یک آنتیبیوتیک که معمولاً برای درمان و کنترل آکنه تجویز میشود، با کاهش احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی ارتباط پیدا کرده است.
به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert؛ در یک مطالعهی جدید به رهبری پژوهشگران دانشگاه ادینبرو، نوجوانانی که از خدمات سلامت روان استفاده کرده و داکسیسیکلین مصرف کرده بودند، در بزرگسالی کمتر از افرادی که انواع دیگر آنتیبیوتیکها را دریافت کرده بودند، به اسکیزوفرنی مبتلا شدند.
اگرچه این یافتههای مقدماتی نمیتوانند ثابت کنند که داکسیسیکلین از بروز اسکیزوفرنی جلوگیری میکند، اما پژوهشگران میگویند اثر این دارو بر پاسخهای ایمنی، التهاب و مرگ برنامهریزیشدهٔ سلولی ممکن است به پیشگیری از تغییرات عصبی زمینهساز این بیماری کمک کند.
پژوهشگران مینویسند:
«دادههای مشاهدهای این مطالعه نمیتوانند شواهد قطعی برای رابطهٔ علت و معلولی میان مصرف داکسیسیکلین و کاهش خطر اسکیزوفرنی ارائه دهند؛ بنابراین لازم است تحقیقات بیشتری انجام شود.
بااینحال، این یافتهها احتمال ابتدایی اما هیجانانگیزی را مطرح میکنند که مصرف داکسیسیکلین ممکن است خطر اسکیزوفرنی را در بیماران نوجوانِ تحت مراقبت روانپزشکی کاهش دهد و راههای درمانی تازهای را برای تحقیقات آینده در زمینهٔ پیشگیری از بیماریهای روانی نشان دهد.»
اسکیزوفرنی یک اختلال جدی سلامت روان است که ۲۳ میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار میدهد و اغلب در اواخر نوجوانی یا دههٔ سوم زندگی تشخیص داده میشود.
این بیماری میتواند ناگهانی ظاهر شود و منجر به روانپریشی گردد. از علائم شایع آن میتوان به هذیانهای پایدار، توهم، تفکر آشفته، بیقراری شدید یا کنارهگیری اجتماعی اشاره کرد.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، بیش از دو سوم افراد مبتلا به روانپریشی هرگز مراقبت تخصصی سلامت روان دریافت نمیکنند.
داکسیسیکلین یک آنتیبیوتیک وسیعالطیف است که اغلب برای درمان آکنهٔ ولگاریس در نوجوانان تجویز میشود. برخی پژوهشهای اخیر نیز نشان میدهند که این دارو ممکن است اثرات محافظتکنندهٔ عصبی داشته باشد، زیرا قادر است از سد خونی-مغزی عبور کند.
در سال ۲۰۲۴، یک مطالعه در دانمارک نشان داد این آنتیبیوتیکِ نفوذکننده به مغز با کاهش قابلتوجه نرخ دریافت «مستمری ازکارافتادگی» در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی مرتبط است—شاخصی از شدت تأثیر این بیماری بر زندگی فرد.
برای بررسی بیشتر، ایان کلهر، روانپزشک کودک و نوجوان در دانشگاه ادینبرو، همراه با یک تیم بینالمللی، دادههای بیش از ۵۶ هزار نفر متولد فنلاند بین سالهای ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۷ را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد؛ افرادی که در نوجوانی از خدمات سلامت روان استفاده کرده بودند و در دوران جوانی برایشان آنتیبیوتیک تجویز شده بود.
در میان این گروه، کسانی که داکسیسیکلین مصرف کرده بودند، طی دههٔ بعدی ۳۰ تا ۳۵ درصد کمتر از افرادی که آنتیبیوتیکهای دیگر گرفته بودند به اسکیزوفرنی مبتلا شدند—بهطوریکه احتمال بروز بیماری از ۲.۱ درصد در مصرفکنندگان سایر آنتیبیوتیکها به ۱.۴ درصد در مصرفکنندگان داکسیسیکلین کاهش یافت.
شاید داکسیسیکلین نوعی عامل عفونی را که در شکلگیری اسکیزوفرنی نقش دارد از بدن و مغز حذف میکند؛ یا شاید این آنتیبیوتیک مستقیماً بر التهاب مغزی و مسیرهای عصبی تأثیر میگذارد.
برخی مطالعات با آنتیبیوتیکهای دیگر نیز سرنخهایی ارائه میکنند. در یک مطالعهٔ سال ۲۰۱۹ که با استفاده از سلولهای بنیادی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و داوطلبان سالم انجام شد، نشان داده شد که مینوسیکلین میزان «هرس» بیشازحد اتصالات سیناپسی را—که یکی از عوامل دخیل در اسکیزوفرنی است—کاهش میدهد.
مینوسیکلین و داکسیسیکلین هر دو از خانوادهٔ تتراسایکلینها هستند، بنابراین ممکن است مکانیسمهای مشابهی داشته باشند.
بررسی دادههای سلامت در فنلاند نشان داد تقریباً نیمی از اختلالات روانپریشی در میان افرادی رخ داده که در نوجوانی از خدمات روانپزشکی استفاده کرده بودند.
پژوهشگران معتقدند این دوره میتواند زمان مناسبی برای مداخله درمانی باشد—برای مثال با استفاده از دارویی مانند داکسیسیکلین برای کاهش احتمال پیشرفت بیماری.
کلهر میگوید:
«تا نیمی از افرادی که دچار اسکیزوفرنی میشوند، پیشتر بهدلیل مشکلات سلامت روان به خدمات روانپزشکی کودکان و نوجوانان مراجعه کردهاند.
بااینحال، در حال حاضر هیچ مداخلهای وجود ندارد که ثابت شده باشد بتواند خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را در این افراد کاهش دهد. همین موضوع است که این یافتهها را هیجانانگیز میکند.»
