قسمت بیستم و یکم خاطرات میلسپو: بعضی تغییرات جزئی در سازمان وزارت دارائی به عمل آورده بودیم

سرویس تاریخ «انتخاب»: کتاب ماموریت آمریکایی‌ها در ایران اثر آرتور میلسپو ترجمۀ حسین ابوترابیان در سال ۱۳۵۶ است.

 

آرتور میلسپو متولد مارس ۱۸۸۳ در روستایی در میشیگان، حقوقدان و کارشناس مالی آمریکایی که در سالهای ۱۹۲۲-۱۹۲۷ و ۱۹۴۲-۱۹۴۵ برای اصلاح مالیه به استخدام دولت ایران درآمد. او دانش آموخته (دکترای) دانشگاه جانز هاپکینز و (کارشناسی ارشد) دانشگاه ایلینوی بود.

 

 

مجلس در تصویب بودجه تعلل می‌کرد، از یک جهت به این دلیل که ما نتوانسته بودیم آن را به شکل مناسبی عرضه کنیم و از سوی دیگر کمیسیون بودجه که می خواست درباره آن حرفی بزند نمی‌دانست چگونه عمل کند و دست آخر به این علت که نمایندگان طرح سازمانی دولت را خواستار بودند.

 

هنوز شش هفته از ورود من به ایران نگذشته بود که دولت از من خواست طرح سازمانی دولت را تهیه کنم که بصورت قانون درآید. من جدی بودن این پیشنهاد را تشخیص دادم زیرا طی مأموریت قبلی خود چند بار با آن روبرو شده بودم و لذا در دومین گزارش ماهانه ام آشکارا با آن مخالفت کردم. 

 

نه دولت آقای سهیلی این پیشنهاد را دنبال کرد و نه مجلس سیزدهم. ولی نمایندگان مجلس چهاردهم درباره آن اصرار ورزیدند و کابینه آقای ساعد با اشتیاق زیاد با آن موافقت کرد. باید توضیح داده شود که نمایندگان مجلس آنقدر به سازمان وزارتخانه ها علاقه مند نبودند که به کارمندان آنها نظر داشتند. آنچه می خواستند طرحی بود که بموجب آن ادارات و دوایر آنها را با تعداد و طبقه بندی مشاغل که به هر یک اختصاص داده می شد تعیین کند. این دقیقاً همان طرحی بود که ما در نظر داشتیم هرچه زودتر در بودجه بگنجانیم ولی نمی شد آن را در یک قانون دائمی منجمد کرد مگر اینکه قانون مزبور بسرعت نادیده گرفته شود. و وزیران می‌دانستند که چنین قانونی به همین سرنوشت دچار خواهد شد. بعضی از نمایندگان مایل بودند قبل از حذف اقلام بودجه مطمئن شوند مشاغلی که بوسیله دوستان یا نوکران سیاسی آنها اشغال شده است حذف نخواهد شد یا اینکه مایل بودند در شهرستانها، بخصوص در سازمان وزارت دارائی همان سیستمی را برقرار سازند که بموجب آن فرمانداران و نمایندگان مجلس بر کارمندان و هرگونه اقداماتشان نظارت داشتند. 

 

من ضمن نامه ها و سخنرانیها و گزارشهای ماهانه ام کوشیدم نمایندگان را از این هدف بیهوده که موجب تضعیف روحیه می شد منصرف سازم ولی در آن هنگام حمله به هیئت در مجلس و مطبوعات به اوج خود رسیده بود و انواع دخالتها در کار ما را تشویق می‌کرد. نمایندگان در اوایل نوامبر قانونی گذراندند که وزیران را مکلف می ساخت که سازمان وزارتخانه های خود را بمحض تصویب کمیسیون بودجه «به مدت دو سال بطور آزمایشی» بموقع اجرا گذارند.

 

در این میان ما بعضی تغییرات جزئی در سازمان وزارت دارائی به عمل آورده بودیم که البته مادام که وضع اضطراری ادامه داشت و اصلاحات مربوطه به شیوه کار صورت نگرفته بود، هیچ شباهتی به شکل دائمی مورد درخواست مجلس نداشت. آقای براون ریگ قانون استخدام کشوری جدیدی آماده کرده بود ولی وضع مجلس در آن هنگام تقدیم هر لایحه ای از این نوع را غیر مقتضی می ساخت.