بر اساس آخرین اخبار نظامی، سپاه با توجه به تحولات سیاسی و نظامی اخیر منطقه و در جهت افزایش توان دفاعی و راهبردی خود، نسل جدید موشک های کروز قدیر و نصیر را از صنایع وزارت دفاع دریافت کرده است. اما این دو موشک به نسبت نسل گذشته چه پیشرفت‌هایی داشته‌اند؟
موشک کروز قدیر مشابه برادر بزرگ‌تر خود (قادر هواپایه با عنوان CM-200A) برد افزایش‌یافته 300 کیلومتری را داراست و قابلیت استفاده گسترده در پرتابگرهای ساحلی و شناورهای رزمی نیروی دریایی ارتش را دارد. این موشک به‌همراه سایر اعضای خانواده، از سیستم هدایت اینرسی برای فاز ابتدایی و هدایت راداری فعال برای فاز پایانی استفاده می‌کند.
در سیستم هدایتی مذکور، بعد از کشف هدف دریایی توسط رادارهای کشف (چه توسط پرتابگرهای ساحلی، شناور و هوایی)، موقعیت هدف به موشک داده می‌شود و موشک با سیستم هدایت داخلی یا همان اینرسی که مبنای آن شتاب‌سنج و ژیروسکوپ به‌عنوان حسگرهای حرکت و چرخش است، به‌سمت هدف روانه می‌شود و پس از رسیدن به محدوده هدف و فرا رسیدن زمان فعال شدن رادار موشک، موشک با استفاده از رادار روی هدف قفل می‌کند و در فاز پایانی هدایت آن به‌شکل رادار فعال انجام می‌شود.
از مشخصات موشک CM-300 قدیر می‌توان به برد حداقل تا حداکثر 15 تا 300 کیلومتر، قطر 360 میلی‌متری مشابه با قادر و طول حدودی یکسان با آن و وزن 770 کیلوگرمی اشاره کرد که 165 کیلوگرم از آن را سر جنگی تشکیل داده است. با توجه به ابعاد خانواده نور، ساخت نسخه‌های کوچک‌تر از خانواده نور برای به‌کارگیری در شناورهای موشک‌انداز نیروی دریایی سپاه هم انجام شد تا موشک‌های کوثر 1 و 2 ساخته شد که علاوه بر تفاوت در ابعاد، در پیشران هم دارای تفاوت بود و به‌جای استفاده از پیشران مینی‌جت، از موتور راکتی استفاده می‌کرد.
موشک کروز بعدی در این کلاس، موشک کروز CM-35 نصر است که با برد 35کیلومتری، در پلتفرم‌های مختلف شامل پرتابگرهای ساحلی، شناورهای تندروی نیروی دریایی سپاه و شناورهای نیروی دریایی راهبردی ارتش و همچنین بالگردهای بل‌ـ206 نیروی دریایی سپاه و جنگنده F-4 فانتوم نیروی هوایی ارتش قابل حمل و پرتاب است.
از مشخصات اعلام‌شده موشک کروز CM-35 می‌توان به حداقل و حداکثر برد 5 تا 35 کیلومتری، قطر 280 میلی‌متری، طول 3.2 متری، وزن 360 کیلوگرمی که 130 کیلوگرم از آن را سر جنگی تشکیل می‌دهد، اشاره کرد. نسخه هواپرتاب موشک نصر با نام CM-35A با طول و قطر برابر، دارای حداقل و حداکثر برد 5 تا 35 کیلومتر است و با وزن 321 کیلوگرمی سر جنگی 130 کیلوگرمی حمل می‌کند.
پس از ساخت نسخه هدایت فروسرخ نصر با نام «نصر بصیر»، نسخه جدیدتر این موشک با نام CM-90 نصیر که اکنون تحویل سپاه شده است ساخته شد. این موشک علاوه بر کشیده‌تر شدن بدنه و بزرگ‌تر شدن ابعادش، از یک پیشران توربو جت نیز بهره می‌برد. نصیر با قابلیت پرتاب از روی پلتفرم‌های ساحلی و دریایی، دارای حداقل و حداکثر برد 10 و 90 کیلومتر است و با قطر 180 میلی‌متر و طول حدود 4 متری، با وزن 351 کیلوگرمی می‌تواند سر جنگی 130 کیلوگرمی را با سرعت حداکثر 8 ماخ حمل کند.
کروزهای خانواده نور در برخی از زیرمجموعه‌ها دارای پیشرانه توربوجت و راکتی سوخت جامد هستند که به‌طور عمده موشک‌های کوتاه‌برد ایران را تشکیل می‌دهند. استفاده از پیشران توربوجت باعث می‌شود موشک به بردهای بیشتر دسترسی داشته باشد و طبیعتاً می‌تواند محدوده بیشتری را برای کشف و هدف قراردادن اهداف طی کند.
با چنین ساختاری اساسا به این علت که پیشران توربوجت در زمان شلیک نمی‌تواند سرعت لازم برای پرتاب و جداشدن موشک از لانچر را فراهم کند، به سرعت اولیه نیاز دارد. این نیاز با استفاده از یک بوستر سوخت جامد که موشک را به سرعت مورد نیاز برای فعالیت پیشران می‌رساند، برطرف می‌شود و بوستر پس از انجام وظیفه، از موشک جدا می‌شود.
در طرف مقابل، موشک‌های کروز مجهز به پیشران راکتی، نسبت به موتور توربو جت ساختار ساده‌تری دارند و علاوه بر مسائل هزینه تمام‌شده برای ساخت، مانند کروزهای توربوجت به بوستر برای پرتاب نیاز ندارند. این مدل از موشک‌ها به‌دلیل وزن و ابعاد کمتر این امکان را فراهم می‌کند تا علاوه بر به‌کارگیری در شناورهای سبک، بتوان آنها را روی پلتفرم‌های هوایی شامل بالگرد و جنگنده‌های سبک هم حمل و پرتاب کرد.
شاید مهم‌ترین نکته در موشک‌های کروز ایرانی فارغ از مسئله مقدار و نوع سر جنگی، نوع پلتفرم حمل‌کننده، برد و نوع سیستم هدایت، سرعت آنها باشد. در زمان حاضر کروزهای ایرانی در تمامی انواع شامل خانواده نور با سرعت حداکثر ۰.۸ ماخ و خانواده سومار، هویزه، ابومهدی با حداکثر سرعت ۰.۷۸ ماخ، همگی سرعتی زیرصوت (ساب‌سونیک) دارند.
در شرایطی که در زمان حاضر طیف وسیعی از سامانه‌های پدافندی کوتاه و میان‌برد برای مقابله با تهدیدات کروز در حال توسعه است، موشکی با سرعت ساب‌سونیک با احتمال هدف قرار گرفتن بالایی مواجه است. این احتمال علاوه بر موشک‌های کروز تهاجمی زمینی که برای هدف قرار دادن اهداف دشمن در خشکی استفاده می‌شوند و باید از مقابل طیف گسترده‌ای از رادارهای کشف و شناسایی و سامانه‌های رهگیری عبور کنند، برای موشک‌های کروز ضدکشتی هم صادق است.
در زمان حاضر کشورها در شناورهای نظامی در کلاس‌ها و رده‌های وزنی مختلف تلاش دارند با استفاده از سیستم‌های پدافندی مختلف در بردهای کوتاه تا بلند و از نوع دفاع نقطه‌ای با نواخت تیر بالا تا سیستم‌های موشکی کوتاه‌برد تا بردبلند، بتوانند از شناورهای خود در مقابل تهدیدات مختلفی به‌ویژه کروزهای ضدکشتی و پهپادهای انتحاری حفاظت کنند و سپاه پاسداران نیز از این قاعده مستثنی نیست.
