سانسور نصف نمایشنامه ای با مضمون شهدا توسط ارشاد

نیما دهقان که قرار بود از اواخر آبان یا اوایل آذر نمایش «ترن» را به صحنه بیاورد گفت: اگر نتوانم این نمایش را از اول تا آخرش اجرا کنم کارگردانی تئاتر را کنار می‌گذارم.

این کارگردان تئاتر در گفت‌وگویی با ایسنا، ادامه داد: اگر من به عنوان یک جوان ایرانی نتوانم در کشور خودم درد هشت شهید گمنام را بگویم، خاک بر سرم! من حاضرم این نمایش اجرا شود و به خاطرش کارگردانی تئاتر را کنار بگذارم؛ چراکه شهدای ما از جانشان گذشتند و رها کردن کارگردانی تئاتر در مقابل کاری که آن‌ها کرده‌اند، اصلا قابل مقایسه نیست.

دهقان تاکید کرد: ما نباید در آثارمان به مقدسات و شهدا توهین کنیم. اگر نمایش‌مان چنین کاری کرده بود، حتما آن را حذف می کردم اما وظیفه ماست که درد خانواده شهدا را بگوییم. حتی اگر دردمان بیاید حتی اگر موقعیت‌مان را متزلزل کند.

او درباره وضعیت اجرای این نمایش به ایسنا گفت: در حال حاضر در شرایطی هستم که نمی‌دانم چه کسی حکم فصل الخطاب این کار را خواهد داد؟ چون با هر مدیری که صحبت کرده‌ام، نیت‌شان اجرای این نمایش است و هدف‌شان مثبت اما پیشنهادی که برای اجرا وجود دارد، پیشنهاد غیرمعقولی است.

دهقان تصریح کرد: زمانی عادت کرده بودم یک کلمه یا یک جمله را نه به عنوان ممیزی که به عنوان ملاحظات حذف کنم ولی عادت نکرده‌ام از 96 صفحه نمایشنامه نمایش را در صفحه 54 متن به پایان برسانم، اگر واقعا مشکلی وجود دارد چه به لحاظ کیفی و چه ملاحظاتی که دارند، بگویند حل می‌کنیم.

کارگردان نمایش «خاموشی دریا» با تاکید بر ضرورت اعتماد میان هنرمندان و مدیران، یادآور شد: بعد از 15 کار کارگردانی و سوابقی که دارم تصور نمی‌کردم امروز در نقطه‌ای قرار بگیرم که با یک دانشجوی ترم اول تئاتر تفاوتی نداشته باشم و هیچ اعتمادی به من نباشد.

کارگردان نمایش «خنکای ختم خاطره» اضافه کرد: مدیران ما باید بدانند من روبه‌رویشان نیستم بلکه کنارشان هستم. اگر ما درباره‌ی شهدا حرف نزنیم پس چه کسی حرف بزند؟

نیما دهقان خطاب به مدیران هنری گفت: شما را به خدا واژگان یاس و سیاه‌نمایی را دور بریزید. امروز هر پست، مقام و امنیتی که دارید به خاطر همان آدم‌هایی است که جنگیده‌اند، جان، نام و جسم‌شان را داده‌اند و اگر امروز خانواده‌های آن‌ها مشکلی دارند، وظیفه ماست درد آن‌ها را بگوییم. وظیفه ماست مشکلات را منتقل و انتقادات را مطرح کنیم تا برطرف کنند. این به معنای سیاه‌نمایی نیست، بلکه به معنای آن است که برای کسانی که جان‌شان را داده‌اند وظیفه شرعی‌مان را انجام می‌دهیم.

کارگردان نمایش «دو متر در متر جنگ» متذکر شد: وظیفه شرعی ماست درد خانواده‌های شهدا را در بوق و کرنا کنیم و نباید احتیاط کنیم. جمله «مصلحت نیست در شرایط فعلی» نباید به دهانمان بیاید. حتی اگر از هر 100 هزار نفر یک نفر از خانواده شهدا مشکل داشته باشند، وظیفه ماست به این مشکلات بپردازیم؛ چرا که آن‌ها تک‌تک از ما دفاع کرده‌اند و تک‌تک آن‌ها برای ما با ارزش‌ هستند.

دهقان ادامه داد: نترسیم و بیاییم از این آدم‌ها حرف بزنیم، موقعیت‌مان را مورد سنجش قرار ندهیم.

او در عین حال به ایسنا گفت: به هیچ کس اعتراضی ندارم، چون همه مدیران نیت‌شان انجام شدن است اما نمی‌دانم چه کسی فصل‌الخطاب این کار را خواهد داد، اگر هم فکر می‌کند که کار ما مشکلی دارد، ترسی نداشته باشند و بگویند اجرا نمی‌دهیم، اگر هم نمایش مان مشکلی ندارد پایش بایستند. نهایتش این است که موقعیت‌شان را از دست می‌دهند.

این کارگردان تئاتر با تاکید بر اهمیت نظرات خانواده شهدا در اجرای نمایشش متذکر شد: نیتم این بود که اولین اجرای‌مان برای خانواده شهدا باشد و اگر آن‌ها اجازه بدهند اجرایمان را شروع کنیم. فرقی هم نمی‌کرد که آن‌ها خانواده‌های چه شهدایی باشند. مجوز اصلی اجرای نمایش از نظر من این‌ها هستند که حق آب و گل دارند و موقعیت امروزی ما مدیون‌شان است.

نیما دهقان با اشاره به اهمیت پرداختن به مشکلات خانواده‌های شهدا در آثار هنری خاطرنشان کرد: شرعا وظیفه ماست که به این مسایل بپردازیم، حتی اگر یک نفر از این خانواده‌ها حالش برای یک ساعت خوب نیست باید این موضوع را منتقل کنیم وگرنه باید آن دنیا جواب بدهیم. چون شهیدان رفتند و جنگیدند که مملکت و خانواده‌هایشان آرامش داشته باشند و اگر آرامشی نیست وظیفه ماست که بگوییم نیست و این کار یک وظیفه شرعی است که نشانگر اعتقاد ما به قرآن و زنده و ناظر بودن شهدا است.

کارگردان نمایش «ترن» در پاسخ به این پرسش که سرانجام تکلیف این کار چه می‌شود؟ گفت: اگر مدیران فکر می‌کنند نمایش ما مشکلی دارد برطرف می‌کنیم اما اگر موفق شد و با استقبال روبه‌رو شد نگویند بانی‌اش ما بودیم. با این حال همه آدم‌ها آنقدر خوب‌اند و همه آنقدر این کار را پیگیری می‌کنند که من نمی‌دانم چه کسی فصل‌الخطاب را می‌دهد و نسبت به مدیریت هیچ کس در هیچ بخشی انتقاد ندارم.

وی در بخش دیگری از صحبتش خواستارحمایت نمایندگان مجلس از این نمایش شد و به ایسنا گفت: نمایندگان محترم مجلس! نیما دهقان به شما رای داده وظیفه‌تان است صدایش را بشنوید. آنقدر که به فکر ساخت فیلم «لاله» و دیگر فیلم‌ها هستید و به جای آنکه در کمیسیون فرهنگی مجلس فیلم‌نامه‌های کامل را بخوانید، ببینید نمایشی که می‌خواهد درباره قهرمان‌های هشت سال دفاع مقدس حرف بزند چرا باید این اندازه در فراز و نشیب قرار بگیرد. وقتی من به عنوان یک جوان ایرانی نتوانم از هم‌وطنان شهید خودم بگویم باید به سمت متون بی‌دردسر و بی‌خاصیت بروم تا مشکلی برای اجرایم پیش نیاید.

وی در ادامه صحبتش با اشاره به ماه‌های طولانی آماده‌سازی نمایش «ترن» که با گروه بزرگی از بازیگران مطرح تئاتر آماده اجرا شده است، یادآور شد: تقریبا از اواخر اردیبهشت تا امروز درگیر این بودم که با گفت‌وگو موانعی را که بر سر اجرا وجود دارد حل کنم تا نمایش بتواند به صحنه برود. از ته دل می‌گویم تمام مدیران و مسئولان همگی نیت‌شان خیر بوده و خارج از وظیفه مدیریت‌شان تلاش کرده‌اند، این نمایش به اجرا برسد.

کارگردان نمایش «ترن» افزود: منکر تلاش‌های مسئولان نیستم، تشکر می‌کنم و سند هم دارم اما نمی‌توانم نمایشی اجرا کنم که وقتی به نیمه می‌رسد باید تمامش کنم. نمی‌شود نمایشی که دو ساعت برایش پیش‌بینی شده در 60 دقیقه تمام شود. اگر این کار را انجام دهم، وجهه هنری خودم، نمایشنامه‌ی حمیدرضا آزرنگ و تلاش بازیگران بیهوده خواهد بود.

او که این اثر را با بازیگرانی چون حسین پاکدل، امیر جعفری، ریما رامین‌فر، مهراوه شریفی‌نیا، شهرام حقیقت‌دوست، فرزین صابونی، الهام کردا، سینا رازانی، وحید آقاپور و ... برای اجرا آماده کرده است، گفت: بعد از 15 نمایش که کارگردانی کردم نمایش «ترن» اولین کاری بود که هیچ کس از ابتدا تا امروز بابت دستمزدش چیزی از من نپرسید. گفت‌وگوهای بچه‌ها همه نشان می‌دهد که همگی آنها با عشق و علاقه به شهدا بر سر این کار آمدند تا این لحظه هیچ یک نمی‌دانند چقدر دستمزد می‌گیرد. انگیزه آن‌ها نگاه تازه‌ای بود که این نمایش به شهدا داشته است. همه‌ی اینها با عشق و علاقه آمده‌اند چون نسبت به این آدم‌ها احساس دین می‌کنند به همین دلیل است که هرگز در این مدت بحث‌های مالی پیش نیامد.

این کارگردان جوان و فعال تئاتر در پایان صحبتش گفت:‌حرف‌هایم را زدم اما اینها حرف‌های دلی‌ام بود، حرف های واقعی‌ام را هنوز نزده‌ام.