هر ساله بودجه در ایران با چالش کمبود سرمایه و هدررفت آن مواجه بوده است؛ هدررفتی که به مرور زمان بیشتر شده و دولت پول پاشیهای خود را به تمامی نقاط گسترش داده است. از سوی دیگر نتایج لازم از این ارائه ثروت به نقاط مختلف نیز چندان حاصل نشده و هدررفت سرمایه کشور در بودجه کماکان ادامه دارد.
مهدی پازوکی، اقتصاددان و کارشناس بودجه، درباره هدررفت سرمایه در بودجه نویسی ایران به «انتخاب» گفت: مشکل بودجه در ایران این است که مخارج دولت خیلی زیاد است و کشور گران اداره میشود. دولت به جاهایی پول میدهد که نباید بدهد و به جاهایی باید پول بدهد که کم پرداخت میکند. مثلا در تمام کشورهای دنیا یک خبرگزاری دولتی وجود داد که هزینه آن را دولت میدهد و در ایران ایرنا است. الان شما قانوع بودجه ۱۴۰۲ را باز کنید، دهها خبرگزاری از دولت پول میگیرند؛ از ایسنا تا شبستان و بانک مرکزی و شرکت نفت و ... که از بودجه دولت پول میگیرند؛ بنابراین کشور گران اداره میشود. این بحث در تمامی بخشها وجود دارد؛ ما چندین دانشگاه داریم و دولت طی چند سال اخیر پول دانشگاه امام صادق را زیاد کرده است. مثلا قوه قضاییه دانشکده حقوق دارد، آنوقت فارغ التحصیلان تهران و علامه و شیراز و اصفهان و تبریز و مشهد که دولتی هستند هم باید از این بودجه دریافت کنند. شما یک کشور در دنیا گیر بیاورید که تلویزیون دولتی اش روزنامه چاپ میکند؛ اگر صدا و سیما درآمد دارد روزنامه چاپ کند، اما چرا با بودجه روزنامه تهیه میکنند؟ همین مکان روزنامه جام جم نزدیک ۳ همت پول مکان اش است.
وی در ادامه درباره بودجه ۱۷۲ همتی برای جوانی جمعیت اشاره کرد: تفکر سنتی، چون بر بودجه حاکم است، فکر میکند با پول پاشی میتواند مردم را تشویق به بچه دار شدن و جوانسازی جامعه کند. در حالیکه راه حل اصلی برای بهتر شدن کیفیت زندگی و علاقه مندی جوانان به زندگی زیباتر و بهتر این است که سلامت اقتصادی را به اقتصاد ایران برگردانیم. اقتصاد ایران به شدت از بی انضباطی پولی رنج میبرد. بی انضباطی در سیستم بانکی که باید صرف سرمایه گذاری در تولید شود، دوم انضباط مالی در سند بودجه؛ حتی دولتهای توسعه یافته کارهایی که ما میکنیم را انجام نمیدهند.
پازوکی درباره بودجه مجلس بیان کرد: شما بودجه مجلس را با مجالس کشورهای توسعه یافته مقایسه کنید. شما یک کشور پیدا کنید که مجلس اش چهل سال دنبال ساخت و ساز باشد؛ بنابراین بی انضباطی اقتصادی ما را دچار مشکل میکند. باید هزینههای غیرضروری را کاهش دهیم. مگر قم چقدر است که ما یک دانشگاه قم داریم، یک دانشگاه فرهنگیان قم، یک دانشگاه فارابی قم و یک دانشگاه قم و دیگر دانشگاهها که همه بودجه میگیرند. ما باید پول را به سمت آموزش و پرورش عمومی ببریم تا به این روز گرفتار نشویم که مدارس ما در نیازهای اولیه هم بمانند. ایران بیشترین دانشگاه دولتی را در جهان دارد، اما به معنی افزایش سواد در جامعه نیست. با این رفتارهاست که میگویم ما کشور را گران اداره میکنیم.
پازوکی در رابطه با عدم خصوصی سازی باشگاههای ورزشی گفت: ما اگر باشگاههای معروف کشور را مجانی به پیشکسوتان آن میدادیم بهتر اداره میشد. یک نفر هم آمده آنجا را بخرد اجازه نمیدهند و میگویند صلاحیت فرد باید تایید شود؛ باشگاه فوتبال مگر قرار است چه کار کند؟ الان یکی از دلایل کسری بودجه و نرخ فزاینده تورم در اقتصاد ایران این است که مخارج دولت بیش از درآمدهاست. افزایش نقدینگی یعنی افزایش تورم و کاهش قدرت پول ملی و در نهایت کاهش رفاه!