سرویس بین‌الملل انتخاب / سید حمزه صالحی: نیکی هیلی کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از حزب جمهوری‌خواه که در زمان ریاست جمهوری ترامپ به‌عنوان یکی از متحدان نزدیک او نمایندگی آمریکا در سازمان ملل متحد را بر عهده داشت، هم‌اکنون به‌عنوان رقیب ترامپ وارد کارزار انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ شده است. نتایج نظرسنجی‌ها و نتایج انتخابات درون‌حزبی در برخی ایالت‌ها حکایت از برتری قاطع ترامپ در مقابل نیکی هیلی دارد؛ ترامپ در انتخابات درون‌حزبی ایالت آیووا با بیش از ۵۱ درصد آرا را کسب کرد و نیکی هیلی بعد از دسنتیس با ۱۹ درصد سوم شد؛ اما درحالی‌که نظرسنجی‌ها روزبه‌روز حکایت از بهبود وضعیت هیلی در مقابل دسنتیس داشت، آقای ران دسنتیس از ادامه کارزار انتخابات خود انصراف داد تا هیلی تبدیل به مهم‌ترین رقیب ترامپ شود. در ادامه و در انتخابات درون‌حزبی ایالت نیوهمپشایر آرا نیکی هیلی رشد قابل‌ملاحظه‌ای داشت؛ اگرچه در مقابل ترامپ شکست خورد؛ اما توانست بیش از ۴۳ درصد آرا این ایالت را کسب کند که نتیجه قابل‌ملاحظه بود. ترامپ در این ایالت بیش از ۱۵۲ هزار و نیکی هیلی ۱۲۲ هزار رأی کسب کردند. البته با تمام این تفاسیر اکثر کارشناسان امکان غلبه هیلی بر ترامپ از طریق صندوق آرا را بسیار ضعیف و حتی غیرممکن ارزیابی می‌کنند. بااین‌حال ازنظر بسیاری این احتمال وجود دارد که تغییر و تحولات آینده و پرونده‌های قضایی ترامپ وضعیت را پیچیده کند. در آن صورت شانس هیلی برای تبدیل‌شدن به کاندیدای نهایی حزب جمهوری‌خواه افزایش خواهد یافت. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که نتایج نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد اگر نیکی هیلی به‌عنوان کاندیدای نهایی حزب انتخاب شود شانس بسیار بالاتری نسبت به ترامپ برای غلبه بر بایدن خواهد داشت. نتایج نظرسنجی‌ها تاکنون گویای این است که در صورت رقابت هیلی با بایدن پیروزی هیلی قطعی است؛ ولی در رقابت ترامپ و بایدن پیروزی ترامپ قطعی نخواهد بود و احتمال شکست او چندان دور از ذهن نیست، به همین دلیل خود بایدن هم بار‌ها اعلام کرده است که ترجیح می‌دهد با ترامپ رقابت کند.
اما هم‌اکنون نکته‌ای که باید به آن پرداخت این است که اگر حزب جمهوری‌خواه به قدرت بازگردد، رئیس‌جمهور بعدی آمریکا دونالد ترامپ و یا نیکی هیلی خواهد بود. در ادامه به بررسی رویکرد‌های انتخاب هر یک از آن‌ها در قبال ایران می‌پردازیم.
رویکرد دونالد ترامپ در قبال ایران با توجه به تجربه چهارسال ریاست جمهوری او تا حدودی مشخص است. او مواضع نامنسجم و غیرواقع‌بینانه‌ای در سیاست خارجی دارد. او فردی است که از برجام خارج شد و شدیدترین تحریم‌ها را علیه ایران اعلام کرد. رویکرد ترامپ در قبال ایران مبتنی برافزایش تحریم‌ها و انزوای بیش‌ازحد ایران در منطقه خواهد بود، همچنین از هرگونه رویکرد ضد ایرانی در منطقه حمایت خواهد کرد. او در دروان قدرت خود در یک حمله پهپادی سردار سلیمانی فرمانده سپاه قدس را ترور کرد که با پاسخ موشکی ایران دو کشور در آستانه یک جنگ تمام‌عیار قرار گرفتند. با توجه به مواضع حقوق بشری بایدن کشور‌های عربی منطقه چندان از پیروزی او استقبال نکردند؛ اما با توجه به رویکرد افراطی ترامپ در قبال مسائل جهانی و بی‌اعتنایی عملی به آنچه ارزش‌های آمریکایی خوانده می‌شود استقبال بیشتری از پیروزی او در منطقه خواهد شد و همین موضوع می‌تواند روابط ایران با کشور‌های عربی به‌خصوص کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس را تحت تأثیر قرار دهد. حمایت ترامپ از رویکرد‌های افراطی دولت اسرائیل می‌تواند بحران فلسطین را پیچیده‌تر کند و بر محور مقاومت فشار بسیار مضاعفی وارد کند؛ بنابراین در صورت پیروزی ترامپ می‌توان انتظار داشت که شدت تنش‌ها و تحریم‌ها علیه ایران افزایش یابد و تلاش‌های پایدار برای تخریب روابط خارجی ایران افزایش پیدا کند. بااین‌حال با توجه به رویکرد تهاجمی ترامپ علیه ناتو و اتحاد فرا آتلانتیکی و همچنین نگاه مثبت وی به پوتین پیروزی او می‌تواند در سطح بین‌المللی روزنه‌ای را برای ایران در بهره‌گیری از شکاف‌های احتمالی که شکل می‌گیرد ایجاد کند؛ زیرا رویکرد تهاجمی ترامپ و نگاه منفی وی به بسیاری از سازوکار‌های بین‌المللی می‌تواند انسجام فعلی در نظم غربی را تحت تأثیر قرار دهد. این منوط به این است که ایران از نحوه کنش خود در دوران قبلی ریاست جمهوری ترامپ تجربه لازم را برای پیشبرد اهداف خود در صورت پیروزی دوباره او استفاده کند. ترامپ در دور قبلی ۱۲ شرط غیرقابل اجرا برای مذاکره با ایران مطرح کرد که هیچ‌کدام از آن‌ها تحقق پیدا نکرد و درنهایت با عقب‌نشینی از آن‌ها تلاش‌هایی برای ایجاد رابطه با ایران برای دستاورد سازی انجام داد که نمونه بارز آن سفر آبه شینزو نخست‌وزیر اسبق و فقید ژاپن به ایران در خرداد ۱۳۹۸ بود که با پاسخ منفی ایران روبرو شد. با توجه به چنین شرایطی این انتظار وجود دارد که در صورت پیروزی ترامپ نسبت به ایران رفتار واقع‌بینانه‌تری نسبت به قبل داشته باشد؛ ولی بااین‌حال وضعیت جهان و ایران هم بسیار متفاوت شده و با توجه اینکه حامیان ترامپ و خود ترامپ همچنان به مواضع خصمانه خود علیه ایران ادامه داده‌اند، نمی‌توان به بهبود روابط دو کشور در صورت پیروزی ترامپ خوش‌بین بود.
اما اگر روند تحولات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به‌گونه‌ای پیش برود که خانم هیلی بتواند به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا انتخاب شود، می‌توان انتظار روز‌های سخت‌تری در روابط دو کشور (حتی نسبت به پیروزی ترامپ) ترامپ انتظار داشت. اگر دونالد ترامپ فردی افراطی و تخریب‌گر بود که بسیار دمدمی‌مزاج و به دنبال پروپاگاندا و اقدامات نمایشی بود؛ اما خانم نیکی هیلی در مبانی سیاسی تندروتر و در ضدت با ایران مصمم‌تر است، درواقع برخلاف روحیه دمدمی‌مزاج ترامپ خانم هیلی در اقدام علیه ایران به‌شدت مصمم و غیرقابل انعطاف‌تر خواهد بود. از منظر ارزش‌های آمریکایی خانم هیلی برخلاف ترامپ به ارزش‌های آمریکایی بسیار احترام می‌گذارد؛ برای مثال او علاوه بر آنکه حمله ۶ ژانویه ۲۰۲۰ به ساختمان کنگره را محکوم کرد، در انتقاد ضمنی از ساخت دیوار مرزی گفته است جمهوری‌خواهان باید به خاطر داشته باشند که ساختار آمریکا از این مهاجران قانونی نشات گرفته است و نباید به میلیون‌ها مهاجری که در آمریکا هستند حمله شود. وی با اشاره به ساخت دیوار در مرز مکزیک گفت ساختن دیوار مشکل مهاجران را حل نخواهد کرد. همچنین برخلاف رویکرد انزواگرایانه ترامپ سازمان ناتو و اتحاد فرا آتلانتیک را برای آمریکا بسیار حیاتی می‌داند. درحالی‌که ترامپ به‌شدت به پوتین علاقه‌مند و از طریق نمایندگان حامی خود مانع کمک‌های مالی به اوکراین می‌شود، خانم هیلی چنین دیدگاهی ندارد و به حمایت از دولت اوکراین برای مقابله با روسیه تأکید دارد. حتی درزمانی که هیلی به‌عنوان نماینده آمریکا در دولت ترامپ در سازمان ملل کار می‌کرد این تمایز هم مشهود بود، برای مثال زمانی که ترامپ از موضع‌گیری شفاف در مورد دخالت روسیه در انتخابات آمریکا امتناع می‌کرد خانم هیلی شدیداً روسیه را محکوم کرد و دخالت مسکو در انتخابات آمریکا را به جنگ تشبیه کرد.
در صورت پیروزی هیلی شکافی که به‌واسطه رویکرد ترامپ ممکن است در روابط کشور‌های غربی ایجاد شود از بین خواهد رفت و درواقع فرصت بهره‌گیری از شکاف برای ایران کمتر وجود خواهد داشت. او حمایت قاطعانه‌ای از اسرائیل دارد و رویکرد‌های او در منطقه علیه منافع و سیاست‌های ایران است. نیکی هیلی حتی در دوران فعلی که کاندیدای درون‌حزبی است موضع تندی در قبال کشته شدن سه سرباز آمریکایی در اردن گرفته است و با متهم کردن ایران خواستار افزایش تحریم‌های بیشتر علیه شده و گفته است حمله به متحدان ایران و حتی حمله به تأسیسات نظامی کارساز نخواهد بود. آمریکا باید در واکنش به کشته شدن سربازانش رهبران ایران را مورد تعقیب و مورد هدف قرار دهد. البته مسئولان ستاد انتخاباتی او مدعی شدند منظور هیلی فرماندهان نظامی ایران در سپاه پاسداران بوده است. خود هیلی در پیش گرفتن چنین اقداماتی را برای ایجاد بازدارندگی و جلوگیری از شروع یک جنگ ضروری دانسته است.
اگرچه در مورد انتخابات آمریکا و به‌خصوص نتایج انتخابات ریاست جمهوری این کشور نباید قضاوت زودهنگام داشت؛ ولی به نظر می‌رسد در صورتی پیروزی حزب جمهوری‌خواه وضعیت برای ایران نسبت به شرایط فعلی سخت‌تر خواهد شد و اگر پیروز انتخابات خانم هیلی باشد این سختی مضاعف خواهد شد.
