدرتمندترین پرتاب موشک آنها در طی سالهای اخیر گرفته شده است.
ارزش استراتژیک
کارشناسان معتقدند که حتی اگر این ماهواره واقعا فعال باشد، تصاویری که میتواند ارسال کند، کیفیت نسبتا پایینی خواهد داشت.
تحلیلگران میگویند ماهواره کره شمالی قدرت تفکیک تصویری محدودی بین سه تا پنج متر در هر پیکسل دارد.
آک یانگ، پژوهشگر امور نظامی کره شمالی در «موسسه مطالعات سیاستی آسان» در سئول میگوید: «بنا بر این حتی اگر واقعا بتواند کاخ سفید را ببیند، تصاویر آن در عمل هیچ کاربردی نخواهد داشت.».
اما با وجود کیفیت پایین، ماهواره کره شمالی میتواند بالقوه اهدافی را برای حملات هستهای شناسایی و انتخاب کند. آقای یانگ میگوید: «بنا بر این ماهواره معنایی استراتژیک دارد.»
از سویی ممکن است در حال حاضر این ماهواره برای جمعآوری اطلاعات چندان کارآمد نباشد، اما این اقدام میتواند بخشی از تلاش کره شمالی برای پیش بردن مرزهای فناوری خود باشد.
لیف-اریک ایزلی، استاد مطالعات بینالملل دانشگاه اوها در سئول میگوید: «هدف آنها پیش بردن قابلیتهایشان همزمان با عادیسازی پرتابهایی است که ناقض قطعنامههای سازمان ملل متحد است.»
حکومت کره شمالی همواره از برنامه ماهوارهای خود دفاع کرده است. به گفته آقای ایزلی پیونگ یانگ استدلال میکند که داشتن چنین برنامهای یک حق مسلم، یک نیاز نظامی و یک تعهد سیاسی در داخل این کشور است.
دیو اشمرلر، کارشناس تصویربرداری ماهوارهای در «مرکز جیمز مارتین برای مطالعات منع گسترش» میگوید که به نظر او «این که آنها از هیچ به چیزی برسند، برایشان دستاورد بزرگی است.»
او به خبرگزاری رویترز گفت: «تا زمانی که ما تصاویری که دریافت کردهاند را نبینیم، تنها میتوانیم درباره چگونگی استفاده از آن گمانهزنی کنیم.»
ارزش نمادین
برای کره شمالی داشتن چشمی در آسمان یک هدف سیاسی بلندمدت هم بوده است، مخصوصا در شرایطی که غرب دهههاست سرزمینهای این کشور را زیر نظر دارد.
آقای ایزلی میگوید: «پیونگ یانگ از این که ماهوارههای آمریکایی میتوانند آنها را رصد کنند، هم میترسند و هم ناراحتند، و همزمان خود را در رقابتی فضایی و تسلیحاتی با سئول هم میبینند.»
آقای ترتیتسکی میگوید این که گزارشهای مربوط به ماهواره در «رودونگ سینمون»، روزنامه اصلی کره شمالی منتشر شده، نشان میدهد که هم مخاطب داخلی را در نظر داشتهاند، و هم مخاطب خارجی را.»
او میگوید کره شمالی قصد دارد برای مخاطبان غربی، «نمایش چشمگیری از قدرت» را -فارغ از آن که واقعی باشد یا نه- روی صحنه ببرد، و با پیامی عمدی درباره بازدارندگی، به غرب درباره حمله به پایگاههای نظامی و هستهای هشدار دهد.
«پیام این است که اگر جرات کنید به اهداف نظامی ما حمله کنید، ما شما را نابود خواهیم کرد… و یکی از دلایلی که آنها تا این حد به کاخ سفید توجه نشان میدهند این است که میخواهند نوعی پیام شخصی برای جو بایدن ارسال کنند: ما تو را میبینیم؛ و نه فقط آمریکا را بلکه شخص شما را آقای بایدن. ما تو را میبینیم و میتوانیم تو را بکشیم.»
برای کسانی که در این دیکتاتوری کمونیستی و منزوی زندگی میکنند، ادعاهای مربوط به پیشرفت فناوری این هدف را هم دنبال میکند که به آنها نشان دهد کشور در حال پیش رفتن است.
دکتر سارا سان، استاد مطالعات کره در دانشگاه شفیلد بریتانیا میگوید: «من فکر میکنم ادعای این که ماهواره جدید میتواند مکانهای مهمی مانند کاخ سفید و پنتاگون را در آمریکا رصد کند، ممکن است بیشتر مصرف داخلی داشته باشد تا بینالمللی.»
«این را بر اساس این واقعیت میگویم که مردم عادی و غیرنظامی در کره شمالی به اینترنت دسترسی ندارند و ممکن است از منابع گستردهای که کشورهای جهان برای دیدن تصاویر ماهوارهای نقاط دیگر در اختیار دارند، خبر نداشته باشند.»