همشهری‌آنلاین: بی‌توجهی ترکمنستان به مدیریت کانون‌های بحرانی گردوغبار این کشور در حالی است که یکی از بزرگترین چشمه‌های بحرانی گردوغبار منطقه با ۱۰ میلیون هکتار وسعت، در صحرای قره‌قوم ترکمنستان واقع شده است. این چشمه بحرانی گردوغبار به دلیل جهت باد به سمت ایران، در بهار و تابستان، شهر‌ها و استان‌های شمالی و شمال شرقی ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سال گذشته بود که گرد و غبار صحرای قره قوم ترکمنستان چند روزی آسمان شهر‌های شمالی و شمال شرق را تیره کرد. براین اساس، احتمال تکرار این رویداد در روز‌ها و ماه‌های پیش رو وجود دارد.
علی‌محمد طهماسبی‌بیرگانی، دبیرستادملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار از پیگیری‌ها و رایزنی‌ها با طرف‌های ترکمنستانی خبر داد و اعلام کرد: «کانون بحرانی گرد و غبار این کشور تاثیر مستقیم بر ایران دارد و به دلیل اینکه جهت وزش باد به سمت ایران است، شهر‌های شمالی و شمال شرقی ما را با مشکل مواجه می‌شوند؛ در حالی که ترکمنستان از این کانون‌ها تاثیر چندانی نمی‌گیرد. به همین خاطر سالهاست این کشوردر این زمینه بی توجهی می‌کند و با وجودی که چندین مرحله با طرف ترکمنستانی مکاتبه کرده و جلسات مجازی برگزار کرده‌ایم، اما این کشور برای مدیریت کانون‌های بحرانی صحرای قره قوم پای کار نمی‌آید.»
هیات عراقی به زودی در تهران
دبیرستادملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغباردر خصوص پیگیری‌ها و اقدامات مشترک ایران و عراق درباره مدیریت گردوغبار کانون‌های بحرانی غرب کشور گفت: «به دنبال تفاهم نامه‌ای که سال قبل با معاون وزیر جهاد کشاوررزی عراق به امضا رساندیم، ۲۳ تا ۲۵ اردیبهشت گروهی متشکل از مدیران و کارشناسان عراقی برای پیگیری و انجام عملیات مشترک در این تفاهم نامه به ایران سفر می‌کنند. همچنین هدف از این سفر این است که طرف عراقی اعلام کند در راستای تفاهم نامه چه اقداماتی را به نتیجه رسانده است. چرا که ما پایلوت‌هایی که تعیین کردیم را با همکاری برنامه توسعه ملل متحد، پیش بردیم و مطالعاتی هم برای تعیین اقداماتی که باید در مناطق پایلوت تعیین شده است در دست تهیه است و تا تیرماه به پایان می‌رسد. با پایان این مطالعات می‌توانیم اقدامات عملیاتی را در دو منطقه پایلوت کشور انجام دهیم.»
برنامه‌های کنترل گرد و غبار
طهماسبی درپاسخ به این پرسش که برنامه‌های اجرایی ایران درمناطق تعیین شده پایلوت برای مدیریت گرد وغبار شامل چه اقداماتی است، گفت: «مدیریت و اصلاح مراتع برای اراضی مرتعی، عملیات نهال و بوته کاری، احداث بادشکن زنده و غیر زنده و همچنین استفاده از مالچ‌های زیستی در اراضی ماسه‌ای از جمله اقداماتی است که باید برای مقابله با گرد و غبار در مناطق تعیین شده اجرا کنیم. در واقع نوع اقدامات عملیاتی به شرایط منطقه بستگی دارد.»
دبیرستادملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار درپاسخ به اینکه بیشترین نگرانی برای هجوم گرد و غبار به کشور از ناحیه کدام کانون‌های گردو غبار وجود دارد؟ گفت: «با توجه به پراکنش بارندگی‌هایی که داشتیم، نگرانی کمتری از کانون‌های گرد و غبار غرب و جنوب غرب کشور وجود دارد. در مقابل، بیشترین نگرانی از ناحیه چشمه‌های گرد و غبار شرق و شمال شرق (صحرای قره قوم ترکمنستان) است که در بهار و تابستان این نواحی ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد.»
۵ استان تحت تاثیر گرد و خاک قره قوم
ایران مطالعاتی ذیل برنامه عمل زیرمنطقه‌ای برای شناسایی کانون‌های اصلی گرد و غبار انجام داده است که در این بررسی‌ها مشخص شد یکی از کانون‌هایی که مناطق شمال و شمال شرق ایران را تحت تاثیر قرار داده است، در صحرای قره قوم ترکمنستان واقع شده است که ۱۰ میلیون هکتار وسعت دارد. طوفان‌های گرد و غبار از صحرای قره قوم ترکمنستان، ۴ استان خراسان شمالی، خراسان رضوی، گلستان و مازندران را در فصول بهار و پاییز تحت تاثیر قرار می‌دهد به طوری که گاهی دید افقی به کمتر از ۱۰۰۰ متر می‌رسد. صحرای قره‌قوم (شن سیاه) بیابانی در آسیای میانه و یکی از بزرگترین کویر‌های شنی جهان است که حدود ۷۰ درصد از مساحت کشور ترکمنستان (۳۵۰ هزار کیلومتر مربع) را پوشانده‌است.
