دنیای اقتصاد: گزارش جدید از میزان وصول مالیات خانه‌های خالی حکایت از آن دارد که در ۵ ماه نخست امسال در تهران فقط حدود ۲ میلیارد و ۴۸۰ میلیون تومان مالیات از این سرفصل وصول شده است؛ رقمی که معادل مالیات اخذ شده از حداکثر ۸ واحد آپارتمان در شمال شهر تهران است.
مالیات خانه‌های خالی برای سومین سال متوالی در قانون بودجه کشور گنجانده شده و با وجود اینکه امسال متولی امور مالیاتی وصول آن را جدی‌تر از سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ دنبال می‌کند، اما گزارش عملکرد ۵ماهه که خبرگزاری «ایسنا» منتشر کرده نشان می‌دهد نتیجه مورد انتظار دولت حاصل نشده است. کل مالیات وصولی بابت خانه‌های خالی در ۵ ماه نخست امسال در حالی کمتر از ۵/ ۳ میلیارد تومان است که تاکنون ۵۶۸ هزار خانه خالی در کل کشور شناسایی شده است.
حدود ۷۰ درصد از این مبلغ وصولی ناچیز نیز مربوط به استان تهران است که ناگفته پیداست عمده آن از مالکان املاک خالی در پایتخت اخذ شده است. فرمول محاسبه مالیات خانه‌های خالی به این ترتیب است که مالیات مربوطه بر اساس ضریبی از ارزش اجاره ملک تعیین می‌شود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد با این وصف مالیاتی که برای خانه‌های خالی منظور می‌شود بین یک تا ۲ درصد از قیمت روز املاک خواهد بود. البته برای خانه‌های خالی دوم و سوم ضرایب مضاعفی نیز در نظر گرفته شده است، اما با فرض اینکه کل مالیات ۵/ ۲ میلیاردی وصولی از مالکان خانه‌های خالی در تهران مربوط به نخستین خانه خالی آن‌ها باشد، می‌توان این طور برآورد کرد که رقم مذکور مالیاتی است که از بابت خالی ماندن ۸ واحد آپارتمان ۱۰۰ مترمربعی در نیمه شمالی شهر وصول شده است. بر اساس اطلاعات منتشر شده در خبرگزاری «ایسنا»، سرجمع حدود یک میلیارد تومان مالیات خانه‌های خالی نیز از سایر مناطق کشور از قبیل استان‌های فارس، آذربایجان شرقی، البرز، اصفهان، گیلان و... در فاصله ماه‌های فروردین تا مرداد امسال وصول شده است. این ارقام به روشنی نشان می‌دهد ابزار مالیاتی که دولت با هدف تنظیم بازار مسکن و جلوگیری از احتکار ملکی به سراغ آن رفته فاقد کارآیی بوده، چراکه پیش‌بینی دولت کسب درآمد ۲۰۰۰ میلیارد تومانی از محل این سرفصل مالیاتی بوده است، اما با گذشت نزدیک به نیمی از سال، آنچه وصول شده حتی معادل قیمت یک واحد آپارتمان میان‌متراژ در یک منطقه متوسط شهر تهران نیست.
پیش‌تر در گزارش‌های متعددی به این موضوع پرداختیم که دولت می‌تواند با استفاده از تجربه موفق جهانی به جای اینکه ظرفیت‌های خود را بر وصول مالیات‌های فرعی نظیر مالیات خانه‌های خالی متمرکز کند، از همه مالکان متناسب با ارزش روز ملک به صورت سالانه مالیات دریافت کند. با این وصف دیگر نیازی به طی پروسه چندماهه یا حتی چندساله برای شناسایی خانه‌های مشمول مالیات نیست و همه ملاکان متناسب با میزان دارایی‌های ملکی خود، مالیات می‌پردازند. برای دوخانه‌ای‌ها و چندخانه‌ای‌ها نیز به‌طور معمول ضرایب بالاتری برای مالیات سالانه منظور می‌شود که خود سپری در برابر جریان ملاکی است.
