درآمد یک سال ترکیه از گردشگری، بیشتر از سهم درآمد‌های نفتی ایران / رونق توریسم در گرو «دوستی با جهان»

دنیای اقتصاد: داده‌‌‌‌‌‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که ۱۰ کشور مبدأ گردشگری ورودی در ایران در سال گذشته شامل عراق، افغانستان‌‌‌، ترکیه‌‌‌، پاکستان، ارمنستان‌‌‌، آذربایجان، ترکمنستان، بحرین‌‌‌، ‌‌‌ کویت و چین می‌شود که جمع آنها به ۶ میلیون هم نمی‌رسد، در حالی که در همین بازه زمانی ۲.۵میلیون ایرانی به ترکیه سفر کرده‌‌‌اند. این کشور فراتر از توریست‌‌‌های ایرانی، توانسته۵۶.۵میلیون گردشگر در یک سال داشته باشد و جزو ۱۰ کشور برتر جهان قرار گیرد‌‌‌. این کشور تنها در یک سال ۵۴.۳ میلیارد دلار از توریسم به دست آورده در حالی که در ایران سهم درآمدهای نفتی از این هم کمتر است. «دنیای اقتصاد» در یک نظرسنجی از فعالان حوزه توریسم مهم‌ترین اولویت‌‌‌های رونق گردشگری خارجی را بررسی کرده است.

 

در این نظرسنجی پرسشی با شرکت‌کنندگان در میان گذاشته و از آنها پرسیده شد: «توسعه گردشگری خارجی چطور امکان‌پذیر خواهد بود؟» این پرسش چند گزینه داشت: «رایزنی با سایر وزارتخانه‌‌‌ها و نهادها در راستای برطرف کردن ایران‌‌‌هراسی»، «داشتن برنامه مشخص برای کشورهایی که با آنها رابطه دوستانه داریم و اولویت‌‌‌گذاری میان آنها»، ‌‌‌ «دوستی با جهان»‌‌‌، «تهیه مسیرهای مختلف گردشگری با توجه به سلایق گردشگران»، ‌‌‌ «حضور در نمایشگاه‌‌‌ها و مراسم‌‌‌های بین‌المللی»!

 

شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی که طیفی از فعالان توریسم بودند باید بر اساس اهمیت، این گزینه‌‌‌ها را اولویت‌‌‌گذاری می‌‌‌کردند. داده‌های به دست آمده نشان می‌دهد، ‌‌‌گزاره‌ای که بیش از سایرین مدنظر شرکت‌کنندگان این نظرسنجی بوده شامل «دوستی با جهان» می‌شود. از ۳۳ نفری که در این نظرسنجی مشارکت داشتند‌‌‌، ۲۹ نفر یعنی نزدیک به ۸۸‌درصد این گزینه را انتخاب کرده‌اند. در مقابل ۹‌درصد هم رایزنی با سایر وزارتخانه‌ها و نهادها در راستای برطرف کردن ایران‌‌‌هراسی را مهم می‌دانند و ۳درصد هم عنوان کرده‌اند که «داشتن برنامه مشخص برای کشورهایی که با آنها رابطه دوستانه داریم و اولویت‌‌‌گذاری میان آنها» اهمیت دارد و آن را اولویت اول می‌‌‌دانند.

 

در کنار ۸۸درصدی که گزینه اول را «دوستی با جهان» می‌‌‌دانند‌‌‌، ۶‌درصد همین گزینه را اولویت دوم و به همین میزان نیز آن را جزو اولویت‌‌‌های سوم دسته‌بندی کرده‌‌‌اند. هیچ‌کدام از شرکت‌کنندگان این گزینه را چندان بی‌اهمیت ندانسته‌اند که آن را در رده چهارم تا ششم قرار دهند‌‌‌، در حالی که در سایر موارد این رتبه‌ها سهم قابل‌توجهی را به خود اختصاص داده‌اند.

«رایزنی با سایر وزارتخانه‌‌‌ها و نهادها در راستای برطرف کردن ایران‌‌‌هراسی» که سهم 9درصدی را به عنوان اولویت اول دارد ازسوی بیش از 48‌درصد شرکت‌کنندگان به عنوان گزینه دوم اولویت انتخاب شده است. 3درصد آن را اولویت سوم می‌‌‌دانند، 6‌درصد این گزینه را در رتبه چهارم قرار داده‌اند و بیش از 33‌درصد هم آن را اولویت پنجم دسته‌بندی کرده‌اند. به این ترتیب در کنار «دوستی با جهان» به نظر می‌‌‌رسد رایزنی با سایر وزارتخانه‌ها و دیپلماسی موثر هم از نظر شرکت‌کنندگان اهمیت دارد، به طوری که توانسته امتیاز اولویت دوم را به دست آورد.  «تهیه مسیرهای مختلف گردشگری با توجه به سلایق گردشگران» سومین اولویت از نظر شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی است، ‌‌‌ موضوعی که کارشناسان بارها در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» آن را مهم دانسته و عنوان کرده‌اند که سیاستگذاران باید با تعریف مقاصد جدید و تنوع‌بخشی به توریسم ایران، ‌‌‌ راه  را برای ورود گردشگرانی با سلایق متفاوت هموار کنند. داده‌های به دست آمده نشان می‌دهد گرچه این گزینه در اولویت اول نیست اما بیش از 36‌درصد آن را اولویت دوم می‌دانند و 12‌درصد نیز در اولویت سوم قرار داده‌اند. بیش از 30‌درصد از شرکت‌کنندگان معتقدند این گزینه باید در اولویت چهارم قرار گیرد و 15 درصد هم آن را اولویت پنجم دانسته‌اند، تنها 6نفر این گزینه را آخرین اولویت گذاشته‌اند.

 

«داشتن برنامه مشخص برای کشورهایی که با آنها رابطه دوستانه داریم و اولویت‌‌‌گذاری میان آنها» در حالی از نظر شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی حائز رتبه چهارم شده که سیاستگذار توریسم بارها این گزینه را اولویت اصلی قلمداد کرده است. مدیران توریسم در ایران، در سخنرانی‌‌‌ها و اظهارنظرهای متعددی بر این نکته پافشاری کرده‌اند که قصد دارند روی برخی کشورهای خاص سرمایه‌گذاری کنند، البته نام این کشورها یا در یک دوره 4ساله یا به شکل سالانه تغییر کرده است. به عنوان مثال زمانی چین در اولویت قرار می‌گیرد، ‌‌‌ زمانی روسیه و در دوره‌های دیگر حتی کشورهای آمریکای لاتین. تحلیل این نظرسنجی نشان می‌دهد تنها 3‌درصد این گزینه را اولویت اول می‌دانند‌‌‌، 9‌درصد همان را گزینه دوم به لحاظ اولویت قرار داده‌اند در حالی که بیش از 51‌درصد معتقدند چنین گزینه‌ای در اولویت سوم قرار می‌گیرد. بیش از 36‌درصد هم چنین گزینه‌ای را در اولویت چهارم تا ششم قرار داده‌اند.

 

«حضور در نمایشگاه‌‌‌ها و مراسم‌‌‌های بین‌المللی» آخرین اولویت از نظر شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی است. هیچ‌کدام از کارشناسانی که به این پرسش پاسخ دادند‌‌‌، این گزینه را اولویت اول و دوم نمی‌دانند. در مقابل بیش از 24‌درصد آن را اولویت سوم دانسته‌اند، بیش از 48‌درصد هم آن را اولویت چهارم دانسته‌اند و بیش از 27‌درصد هم چنین گزینه‌ای را اولویت پنجم می‌دانند. این موضوع در حالی است که سیاستگذار توریسم بارها بر این مقوله تاکید کرده است، ‌‌‌ هر چند که همین حضور در اکسپوها و نمایشگاه‌های مختلف نیز به شیوه‌ای برگزار می‌شود که فعالان توریسم به آن انتقاد جدی دارند. آنها می‌گویند متاسفانه غرفه ایران در اغلب نمایشگاه‌ها به بازارچه فروش تقلیل یافته است.

 

نگاهی به نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد، ارتباط با سایر کشورها و تنش‌زدایی مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند به رونق گردشگری ورودی منجر شود و سهم ایران را از این بازار افزایش دهد. مسوولان و متولیان گردشگری بارها از «توریسم به جای نفت» صحبت کرده‌اند اما در عمل کشور همسایه موفق شده این شعار را محقق کند. همچنین در حالی که قرار بود میزان توریسم ورودی ایران به 20 میلیون برسد‌‌‌، ما هنوز یک سوم از این سهم را هم نداریم و در مقابل ترکیه توانسته است بیش از دو برابر چشم‌انداز‌های بلندمدت ما گردشگر به این کشور جذب کند. تنها همسایه غربی ما نیست که در زمینه ورود توریست خارجی موفق عمل کرده‌‌‌، عربستان با برنامه‌های مختلف توانسته نزدیک به 24 میلیون توریست جذب کند. این کشور فراتر از گردشگری مذهبی و مراسم حج انواع و اقسام برنامه‌ریزی‌ها را برای توسعه گردشگری خارجی دارد و در همین راستا شاهد ساخت انواع تیزرها و کلیپ‌‌‌ها‌‌‌ با حضور شناخته‌شده‌ترین وزرشکاران جهان، تولید مستند با همکاری شبکه‌های معتبر جهانی و... هستیم.