میگویند «زبالهٔ یک نفر، گنجِ نفر دیگر است»، اما تکه سنگی که سالها برای باز نگه داشتن در استفاده میشد، از نگاه اکثر افراد یک گنج واقعی است.
به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert؛ زنی در جنوبشرقی رومانی، این سنگ ۳.۵ کیلوگرمی را در بستر یک نهر پیدا کرد، به خانه برد و سالها بهعنوان سنگ نگهدارندهٔ در از آن استفاده کرد.
اما این یافته، طبق گزارش الپایس، یکی از بزرگترین قطعات سالم کهربا در جهان بود.
ارزشش؟ حدود یک میلیون یورو – چیزی نزدیک به ۱.۱ میلیون دلار.
رومانییت؛ کهربای کمیاب و ارزشمند
در رومانی، قطعههای کهربا را میتوان در اطراف روستای کولتی یافت؛ جایی که در ماسهسنگهای کنار رود بوزئو از دهه ۱۹۲۰ استخراج میشود.
این نوع کهربا که رومانییت نام دارد، بهدلیل طیف گستردهٔ رنگهای قرمزِ عمیق، بسیار محبوب و ارزشمند است.
زن سالخوردهٔ پیداکنندهٔ این قطعه، اهل همین روستا بود؛ و آنقدر این قطعه نقش سادهای داشت که حتی زمانی که سارقان جواهرات خانهٔ او را هدف قرار دادند، متوجه ارزش واقعی آن نشدند.
پس از مرگ این زن در سال ۱۹۹۱، یکی از بستگانش که خانه را به ارث برده بود، مشکوک شد که این سنگ نگهدارندهٔ در ممکن است ارزش بیشتری داشته باشد.
وقتی حقیقت را فهمید، کهربا را به دولت رومانی فروخت. متخصصان موزهٔ تاریخ در کراکوف لهستان، قدمت آن را بررسی کردند.
طبق نظر کارشناسان، این کهربا بین ۳۸ تا ۷۰ میلیون سال عمر دارد.
دانیل کوستاکه، مدیر موزهٔ استانی بوزئو، به الپایس گفت:
«این کشف، هم از نظر علمی و هم از نظر موزهای اهمیت فوقالعادهای دارد.»
از سال ۲۰۲۲، این قطعهٔ ارزشمند – که بهعنوان «گنج ملی رومانی» طبقهبندی شده – در موزهٔ بوزئو نگهداری میشود.
این ماجرا یادآور مردی در میشیگان است که یک تکه سنگ بزرگ را سالها بهعنوان سنگ نگهدارندهٔ در استفاده میکرد؛ تا اینکه فهمید آن شیء یک شهابسنگ ۱۰۰ هزار دلاری است.
خب، یک قطعه کهربا با ارزش بیش از یک میلیون دلار هم سنگ نگهدارندهٔ در بدی نیست؛ فقط تصور کنید با این پول چند تا میتوان خرید!
کهربا چیست؟
کهربا در اصل صمغ درختان باستانی است. با گذشت زمان، این مادهٔ چسبناک و غلیظ فسیل میشود و به مادهای سخت و زیبا تبدیل میگردد.
صمغ درخت، مانند یک تلهٔ چسبناک عمل میکند و نمونههایی فوقالعاده سالم از حشرات و موجودات ریز را برای میلیونها سال در خود حفظ میکند.
اگرچه کهربا در نیمکرهٔ شمالی نسبتاً رایج است، اما در نیمکرهٔ جنوبی فقط گهگاه یافت شده است.
حدود ۱۲۲ میلیون سال پیش، در دورهٔ بارمی، مقادیر عظیمی رزین توسط درختان سوزنیبرگ تولید شد؛ گیاهانی که تا حدود ۷۰ میلیون سال پیش بر پوشش گیاهی زمین حکمرانی میکردند.
نمونههای شگفتانگیز کهربا در جهان
کهربای ۱۱۲ میلیون سالهٔ کشفشده در معدن جنوِوا در اکوادور، دستکم پنج راسته از حشرات را حفظ کرده:
مگسها، یک نوع سوسک قارچخوار، زنبورها، و یک «کادیسفلای» (حشرهٔ شبیه سنجاقک).
حتی ردی از فعالیت عنکبوتها نیز ثبت شده: تکهای از تار عنکبوت که احتمالاً با شیوهٔ امروزی تاربافانِ حلقهساز ساخته شده است.
دانشمندان دانشگاه بارسلونا در مقالهٔ خود مینویسند:
«این یافتهها شواهد مستقیمی از یک جنگل مرطوبِ پرفرزین و جانوران بندپایی آن در گوندوانای استوایی در دوره کرتاسه ارائه میدهد.»
در سال ۲۰۲۴ نیز دانشمندان آلمان و بریتانیا برای نخستین بار در غرب قطب جنوب کهربا کشف کردند؛ صمغ فسیلشدهٔ درختان سوزنیبرگ باستانی که بین ۸۳ تا ۹۲ میلیون سال پیش در آن قارهٔ سرد رشد میکردند.
این کشف، همراه با ریشهها، گردهها و اسپورها، از مهمترین شواهد وجود جنگلهای بارانی مردابی در نزدیکی قطب جنوب در دوره کرتاسه است؛ جنگلهایی که به جنگلهای امروزی نیوزیلند و پاتاگونیا شباهت داشتند.
ژوهان کلاگس، ژئولوژیست مؤسسه آلبرت وگنر آلمان، گفت:
«هدف ما اکنون این است که دربارهٔ اکوسیستم آن جنگل بیشتر بیاموزیم – اینکه آیا آتش گرفته بوده، یا آیا میتوانیم ردپای حیاتِ بهدامافتاده در کهربا را پیدا کنیم.»
به لطف شگفتیهای کهربا، حتی تعدادی تاردیگریدِ باستانی هم برای میلیونها سال حفظ شدهاند.
