مهر: فرایند خانه تکانی از مهم ترین فعالیت‌های روزهای پایانی سال در همه خانواده‌های ایرانی است که گاهی به دلیل عدم رعایت اصول ارگونومی، منجر به آسیب دیدگی افراد می‌شود.
ابوذر عینی‌پور کارشناس ارگونومی، کمردرد را به عنوان شایع‌ترین اختلال یا آسیب اسکلتی عضلانی عنوان کرد و گفت: بر اساس یافته‌ها کمردرد، بیشترین سهم بروز ناتوانی را در جهان دارد و شیوع آن در طول عمر تقریباً ۴۰ تا ۸۰ درصد است.
وی، مکانیسم، دلیل و ریشه بروز این آسیب را حمل بار بیش از توان فرد یا انجام برخی فعالیت‌ها در وضعیت نامناسب بدنی ذکر کرد.
به گفته عینی پور، آسیب به ناحیه کمر افراد ممکن است ناگهانی و در یک مرحله به دلیل جابه‌جایی و حمل بار سنگین رخ دهد یا اینکه به صورت تدریجی و به دنبال حمل و جابه‌جایی نادرست بار سبک با تکرار زیاد ایجاد شود.
وی با توجه به شیوه جدید زندگی، کم تحرکی و ضعف عضلانی افراد، یادآور شد: آسیب‌ها و اختلالات اسکلتی عضلانی رو به افزایش است.
عینی پور، هزینه‌های درمانی زیاد، ناتوانی، محدودیت‌های حرکتی و آسیب‌های روانی فرد و خانواده را از جمله عواقب آسیب مهره‌های کمری برشمرد و یادآور شد که گاهی بهبودی کامل میسر نشده و ممکن است فرد به شرایط طبیعی قبل از آسیب بازنگردد.
این کارشناس ارگونومی تاکید کرد: با رعایت نکاتی بسیار ساده اما اصولی می‌توان از بروز بسیاری از این آسیب‌ها به ویژه در ایام خانه تکانی نوروز جلوگیری کرد و با سلامت و شادابی به استقبال بهار رفت.
وی در ادامه توصیه‌هایی را برای حفاظت از آسیب‌های احتمالی ناشی از فعالیت‌های خانه تکانی بیان کرد.
- قبل از انجام هر کار ابتدا فکر کنید چگونه می‌توان آن را راحت‌تر و ایمن‌تر انجام داد.
- قبل از شروع فعالیت، بدن خود را گرم کرده و حرکات کششی انجام دهید. این کار کمک می‌کند در حین کار و بعد از آن کمتر دچار درد عضلات و کشیدگی در تاندون‌ها نشوید.
- هنگام بلند کردن بارهای سنگین در صورت امکان آنها را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کنید تا احتمال آسیب به اندام‌ها و مفاصل کاهش یابد.
- در صورتی که امکان سبک کردن بار مقدور نیست قبل از بلند کردن یا برداشتن بار، حتماً از دیگران کمک بگیرید.
- برای بلند کردن بار، اگر مشکل زانو درد ندارید کمر را راست نگه دارید و زانوها را خم کنید (حالت اسکات). سعی کنید نیروی لازم برای بلند کردن بار را توسط عضلات پاها تأمین کنید.
- حتی برای اجسام و کارهای سبک به جای یک دست، از دو دست برای بلند کردن اشیا استفاده کنید.
- به جای بلند کردن اجسام در صورت امکان آنها را بلغزانید یا هل دهید یا بکشید.
- برای حمل بارهای حجیم از چرخ دستی استفاده کنید.
- اشیا را در نزدیکی بدن قرار دهید تا به راحتی در دسترس باشند.
- اجسام را نزدیک بدن در سطح کمر حمل کنید.
- در حین انجام کار، حرکات پیچشی و خم شدن را به حداقل برسانید.
- مچ دست را تا حد امکان خم نکنید و از حرکات شدید خودداری کنید.
- استفاده از ابزار مناسب می‌تواند باعث افزایش راحتی، ارتقای ایمنی و سلامت فرد شود. بنابراین از ابزار و تجهیزات مناسب مثل جاروهای دسته‌دار، تی و … برای انجام کارها استفاده کنید.
- بلند کردن دست و بازو بالاتر از حد شانه آسیب‌زا است. برای بلند کردن اجسام از بالای سر و بالاتر از حد شانه از یک چهارپایه یا نردبان ایمن استفاده کنید.
- هر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه یک‌بار به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه استراحت کنید.
- از قرار گرفتن در موقعیت‌های ثابت برای مدت طولانی اجتناب کنید. ماهیچه‌ها وقتی در یک موقعیت ثابت قرار می‌گیرند سریع‌تر خسته می‌شوند.
- هر زمان که فعالیت‌ها باعث درد شدند، وضعیت خود را تغییر دهید یا متوقف کنید.
- در صورت وجود درد در عضلات، استراحت کنید و در موارد شدید به پزشک مراجعه کنید.
- به جز آسیب‌های اسکلتی عضلانی، خطر بروز حوادث نیز وجود دارد به این موارد نیز توجه کنید.
- در هنگام کار برای جلوگیری از لیز خوردن، مواظب سطوح لغزنده، روغنی و لیز باشید.
- هنگام جابه جا کردن اشیا در قفسه‌های بلند، حتماً باید روی سطح محکم و ثابتی مثل چهارپایه قرار بگیرید. استفاده از نردبان غیرایمن یا صندلی چرخدار، مناسب نخواهد بود و احتمال افتادن و آسیب را افزایش می‌دهد.
- هنگام جابه‌جایی مواد خطرناک نظیر مواد شیمیایی، آتش‌گیر، اسید و… تمامی جوانب احتیاطی را باید رعایت کرده و برچسب روی جعبه را حتماً مطالعه کنید.
- دستگیره‌هایی که برای حمل برخی وسایل و بار در نظر گرفته شده است برای راحتی در جابه جایی و مصرف انرژی کمتر است.
- هنگام جابه‌جایی بار جلوی دید خود را باز بگذارید و مسیر حرکت خود را باز و خلوت نگهدارید.
- هنگام حمل بار حتماً از دستکش مناسب و تمیز استفاده کنید.
- مراقب میخ‌های بیرون آمده از تخته‌ها باشید.
- حتماً از وسایل و تجهیزات کمکی و استاندارد استفاده کنید.
- اگر از نیروی شرکت‌های خدماتی برای خانه تکانی کمک می‌گیرید لازم است که شرکت‌گواهی دوره ایمنی کار را داشته باشد.
- توجه داشته باشید که موقع درخواست نیروی خدماتی، شرایط انجام کار و خدمات مورد نیاز را به شرکت اعلام کنید تا بتواند متناسب با نوع کار، تجهیزات و ابزارهای مناسب در اختیار نیروی خدماتی قرار دهد. در صورت عدم رعایت این نکته و چنانچه در حین کار حادثه‌ای برای نیروی خدماتی رخ دهد قصوراتی نیز بر عهده شخص متقاضی خواهد بود.
