زنجبیل (Zingiber officinal) گیاهی است که زمینساقه یا ریزوم آن برای قرنها به عنوان دارو معمولاً برای کاهش تهوع، تسکین درد و کمک به هضم مصرف میشده است.
زنجبیل همچنین میتواند به عنوان یک مکمل مصرف شود و در اشکال مختلفی از جمله قرصهای متراکمشده، تنتورهای مایع و عصاره وجود دارد. با اینکه خواص دارویی متعددی برای زنجبیل نشان داده شده است، باید این داروی گیاهی را با احتیاط مصرف کرد.
زنجبیل ممکن است با برخی از داروها تداخل داشته باشد، بنابراین افرادی که شرایط زیر را دارند باید مراقبت بیشتری در مصرف زنجبیل انجام دهند
داروهای ضد انعقاد خون
زنجبیل خاصیت رقیقکنندگی خون دارد که میتواند فرایند لخته شدن خون را کند کند. به همین دلیل، افرادی که در حال حاضر داروهای ضد انعقاد مصرف میکنند، باید در هنگام افزودن زنجبیل به رژیم غذایی یا به عنوان مکمل دقت داشته باشند. زیرا زنجبیل ممکن است اثر داروها را تشدید کند و منجر به خونریزی یا کبود شدن شود. همیشه قبل از مصرف زنجبیل با پزشک خود مشورت کنید تا از بروز عوارض ناخواسته اجتناب شود.
برخی از داروهایی که برای کند کردن انعقاد خون استفاده میشوند عبارتند از: ایبوپروفن، کلوپیدوگرل (پلاویکس)، ناپروکسن (ناپروسین، آناپروکس)، اِنوکساپارین (لوونوکس)، وارفارین (کومادین).
زنجبیل به عنوان یک به اصطلاح روش طبیعی برای کاهش قند خون مصرف میشود. مصرف روزانه کمتر از ۴ گرم زنجبیل میتواند به کاهش فشار خون و کنترل انسولین کمک کند. بیماران دیابتی از آن به عنوان بخشی از برنامه بهداشت طبیعی خود از زنحبیل برای کاهش فشار خون استفاده میکنند. با این حال، افرادی که تحت درمان با داروهایی چون انسولین یا متفورمین جهت تنظیم میزان قند خون هستند، باید در مورد عوارض جانبی احتمالی زنجبیل با پزشک معالج خود مشورت کنند و ببینند آیا مصرف آن برای آنها ایمن است و منجر به افت شدید قند خون میشود یا نه.
زنجبیل در مقادیر بیشتر ممکن است باعث بروز سوزش سر دل، ناراحتی معده و یا اسهال وجود دارد. ممکن است نیاز باشد تا بیمار قند خون خود را از نزدیکتری کنترل کند یا دوز داروهایش را تنظیم نماید. از جمله داروهایی که تداخل احتمالی با زنجبیل دارند میتوان به گلیبوراید (گلیناز پرستاب، دیابتا)، گلیمهپیراید (آماریل)، انسولین، روزیگلیتازون (آواندیا)، تآولبوتامید (اوریناز)، کلرپروپامید (دیابینز) و پیوگلیتازون (آکتوس) اشاره کرد.
فشار خون بالا
داروهای «مسدودکنندههای کانال کلسیم» برای کنترل فشار خون بالا استفاده میشوند. این داروها شامل آمبلودیپین (نرواسک) و دیلتیازم (کاردیزم) هستند. دارویهای مسدودکنندههای کانال کلسیم ممکن است با زنجبیل تداخل کنند و اثرات این داروها تشدید شود.
این موضوع میتواند باعث افت شدید فشارخون یا ضربان قلب شود و منجر به عوارضی مانند نامنظم شدن ضربان قلب گردد. بیمارانی که تحت درمان با داروهای فشار خون بالا هستند، باید در صورت برنامهریزی برای مصرف مکمل زنجبیل یا اضافه کردن منظم زنجبیل به رژیم غذاییشان، این موضوع را با پزشکشان مطرح کنند.
سنگهای صفراوی و زنجبیل
اگرچه این مورد یک تداخل دارویی نیست، ولی باز هم مهم است که به آن اشاره شود. افراد مبتلا به سنگهای صفراوی ممکن است وضعیت خود را با مصرف زنجبیل بدتر کنند.
کیسه صفرا از طریق مجرای صفراوی به کبد متصل است و به عنوان یک مخزن برای ذخیره صفرا عمل میکند که برای دفع مواد زائد و کمک به هضم چربیها استفاده میشود.
زنجبیل میتواند تولید صفرا در بدن را افزایش دهد. برخی از متخصصان طب سنتی چینی، زنجبیل را به عنوان درمانی برای سنگهای صفراوی توصیه میکنند. با این حال، زنجبیل همچنین میتواند انقباضاتی را تحریک کند که باعث گیر افتادن سنگهای صفراوی در مجاری صفرا شود.
میزان مصرف زنجبیل
بسیاری از افراد تحمل خوبی در مقابل زنجبیل دارند و از آن برای مواردی از دردهای گوارشی گرفته تا کرامپهای یا پیچههایی قاعدگی و درد آرتریت یا التهاب مفاصل استفاده میکنند.
توصیه کلی این است که افراد سالم میتوانند روزانه حداکثر تا ۴ گرم پودر زنجبیل مصرف کنند. زنجبیل میتواند به شکل تازه یا آسیاب شده مصرف شود. شکل آسیاب شده آن غلیظتر است و یک قاشق غذاخوری از ریشه زنجبیل تازه معادل یک چهارم قاشق چایخوری زنجبیل خشک شدهاست.
همشهری آنلاین