قاعدگی چه زمانی پس از زایمان دوباره آغاز میشود؟ یک متخصص زنان توضیح میدهد که شیردهی، هورمونها و روند بهبود چگونه بر چرخهی قاعدگی پس از زایمان تأثیر میگذارند، چه تأخیرهایی طبیعی است و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد.
بهگزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ برای بسیاری از مادران تازهکار، یکی از نخستین پرسشهایی که پس از زایمان، در کنار موضوعاتی مثل شیردهی، بهبود و خواب مطرح میشود این است: «قاعدگیام چه زمانی برمیگردد؟» این پرسش کاملاً طبیعی است، چون بدن در این دوران تحت تغییرات گستردهی هورمونی قرار میگیرد و چرخهی قاعدگی برای مدتی غیرقابل پیشبینی میشود—و تجربهی هر زن نیز متفاوت است.
برای درک بهتر نحوهی بازگشت قاعدگی پس از زایمان، با دکتر سوکیرتی جین، متخصص زنان و زایمان گفتوگو کردیم. او عوامل تأثیرگذار بر بازگشت قاعدگی، نقش شیردهی و زمانی که لازم است برای دریافت کمک پزشکی مراجعه کنید را توضیح میدهد.
نظر متخصص دربارهی قاعدگی پس از زایمان
به گفتهی دکتر جین، هیچ زمانبندی ثابت و یکسانی برای شروع دوبارهی قاعدگی پس از زایمان وجود ندارد. این زمان میتواند بسیار متغیر باشد. در کلام او:
«بازگشت قاعدگی پس از زایمان در میان زنان تفاوت زیادی دارد. این زمان میتواند از حدود یک ماه و نیم پس از زایمان تا یک سال طول بکشد.»
مهمترین عامل تعیینکننده، شیردهی است:
• مادرانی که شیردهی نمیکنند ممکن است قاعدگیشان از ۶ تا ۸ هفته پس از زایمان برگردد.
• مادرانی که بهطور کامل شیردهی دارند ممکن است تا شش ماه یا حتی بیشتر قاعدگی نداشته باشند.
این تأخیر عمدتاً بهدلیل هورمون پرولاکتین است—هورمونی که مسئول تولید شیر میباشد.
پرولاکتین تخمکگذاری را سرکوب میکند و در نتیجه قاعدگی هم متوقف میشود.
دکتر جین تأکید میکند:
«هیچ زمانبندی یکسانی وجود ندارد. این موضوع به الگوی شیردهی، هورمونهای فرد و روند بهبود بدن بستگی دارد.»
چرا قاعدگی در دوران بارداری متوقف میشود و چرا بازگشت آن زمان میبرد؟
در بدن چه اتفاقی میافتد؟
• در دوران بارداری، سطح استروژن و پروژسترون بالا میماند. این مسئله باعث ضخیم شدن دیوارهی رحم و توقف تخمکگذاری میشود.
• پس از زایمان، این دو هورمون بهطور ناگهانی افت میکنند.
• همزمان، سطح پرولاکتین—بهخصوص در زنان شیرده—افزایش مییابد.
• این ترکیب هورمونی باعث میشود تخمکگذاری برای هفتهها یا ماهها متوقف بماند.
قاعدگی زمانی برمیگردد که تخمکگذاری دوباره شروع شود.
نکتهی مهم دیگر از دکتر جین:
«تخمکگذاری ممکن است زودتر از قاعدگی آغاز شود. بنابراین، استفاده از روشهای جلوگیری از بارداری از حدود یک و نیم تا دو ماه پس از زایمان ضروری است.»
یعنی حتی بدون دیدن اولین قاعدگی، امکان بارداری دوباره وجود دارد.
قاعدگی معمولاً چه زمانی برمیگردد؟
به گفتهی دکتر جین، این زمان میتواند بین ۶ تا ۸ هفته تا یک سال متفاوت باشد. این موضوع به عوامل زیر وابسته است:
• میزان و دفعات شیردهی
• تعادل هورمونی
• روند بهبود بدن
• متابولیسم و ویژگیهای فردی
وقتی قاعدگی برمیگردد، چند دورهی نخست ممکن است با قبل از بارداری متفاوت باشد:
• شدت خونریزی ممکن است کمتر یا بیشتر باشد
• چرخهها برای مدتی نامنظم باشند
• بعضی از زنان دردهای شدیدتر یا لختههای بیشتری تجربه میکنند
این تغییرات طبیعی است، زیرا دستگاه تولیدمثل برای بازگشت به وضعیت قبل از بارداری به زمان نیاز دارد.
دکتر جین میگوید:
«محور هیپوتالاموس–هیپوفیز مدتی زمان لازم دارد تا به ریتم جدید عادت کند.»
چه زمانی باید نگران شد؟
در بیشتر موارد، بهخصوص برای مادران شیرده، عدم بازگشت فوری قاعدگی نگرانکننده نیست.
اما دکتر جین دو مورد را مهم میداند:
۱. احتمال بارداری دوباره
• «اگر مادر شیرده است و بدون روش جلوگیری رابطهی جنسی داشته، احتمال بارداری باید بررسی شود.»
• حتی بدون قاعدگی، احتمال دارد تخمکگذاری اتفاق افتاده باشد.
۲. نامنظمی شدید یا تأخیر طولانی
در چنین شرایطی، پزشک معمولاً بررسیهای زیر را انجام میدهد:
• مشکلات تیروئید
• سایر اختلالات هورمونی
• عوارض پس از زایمان
به پزشک مراجعه کنید اگر:
• پس از قطع شیردهی هنوز قاعدگی برنگشته
• میزان خونریزی غیرمعمولاً زیاد است
• چرخهها برای ماهها شدیداً نامنظم میمانند
• درد، سرگیجه یا ضعف شدید دارید
نکاتی که مادران تازهکار باید به خاطر بسپارند
• چرخهی پس از زایمان برای هر زن متفاوت است.
• شیردهی میتواند قاعدگی را تا یک سال به تعویق بیندازد.
• برای جلوگیری از بارداری، حتی قبل از اولین قاعدگی از روشهای پیشگیری استفاده کنید.
• چند دورهی نخست ممکن است با الگوی قبل از بارداری متفاوت باشد.
• در صورت نگرانی یا عدم بازگشت طولانیمدت قاعدگی، با متخصص زنان مشورت کنید.
یک مطالعهی منتشرشده در مجلهی Obstetrics & Gynecology نشان داده که شیردهی، بهدلیل اثر پرولاکتین بر هورمونهای تولیدمثل، بهطور قابلتوجهی شروع دوبارهی تخمکگذاری را به تأخیر میاندازد—و این همان دلیلی است که بسیاری از زنان شیرده دیرتر قاعدگی را تجربه میکنند.
جمعبندی
قاعدگی پس از زایمان در هر زن، الگوی منحصربهفرد خودش را دارد. هورمونها، شیوهی شیردهی و روند بهبود بدن همگی تعیین میکنند که چرخهی قاعدگی چه زمانی برمیگردد. مهم این است که اطلاعات کافی داشته باشید، اگر رابطهی جنسی دارید از روشهای جلوگیری استفاده کنید، و هر زمان احساس کردید شرایط غیرطبیعی است، با متخصص زنان مشورت کنید.
با آگاهی درست، میتوانید این مرحله را با آرامش و اطمینان بیشتری طی کنید.
