قسمت سیزدهم خاطرات میلسپو: تورم تنظیم بودجه و برنامه ریزی مالی را به تدریج دشوار ساخته بود

سرویس تاریخ «انتخاب»: کتاب ماموریت آمریکایی‌ها در ایران اثر آرتور میلسپو ترجمۀ حسین ابوترابیان در سال ۱۳۵۶ است.

 

آرتور میلسپو متولد مارس ۱۸۸۳ در روستایی در میشیگان، حقوقدان و کارشناس مالی آمریکایی که در سالهای ۱۹۲۲-۱۹۲۷ و ۱۹۴۲-۱۹۴۵ برای اصلاح مالیه به استخدام دولت ایران درآمد. او دانش آموخته (دکترای) دانشگاه جانز هاپکینز و (کارشناسی ارشد) دانشگاه ایلینوی بود.

 

 

فعالیتهای اقتصادی که در فوق ذکر شد ارتباط نزدیک با وظایف مالی هیئت داشت بطور کلی تورم تنظیم بودجه و برنامه ریزی مالی را به تدریج دشوار ساخته بود. علاوه بر آن تامین پول برای‌فعالیت های صنعتی و اقتصادی بیش از نیمی از بودجه و مشکل ترین بخش آن را تشکیل می‌داد. دولت ایران از طریق انحصارات کارخانه ها و سایر مؤسسات کالاها را به میزان وسیعی می خرید، می ساخت و میفروخت و این تعهدات مستلزم این بود که مبالغ هنگفتی پول برای خرید مواد خام مواد خوراکی و کالاهای ساخته یا نیم ساخته پرداخت کند. 

 

هنگامی که سال مالی در ۲۰ مارس ۱۹۴۳ به اتمام رسید خزانه داری کل گزارش داد که پرداختهای عادی در حدود ۸۷ میلیون دلار و دریافتها در حدود ۸۳ میلیون دلار بوده است و کسری در حدود ٤ میلیون دلار را نشان می دهد. در بخش صنعتی - اقتصادی بودجه پرداختها حدود ۱۰۰ میلیون و دریافتها فقط ۷۹ میلیون دلار بود و منتهی به کسر بودجه ای معادل ۲۱ میلیون دلار می شد. دولت در مجموع فعالیتهایش در حدود ۲۵ میلیون دلار عقب بود و فعالیتهای صنعتی - اقتصادی ٨٤ درصد این کسری را به خودش اختصاص می داد بخاطر شک و تردیدهای ناشی از وضع اضطراری، هیچ کس نمی توانست انتظار داشته باشد که برآورد و برنامه ریزیهای دقیقی برای مؤسسات مزبور به عمل آید ولی از نقطه نظر مالیاتی ضرورت حیاتی داشت که نها بتوانند قادر به پرداخت باشند.