ورزش یکی از بهترین کارهایی است که میتوانیم برای سلامت قلب انجام دهیم. با این حال، تحقیقات نشان میدهد که ورزشکاران استقامتی تا چهار برابر بیشتر از غیرورزشکاران در معرض فیبریلاسیون دهلیزی (ضربان قلب نامنظم یا سریع) هستند. این مشکل قلبی خطر نارسایی قلبی و سکته را افزایش میدهد.
به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert; اگر ورزش منظم و تناسب اندام خطر بسیاری از بیماریهای مزمن را کاهش داده و سلامت جسم و روان را حفظ میکند، پس چرا افرادی که بسیار سالم و ورزشکار هستند، در معرض خطر یک بیماری بالقوه کشنده قلبی قرار دارند؟
تحقیقات نشان میدهند که در زمینه سلامت قلب، گاهی ممکن است افراط در یک چیز خوب مضر باشد.
ورزش همچنان محافظ قلب است
نگاهی کلی به شواهد نشان میدهد که ورزش نقش کلیدی در حفظ سلامت قلب و کاهش خطر فیبریلاسیون دهلیزی برای اکثر افراد دارد.
برای مثال، تحلیلی از بیش از ۴۰۰,۰۰۰ نفر نشان داد کسانی که بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه فعالیت فیزیکی با شدت متوسط تا زیاد در هفته انجام میدادند، نسبت به افرادی که بیتحرک بودند، ۱۰ تا ۱۵ درصد کمتر در معرض فیبریلاسیون دهلیزی بودند.
سطوح بالاتر ورزش ممکن است فقط در زنان محافظتی باشد. این مطالعه نشان داد که حتی انجام ورزش تا سه برابر میزان توصیهشده برای زنان محافظتی بیشتری دارد، اما برای مردان اینطور نیست، به طوری که خطر فیبریلاسیون دهلیزی در زنان حدود ۲۰ درصد کمتر بود.
ورزش برای بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی
ورزش همچنین به عنوان یک درمان پایه برای بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی مطرح میشود. یک متاآنالیز نشان داد که در بیماران مبتلا، ورزش خطر عود آریتمی را ۳۰ درصد کاهش میدهد.
همچنین علائم بیماران، کیفیت زندگی و تناسب اندام آنها بهبود مییابد.
با این حال، تعیین میزان دقیق ورزش برای توانبخشی دشوار است، زیرا طول برنامه، تعداد جلسات و مدت تمرینها در بین شرکتکنندگان متفاوت بود.
بنابراین، یافتهها نشان میدهند که ورزش نقش مهمی در سلامت قلب دارد، اما هنوز نمیدانیم چه مقدار ورزش برای بیشینه کردن اثر محافظتی نیاز است. این همان چیزی است که در پزشکی شخصیسازیشده بررسی میکنیم.
رابطه ورزش و خطر فیبریلاسیون: «دوز، سمی یا مفید؟»
تحقیقات قبلی پیشنهاد کردهاند که بین میزان ورزش و خطر فیبریلاسیون دهلیزی یک رابطه J شکل وجود دارد. یعنی افزایش فعالیت تا حد توصیهشده با کاهش قابل توجه خطر فیبریلاسیون دهلیزی همراه است.
اما وقتی ورزش بسیار بیشتر از این حد توصیهشده انجام شود – مثل ده برابر میزان توصیهشده – میزان فیبریلاسیون دهلیزی افزایش مییابد.
مطالعات متعددی نشان دادهاند که مشکلات قلبی میتوانند در ورزشکاران پس از دورههای طولانی و شدید تمرینات استقامتی ایجاد شوند. همچنین بررسی قلب ورزشکاران استقامتی نشان داده که بعضی از آنها نشانههایی از اسکار قلبی دارند، که ممکن است پیشزمینه فیبریلاسیون دهلیزی و سایر مشکلات قلبی باشد.
یک متاآنالیز نشان داد ورزشکاران تقریباً چهار برابر بیشتر از غیرورزشکاران در معرض فیبریلاسیون دهلیزی هستند، حتی اگر هیچ نشانه یا علامتی از بیماری قلبی دیگر نداشته باشند.
جالب اینجاست که ورزشکاران جوانتر خطر بیشتری نسبت به ورزشکاران مسنتر دارند – موضوعی که نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.
تفاوت جنسیتی
یک مطالعه روی ۴۰۲,۴۰۶ نفر نشان داد مردانی که بیش از ده برابر میزان توصیهشده فعالیت هفتگی ورزش میکردند، ۱۲ درصد خطر بالاتر فیبریلاسیون دهلیزی داشتند. این تقریباً معادل ۷ ساعت ورزش شدید در هفته (مثل دویدن یا دوچرخهسواری با شدت بالا) است.
با این حال، زنان با همین میزان ورزش خطر بالاتری نداشتند.
تحقیقات نشان میدهند که این تفاوت ممکن است به دلیل تغییرات ساختاری و الکتریکی کمتر قلب زنان در پاسخ به ورزش باشد. هورمون استروژن که محافظ قلب شناخته شده، ممکن است تطابق قلب در پاسخ به تمرین و استراحت را پایدار نگه دارد.
به نظر میرسد خطر فیبریلاسیون دهلیزی در ورزشکاران استقامتی، فقط به میزان ورزش آنها مربوط نمیشود، بلکه ترکیبی از بار کلی و شدت تمرین طولانیمدت است.
شدت و حجم تمرین مهم است
یک مطالعه سوئدی روی حدود ۵۲,۰۰۰ اسکیباز صحرانوردی نشان داد کسانی که در تعداد بیشتری مسابقه شرکت کردند، ۳۰ درصد خطر بالاتر فیبریلاسیون دهلیزی داشتند.
همچنین زمانهای سریعتر در مسابقات با ۲۰ درصد خطر بیشتر همراه بود.
تعداد مسابقات و زمان پایان آنها نشاندهنده بار تمرینی و شدت ورزش است – هر چه تعداد مسابقات بیشتر باشد، بار تمرینی بالاتر است و هر چه زمان سریعتر باشد، شدت تمرین بیشتر است. بنابراین هم مقدار و هم شدت ورزش اهمیت دارد.
چرا این اتفاق میافتد؟
مکانیزم دقیق رابطه بین ورزش و فیبریلاسیون دهلیزی هنوز به طور کامل درک نشده است، اما احتمالاً چند عامل با هم نقش دارند:
• بار تمرینی بسیار زیاد در طول سالها میتواند باعث بزرگی دهلیزها و افزایش فشار روی دیوارههای قلب شود، که منجر به اسکار قلبی میشود.
• حتی پس از یک ماراتن کوهستانی، افزایش موقت التهاب و کندی کوتاهمدت هدایت الکتریکی در دهلیزها مشاهده شده است. تکرار این اتفاقات با تمرینهای طولانیمدت میتواند تغییرات پاتولوژیک قلبی و افزایش خطر فیبریلاسیون دهلیزی ایجاد کند.
نکته پایانی
• احتمال افزایش خطر فیبریلاسیون در دوندگان معمولی ماراتن کم است، اما مهم است با هوشمندی تمرین کنیم.
• توجه به حجم و شدت تمرین کلی، بهویژه اگر هفتهای چند ساعت ورزش میکنید، میتواند خطر استرس قلبی و فیبریلاسیون را کاهش دهد.
فیبریلاسیون دهلیزی قابل درمان و مدیریت است. بنابراین آگاه بودن از علائم کلیدی مثل ضربان نامنظم، تپش قلب یا تنگی نفس برای دریافت درمان مناسب بسیار مهم است.
