سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به گزارش شماره ۵۴ تاریخ ۱۷ آذر ۱۴۰۴ کمیسیون امور داخلی و شوراهای مجلس شورای اسلامی درباره «بررسی علل و عوامل وقوع آتشسوزی در جنگلهای هیرکانی منطقه الیت»، توضیحاتی را با هدف تنویر افکار عمومی و نمایندگان مجلس ارائه کرد.
به گزارش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، در این توضیحات آمده است: بر اساس متن گزارش کمیسیون، آتشسوزی جنگلهای الیت در سه مرحله و در مناطق مختلف رخ داده و در هر مرحله با حضور و تلاش نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی، محیط زیست، نیروهای واکنش سریع و همراهی نیروهای بومی و مردمی مهار و اطفا شده است، با این حال، در بخش دیگری از گزارش، از «انفعال سازمان حفاظت محیط زیست» در مواجهه با بحران یاد شده که این ادعا با محتوای پیشین گزارش در تناقض آشکار است.
سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرده است: از ساعات ابتدایی وقوع آتشسوزی، نیروهای عملیاتی و محیطبانان استان مازندران به همراه نیروهای کمکی از استانهای تهران، گلستان، البرز و قزوین در منطقه حضور فعال داشتهاند و با بسیج امکانات، هماهنگی بیندستگاهی، بهرهگیری از بالگردها و هواپیماهای آبپاش و حتی استفاده از ظرفیتهای بینالمللی، در مهار آتشسوزی نقش مؤثر ایفا کردهاند، همچنین برخی معاونان سازمان بهصورت شبانهروزی در محل حادثه حضور داشته و در مدیریت بحران مشارکت مستقیم داشتهاند.
در بخش دیگری از این پاسخ، سازمان حفاظت محیط زیست به بند مربوط به «عدم صدور مجوز پاکسازی درختان افتاده» اشاره کرده و توضیح داده است که این موضوع نه ناشی از سلیقه مدیریتی، بلکه مبتنی بر حکم صریح قانون است. مطابق ماده ۳۶ قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت، هرگونه بهرهبرداری چوبی از جنگلها ممنوع بوده و برداشت درختان افتاده یا شکسته صرفاً در شرایط خاص و فقط توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور امکانپذیر است.
این سازمان همچنین با استناد به شواهد علمی و تجربیات جهانی تاکید کرده است که بیش از ۹۰ درصد آتشسوزیهای جنگلی منشأ انسانی دارند و نسبت دادن این حوادث به وجود چوبهای افتاده، نادیده گرفتن نقش عوامل انسانی و زمینهسازی برای بهرهبرداری از جنگلهای بکر و کهنسال کشور است. به گفته کارشناسان، چوبهای افتاده نهتنها عامل اصلی گسترش آتش نیستند، بلکه با حفظ رطوبت، کاهش سرعت گسترش حریق، جلوگیری از سیلاب و تکمیل چرخههای اکولوژیک، نقش مهمی در پایداری جنگل دارند.
در پایان، سازمان حفاظت محیط زیست هشدار داده است که تقلیل مسئله آتشسوزی به «چوبهای افتاده» میتواند به کمرنگ شدن مسئولیت انسانی و مشروعیتبخشی به برداشت چوب از جنگلهای بکر منجر شود. این سازمان خواستار اصلاح روایتهای نادرست، پرهیز از استفاده ابزاری از بحرانها و تدوین و اجرای فوری طرح ملی مدیریت پایدار جنگلها بر پایه اصول علمی و بومشناختی شده است تا حفاظت از جنگلهای هیرکانی و دیگر جنگلهای کهنسال کشور تضمین شود.
گزارش مجلس چه بود؟
روز گذشته حمید ظهرابی معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در نشستی به بررسی ابعاد آتش سوزی جنگلهای الیت پرداخت و گفت: در گزارش مجلس درباره آتش سوزی جنگل الیت اعلام شده که سازمان حفاظت محیطزیست در این فرایند کوتاهی کرده است و اعلام شده که عدم صدور مجوز از سوی سازمان محیطزیست برای جمع آوری درختان شکسته موجب بیشتر شدن آتش شده است، در حالیکه این یک حرف کاملا غیر علمی است و سازمان محیطزیست زیر بار اقدام غیر علمی نمیرود.
وی افزود: همزمان با وقوع آتشسوزی تمام نیروهای یگان حفاظت همراه با مدیران مربوطه و جوامع محلی در محل حضور یافته و با تمام توان برای خاموشی حریق تلاش کردند، با توجه به صعبالعبور بودن منطقه و جنس آتش که زیرسطحی بود در روند خاموش کردن با مشکلات زیادی مواجه بودیم، اما با تمام این شرایط و ایجاد آتش بر، موفق به خاموش کردن حریق شدیم.
وی ادامه داد:، اما در گزارش مجلس اعلام شده که سازمان حفاظت محیطزیست در این فرایند کوتاهی کرده است و اعلام شده که عدم صدور مجوز از سوی سازمان محیطزیست برای جمع آوری درختان شکسته موجب بیشتر شدن آتش شده است، در حالیکه این یک حرف کاملا غیر علمی است و سازمان محیطزیست زیر بار اقدام غیر علمی نمیرود.
ظهرابی تاکید کرد: این یک گزارش غیر علمی و غیرکارشناسی است و تحت تاثیر یک سری مسائل نادرست تهیه شده است، در این گزارش زحمات و تلاشهای محیط بانان و جوامع محلی دیده نشده است.
همچنین هادی کیادلیری معاون آموزش و مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیطزیست در این نشست درباره برآورد خسارت ناشی از آتش سوزی جنگلهای الیت، گفته بود: برای برآورد خسارت نیاز به زمان داریم، اما برآوردها نشان میدهد که حدود ۲۰ درصد از محدوده ۱۸۰ هکتاری جنگلهای الیت که دچار حریق شده، خسارت دیده است.
وی افزود: بررسیها نشان میدهد علت بیش از ۹۰ درصد آتش سوزیها انسانی یا عمدی و یا سهوی است، بنابراین آموزش در این میان نقش بسیار مهمی دارد که سازمان حفاظت محیطزیست در این راه گام برداشته و جلسات تخصصی و مشورتی را با جوامع محلی در نقاط مختلف برگزار میکند، البته جنگل هر منطقه با منطقه دیگر متفاوت است بنابراین دورهای آموزشی نیز با توجه به شرایط مناطق برگزار میشود.
عرصههای جنگلی روستای "الیت" مرزن آباد در ۲ مرحله دچار آتش سوزی شد که مرحله نخست آن ۱۰ آبانماه جاری به وقوع پیوست که در نهایت پس از چند روز تلاش نیروهای امدادی، آتش مهار شد، مرحله دوم آن در ۲۴ آبان ماه آغاز شده بود که در نهایت با به کارگیری چندین فروند بالگرد، آب پاشی هواپیمای هیلیوشن، کمک بالگردهای مخصوص اطفای حریق از ترکیه و تلاش نیروهای امدادی و مردمی، آتش در عرصههای جنگلی مهار شد.
گرمای هوا از یک سو و صعبالعبور بودن منطقه و همچنین انباشت برگ و لاشه درختان خشک شده از سوی دیگر باعث شده بود تا عملیات اطفای حریق با دشواری انجام شود.
شینا انصاری معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیطزیست در گفتوگو با خبرنگار محیط زیست ایرنا با اشاره به همکاریهای داخلی و بینالمللی برای مهار آتشسوزی جنگلهای الیت مازندران گفته بود: دستگاههای داخلی و نیروهای بینالمللی برای مهار این بحران بسیج شدهاند و تمام دستگاهها در کنار هم در تلاش برای مهار آن هستند.
وی با اشاره به اینکه در این راستا جلسهای با حضور استاندار، سازمان مدیریت بحران و منابع طبیعی برگزار شد افزود: علاوه بر این در جلسه هیأت دولت گزارشی از وضعیت آتشسوزی ارائه کردم تا توجه اعضای دولت و رئیسجمهور به موضوع جلب شود و برای تقویت امکانات و تجهیزات بیشتر نیز درخواست دادم.
