ذهن مادران باردار، دنیای عجیبی است که هیچ‌کس جز خودشان آن را تجربه نکرده است؛ دنیای شلوغ و پر از دغدغه‌ای که حالا همه فکر و ذکرش، آن موجود کوچک اما پرجنب و جوشی است که این روزها در وجودشان جای گرفته است.
در میان همه اما و اگرها و فکر و خیال‌های خوش و گاهی هم ناخوشایند، احتمال تولد نوزاد زودتر از موعد طبیعی هم یکی از همین صدها دغدغه‌ای است که در ذهن‌شان بالا و پایین می‌شود.چرا زایمان زودرس ممکن است اتفاق بیفتد و چطور می‌توانیم تا آنجا که ممکن است،جنین را تا هفته‌های آخر و رشد کامل نگه داریم؟ این چیزی است که مادران جوان به دانستنش نیاز دارند.
«سعی می‌کنیم تا ۳۹هفته نگهش داریم و بعد ختم بارداری بدیم.» جمله تکراری و آشنایی که بسیاری از خانم‌های بارداردرباره زمان عمل سزارین آن را شنیده‌اند؛ جمله‌ای که درباره زایمان به روش طبیعی، به‌جای هفته ۳۹، ۴۰ هفتگی قرارمی‌گیرد و جنین تا هفته چهلم در رحم مادر درحال رشد و نمو است. با درنظر گرفتن چنین شرایطی، زنانی که به‌طور ناخواسته در هفته‌های پیش از۳۷زایمان می‌کنند، دچار زایمان زودرس شده‌اند؛زایمانی که نشانه‌ها، عوامل و البته شرایط خاص خودش را دارد اما شما درباره این نشانه‌ها و دلایل و شرایط مراقبت پس از آن چه می‌دانید؟
چرا آن‌قدر زود؟
مانند خیلی از اتفاقات پزشکی که دلیل وعلت کاملا مشخص و واضحی ندارد، زایمان زودرس هم دلیل قطعی ندارد اما براساس نظر پزشکان، برخی از شرایط مانند دیابت دوران بارداری مادر، فشارخون بالا یا ابتلا به برخی از بیماری‌ها مانند بیماری‌های کلیوی، قلبی و...می‌تواند دلایل تحریک‌کننده‌ای برای زایمان زودرس باشد: «ازطرف دیگر، اضافه‌وزن یا حتی کمبود وزن، کمبود مصرف مواد مغذی در طول دوران بارداری و استعمال دخانیات هم می‌تواند از دیگر عواملی باشد که زایمان زودرس را رقم بزند.»
این را دکتر مریم نادری، متخصص زنان، زایمان و نازایی می‌گوید که معتقد است در این میان برخی از تست‌ها و آزمایش‌های نهایی هم می‌تواند پزشک را نسبت به احتمال زایمان زودرس، آگاه کند. کمبود یا زیاد بودن قند خون، کم‌خونی یا پرخونی، بالا یا پایین بودن میزان گلبول‌های سفید و... از این دسته نشانه‌هایی است که در آزمایش‌ها و تست‌ها معلوم می‌شوند و پزشک احتمال زایمان زودرس مادر باردار را می‌دهد.
پیشگیری همیشه بهتر از درمان
بهتر است مادر از روزهای پیش از بارداری و در حین آن، نسبت به رژیم غذایی، فعالیت‌ها و احساسات خودش نظارت، کنترل و توجه ویژه‌ای داشته باشد که این مسیر ۹ ماهه را با کمترین عارضه‌ها پشت سر بگذارد: «داشتن یک رژیم غذایی مناسب و مقوی، فعالیت روزانه و پیاده‌روی مداوم به اندازه ۳۰ دقیقه، نوشیدن آب به مقدار کافی، کنترل وزن حین بارداری، کنترل‌کردن اضطراب با ورزش‌هایی مانند یوگا، تسلط بر اعصاب و برقراری رابطه‌ای آرام با اطرافیان و...از آن دسته مراقبت‌های حین بارداری است که می‌تواند مادر را از هفته‌های آخر به سلامت عبور دهد.»
هفته به هفته!
زایمان زودرس درهرهفته، ویژگی‌ها وشرایط خاص خودش را دارد. دربرخی هفته‌ها با ریسک بالاترمواجه است ونوزاد به‌دنیاآمده، نیاز به مراقبت‌های ویژه‌تری دارد و در برخی هفته‌ها هم از ریسک کمتری برخوردار است و با مشکلات کم‌وبیش معمولی دست‌وپنجه نرم می‌کند که با کمی مراقبت رفع می‌شود. پس بهتر است به‌جای نگرانی و فکر کردن به عارضه‌های احتمالی زایمان زودرس، سعی کنید همه‌چیز را آرام و اصولی پیش ببرید.
زودتر از موعد؟
جدی گرفتن کوچک‌ترین علائم ونشانه‌ها در روزها وهفته‌های آخر بارداری، یکی ازضروری‌ترین اقداماتی است که خانم‌های باردار باید انجام بدهند و نسبت به آن آگاه باشند؛ از تکان‌های منظم جنین تا دردها و انقباضاتی که ممکن است دچارش شوند. این‌طور که متخصصان زنان و زایمان می‌گویند، کمردردهایی که بیشتر در بخش پایینی کمر رخ می‌دهد و گاهی ممتد است و گاهی بینش وقفه دارد، می‌تواند یکی از نشانه‌های زایمان زودرس باشد.
البته کمردرد به تنهایی نمی‌توان نگران‌کننده باشد اما اگر در کنار علائم دیگر قرار بگیرد، نیاز به توجه و حواسجمعی بیشتری دارد.مثلا انقباضات رحم هر ۱۰دقیقه یک‌بار و به‌طور کلی زیاد شدن انقباضات، گرفتگی بخش پایینی شکم، خونریزی و لکه‌بینی و افزایش ترشحات و... ازجمله نشانه‌هایی است که باید آن را جدی گرفت و هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص رجوع کرد.البته جالب است بدانید که طبق آمارها، حدود ۸۰درصد از زنانی که علائم زایمان زودرس را می‌بینند، زایمان زودرس را تجربه نخواهند کرد اما آگاهی نسبت به وقوع آن و بایدها و نبایدهایش، بهتر از بی‌اطلاعی است دیگر؛ نه؟
روزنامه جام جم
