قدس: نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی گفت: بدترین نوع مواجهه در این زمینه برخورد احساسی است. بهمحض دیدن دختر بیحجاب یا کسی که کشف حجاب کرده و روسری ندارد یا بدنش آشکار است، نباید با توهین و نشان دادن نفرت با حالت و چهره برخورد احساسی کرد.
بانوان رسانهای مشهد به مناسبت ایام میلاد حضرت زهرا(س)، روز گذشته برای دومین سال متوالی با حجت الاسلام سید احمد علمالهدی، نماینده ولیفقیه در خراسان رضوی دیدار داشتند و در این دیدار صمیمانه دغدغههای صنفی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی خود را مطرح کردند. از جمله مسائلی که توسط تعدادی از بانوان رسانهای بیان شد، دغدغههایی مانند حقوق پایین و بیمه نبودن بانوان خبرنگار، تأکید بر ظرفیت قابل توجه و قلم مؤثر بانوان در عرصه رسانه که دستکم ۶۰ درصد جمعیت رسمی رسانهای استان را تشکیل میدهند، خلأ نقشآفرینی مؤثر بانوان در جایگاههای تصمیمگیر و سطوح عالی استان، بیتوجهی به مؤلفه دلسوزی و خیرخواهی در اقدامهای فعالان فرهنگی و اجتماعی مشهد، خلأ قانونی و مسکوت ماندن لایحه مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی در مجلس شورای اسلامی، مشکلات توزیع مطبوعات در سطح شهر مشهد، مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سختیهایی که زنان سرپرست خانوار در عرصه رسانه متحمل میشوند، ضرورت ساماندهی بلاگرها با تشکیل یک تشکل از سوی فعالان این حوزه، ورود بانوان به ورزشگاه برای تماشای مسابقات فوتبال، دوچرخهسواری بانوان در محیطهای عمومی و ضرورت توجه ویژه به ظرفیتهای مربوط به حوزه علم و فناوری بود.
در ادامه صحبتهای بانوان، نماینده ولیفقیه در خراسان رضوی گفت: امروز رسانه یک سنگر عظیم، یک جبهه مقدم و صف مستحکم در برابر دشمن است؛ دشمنی که پس از ناکامی در تهاجمات نظامی و اقتصادی برای براندازی نظام، تنها ابزار باقیماندهاش فرهنگ و رسانه است. شما خواهران محترم، مجاهدان بافضیلت این میدانید که در این جبهه اصیل خدمت میکنید و با تلاشهای خود تقابل با دشمن را به نقطه پیروزی رسانده و شکست او را رقم میزنید.
حجت الاسلام علمالهدی افزود: فعالیت شما در عرصه رسانه، با توجه به جایگاه امروز رسانه، نزد خداوند ارزشمند است؛ فعالیتی که هم برای زندگی دنیوی شما برکات فراوان به همراه دارد و هم ذخیرهای ارزشمند برای آخرت محسوب میشود.
وی با بیان اینکه هر فردی که در عرصه رسانه فعالیت میکند باید همواره بررسی کند که از خبر، افشاگری یا ارتباطی که ایجاد کرده چه کسی بهرهبرداری میکند؛ خدا یا شیطان؟ خاطرنشان کرد: مهم نیست دیگران چه استفادهای میبرند، بلکه باید دید آیا این حرکت در مسیر حزب خدا، پیامبر، ائمه و متدینینِ در خط عبودیت قرار گرفته یا در مسیر شیطان و توسعه فتنهها و تزویرها. بنابراین، پیش و پس از هر اقدام رسانهای باید این موضوع بررسی شود و پیش از اقدام، ببینید چه کسی از آن بهره میبرد؛ پس از اقدام، ارزیابی کنید آیا همان نتیجه مورد نظر تحقق یافته است یا خیر.
خبر همراه با هنر عاطفه و احساس اثرگذاری بیشتری دارد
حجت الاسلام علم الهدی متذکر شد: متأسفانه برخی فعالان رسانه و خبرنگاران، ذهن و اندیشه خود را به دست جوّ حاکم سپردهاند؛ مینگرند که مردم از چه نوع خبری خوششان میآید و همان را منتشر میکنند تا مخاطب بیشتری جذب کنند. این وابستگی به جوّ عمومی، آفتی بزرگ در عرصه رسانه است. در حالی که یک انسان شجاع و یک بانوی مردآفرین باید آنقدر قدرت و شهامت داشته باشد که با یک خبر، جوّ ناسالم را بشکند و در برابر جریانهایی که به نفع دین و فضایل نیستند، مقاومت کند. معیار باید رضایت خداوند باشد، نه خوشایند مردم.
نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی درباره نقش بانوان در رسانه بیان کرد: شما بانوان از ابزار نیرومندی برخوردارید که برادران فاقد آن هستند؛ اثرگذاری سخن شما به واسطه بهرهگیری از کانون عاطفه و توان بالای احساسی است. شما میتوانید در حرکتهای اجتماعی و رسانهای، احساس را بهدرستی به کار گیرید و از آن بهره ببرید؛ هنری که برادران فاقد آن هستند. سرمایه احساس و هنر نقشآفرینی با احساس، ویژه شماست و در عرصه رسانه میتوانید از این توانمندی بهرهبرداری کنید.
وی افزود: نمونه بارز این نقشآفرینی را در جریان کربلا میبینیم. گاهی ما تنها به جنبههای مصیبت و عاطفه توجه میکنیم، اما اگر عمیقتر بنگریم، میبینیم که وجود مقدس امام سجاد(ع) در مجلس سکوت اختیار میکند، در حالی که حضرت زینب(س) سخن میگوید و خطبه میخواند. در مجلسی که پر از اراذل و در اوج قدرت یزید است، دختر امیرالمؤمنین(ع) با سرمایه احساس و قدرت کلام خود سخن میگوید و چنان تأثیر میگذارد که همان مجلس علیه یزید به حرکت درمیآید. این نمونهای روشن از نقش بیبدیل بانوان در بهرهگیری از سرمایه احساس در عرصه رسانه و اجتماع است.
حجت الاسلام علم الهدی عنوان کرد: شما به لطف خداوند میتوانید با بهرهگیری از هنر عاطفه و احساس، نقشآفرینی خبر را چند برابر کنید و اثرگذاری بیشتری از آن به دست آورید؛ امکانی که برادران از آن برخوردار نیستند. احساسات دینی نیز بهخوبی توسط شما قابل بروز و انتقال است.
نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی با اشاره به اینکه مسئله رسانه، خبرنگاری و خبرگزاری در حقیقت نیازمند ذوق و انگیزه باطنی است، یادآور شد: همانگونه که اشاره شد، حقالزحمه خبرنگاران اندک است و این سخن درست است، زیرا بخش مهمی از این کار با انگیزه شخصی و درونی انجام میشود؛ همانند شعر گفتن که شاعر انتظار پاداش ندارد، بلکه از ذوق خود میگوید. شما نیز ذوق رسانه دارید و با وجود همه گرفتاریها، پیگیری میکنید. این ذوق، قریحه و انگیزه درونی شما فوقالعاده ارزشمند است و در نقشآفرینی رسانه جایگاه ویژهای دارد.
وی با بیان اینکه گاهی در عرصه رسانه، نقشآفرینی خواهران بهمراتب بیشتر از برادران است، ادامه داد: رسانه یکی از میدانهایی است که خواهران باید محکم در آن بایستند. میدانهای اختصاصی بانوان فراوان است، مانند عرصه تربیت، اما در رسانه نقشآفرینی آنان برجستهتر است. شما خواهران باید موقعیت خود را بهدرستی ارزیابی کنید؛ موقعیت شما از برادران اثرگذارتر و موفقتر است. بهویژه در عرصههای مربوط به مظالم آمریکا و مسائل خارجی، نقش بانوان در خبررسانی بهمراتب مؤثرتر از برادران است.
حجت الاسلام علم الهدی متذکر شد: اگر به تاریخ و حرکتهای عظیم اجتماعی در کشورهای بزرگ دنیا بنگریم، میبینیم که در بسیاری از موارد، زنان در عرصه رسانه نقش مؤثرتری داشتهاند. البته به دلیل عقاید دینی و تعصبات مذهبی، خواهران در برخی عرصههای خبررسانی محدودیت دارند و نمیتوانند در همه میدانها نفوذ کنند. اما در تنظیم و ارائه خبر، از استعداد بالاتری برخوردارند. ضمن آنکه راههای دیگری برای نفوذ و درک مسائل وجود دارد که میتوانند از آن بهره ببرند.
نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی افزود: خواهران باید این موقعیت را بشناسند و ارزش کار خود را درک کنند، زیرا خواهناخواه میزان ارزش فعالیت آنان بالاتر میرود. البته مشکلات اقتصادی در همه حوزهها وجود دارد؛ نابسامانی اقتصاد، فشارهای معیشتی و هزینههای سنگین بر خانوادهها و حتی بر دولت و دستگاهها تحمیل شده است. بنابراین، وضع اقتصادی مطلوبی وجود ندارد.
پیگیری مشکلات صنفی با یک حرکت جمعی و تشکیلاتی قوی رسانهای
وی متذکر شد: در رسانههای رسمی و خبرگزاریها که تشکیلات مشخصی دارند، میتوان پیگیری کرد تا زحمات شما عزیزان بیشتر مورد توجه قرار گیرد و حقالزحمهها افزایش یابد. اما در فعالیتهای غیررسمی مانند بلاگری یا کار در فضای مجازی، طبیعی است که مشکلات بیشتری وجود دارد. به نظر میرسد اقدامی که باید در این زمینه صورت گیرد، تشکیل تشکلهای ویژه برای شما عزیزان است تا بتوانید با انسجام و حمایت بیشتر، نقشآفرینی مؤثرتری در عرصه رسانه داشته باشید.
حجت الاسلام علم الهدی افزود: اگر مسئله رسانه و خبرنگاری یک تشکل قوی پیدا کند و بسیج رسانه وارد قضیه شود و اقدام کند، آنگاه یک حرکت جمعی و تشکیلاتی کلی در زمینه تأمین حقالزحمه رسانه و سایر مسائل شکل خواهد گرفت. من معتقدم در این زمینه هم بسیج رسانه میتواند وارد عمل شود و هم برخی دستگاههای تشکیلاتی دیگر میتوانند در قالب جمعی روی این مسئله کار کنند و طرحی داشته باشند. در این صورت، دیگران مانند بنده نیز میتوانند نقش خود را ایفا کنند تا طرح عملی شود.
نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی.عنوان کرد: حجاب یک جلوه فرهنگی است. ما با حجاب اجباری مخالفیم، زیرا اجبار معنا ندارد. احکام شرعی بر دو قسم عرصه تشریع و عرصه اجراست. در عرصه تشریع، ذات مقدس پروردگار عملی را به عنوان واجب تشریع و ابلاغ میکند. در عرصه اجرا، این واجب باید در ارزیابی دستگاه الهی و در نتایج مربوط به عقاب و ثواب در آخرت محاسبه شود. ما در اجرا اجبار نمیتوانیم داشته باشیم. همانطور که کسی را نمیتوان مجبور به خواندن نماز کرد ـ در حالی که نماز ستون دین است ـ اجبار در اجرا معنا ندارد. اگر خانمی حجاب را قبول ندارد یا نمیخواهد، این عمل واجب را ترک کرده و فعل حرام انجام داده است، اما حساب و کتاب آن با خداست.
وی افزود: با این حال، برخی مسائل در مرحله اجرا به ناهنجاریهای اجتماعی منجر میشوند. در این موارد، از نظر قانون و نظام جامعه و برای حفظ هنجارهای اجتماعی، افراد باید ملزم باشند. بیحجابی یک ناهنجاری اجتماعی است که نظام اجتماعی را مختل میکند. در جریانی که زن و مرد در کنار هم هستند، بیحجابی موجب اختلال در ارتباطات انسانی و تبدیل آن به ارتباطات جنسی میشود. بنابراین، مقابله با بیحجابی به عنوان یک ناهنجاری اجتماعی ضروری است.
حجت الاسلام علم الهدی خاطرنشان کرد: اصل قضیه روشن است؛ هر چیزی که در جریان ارتباط زن و مرد، رابطه انسانی را به رابطه حیوانی و جنسی تبدیل کند، باید کنترل شود. زنان و مردان در جامعه و عرصههای اشتغال کنار هم زندگی و کار میکنند. اگر رابطه انسانی آنان به رابطه حیوانی و جنسی تبدیل شود، دستگاههای مسئول باید مانع شوند.
نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی با بیان اینکه خواهران عزیز، ورزش برای شما امری ضروری است، گفت: از جمله کسانی که از ابتدا طرفدار ورزش بانوان ـ چه ورزش همگانی و چه ورزش قهرمانی ـ بودهاند، خود بنده هستم. همواره توصیه کردهام و پیگیری کردهام. حتی بوستانهایی که امروز توسط شهرداری ایجاد شده، با اصرار و فشار ما بوده است. در نتیجه پیگیریهای انجام شده تاکنون چندین پارک بانوان در اطراف شهر ایجاد شده که مجهز است. ما گفتیم همه وسایل ورزشی مورد نیاز بانوان از جمله دوچرخه و موتور در پارکها فراهم شود. شهرداری نیز دوچرخه تهیه کرده و در پارکها قرار داده تا بانوان بتوانند دوچرخهسواری کنند.
وی افزود: دوچرخهسواری در خیابان یا دانشگاه، از نظر شرعی و فرهنگی مناسب نیست. قرآن کریم دستور داده از تبرج زنان جلوگیری شود و مقام معظم رهبری نیز که مرجع تقلید هستند، دوچرخهسواری بانوان در برابر مردان را حرام اعلام کردهاند. بنابراین، اگر دختر خانمی در مقابل دانشجویان پسر دوچرخهسواری کند، طبق فتوا حرام است. اما در پارکها، دوچرخههای رایگان برای بانوان فراهم شده و آنان میتوانند به راحتی ورزش کنند. در خصوص پیست موتورسواری مخصوص بانوان نیز پیگیریهایی انجام شد اما متأسفانه اداره کل ورزش در زمان پیگیری کوتاهی کرد و موضوع به نتیجه نرسید.
حجت الاسلام علم الهدی درباره کنسرت نیز گفت: کنسرت در اصل به معنای اجرای یک موسیقی تازه ساختهشده در حضور متخصصان موسیقی است تا درباره آن نظر دهند و امتیاز بدهند. اما آنچه امروز در کشور ما به نام کنسرت اجرا میشود، موسیقی عمومی است؛ یعنی اجرای آهنگها و آوازها برای عموم مردم. از نظر فقهی، موسیقی بهطور کلی حرام نیست، مگر آنکه مصداق «لهو» باشد. قرآن کریم فرموده است که موسیقی مبتذل و لغو حرام است. اما موسیقیهایی مانند سرودهای مختلف، برنامههای کودک و آثار هنری غیر مبتذل، حرام نیستند. با این حال، آنچه امروز در کنسرتهای عمومی رخ میدهد، تنها اجرای موسیقی نیست؛ بلکه همراه با آن حرکات ناهنجار و اختلاط دختران و پسران است که به فسق و فساد منجر میشود. آیا شایسته است در شهر امام رضا علیهالسلام، که هویت آن متعلق به ایشان است، چنین برنامههایی برگزار شود؟ آیا هویت این شهر باید با موسیقی عمومی و اختلاط دختران و پسران تعریف شود؟ این امر با قداست مشهد و جایگاه امام هشتم سازگار نیست. بنابراین، ما با چنین کنسرتهایی مخالفیم.
مشهد شهر گردشگر نیست بلکه شهر زائر است
نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی با بیان اینکه مشهد شهر گردشگر نیست بلکه شهر زائر است، عنوان کرد: گردشگر به مازندران میرود تا از جنگل و طبیعت سرسبز بهره ببرد و تفریح کند. اما در مشهد، اصطلاح «گردشگر» و «شهروند» جایگاهی ندارد؛ در مشهد دو اصطلاح اصلی «زائر» و «مجاور» وجود دارد. مجاور یعنی همسایه امام رضا(ع) زائر یعنی کسی که برای زیارت امام رضا(ع) میآید. بنابراین، مشهد گردشگر ندارد؛ هر کس به مشهد میآید برای زیارت است. سالانه ۳۲ میلیون نفر به مشهد سفر میکنند و همه برای زیارت میآیند، نه برای گردشگری. همچنین ۱۰ میلیون زائر خارجی داریم که با دریافت ویزا در فرودگاه وارد مشهد میشوند و حدود ۱۵ روز در این شهر میمانند و همه آنان نیز برای زیارت آمدهاند.
وی افزود: اخیراً برخی زائران عرب از عراق گفتهاند که به جای مشهد قصد دارند به تهران بروند تا در متل قو تفریح کنند. این نشان میدهد که مشهد مقصد زیارت است و گردشگری در شهرهای دیگر مانند مازندران، اصفهان یا شیراز معنا پیدا میکند. بحث ما با وزارت میراث فرهنگی و گردشگری این است که نوع گردشگری باید مشخص شود؛ گردشگری دینی با قداست مشهد تعریف شود و گردشگری تفریحی یا تاریخی در شهرهای دیگر. بنابراین، مشهد جایگاه گردشگری تفریحی ندارد و زائران برای زیارت میآیند.
حجت الاسلام علم الهدی خاطرنشان کرد: در مسئله ورود بانوان به ورزشگاه، چند سال پیش در زمان وزارت آقای دکتر سجادی، موضوع را مطرح کردم. نظر فقهی من این است که ورود بانوان به ورزشگاه هیچ مانعی ندارد. بحث ما با آقای سجادی این بود که در ورزشگاه آزادی محلی مخصوص بانوان در نظر گرفته شود تا شور و هیجان آنان به مردان منتقل نشود. اگر بانوان در جایگاه ویژه خود بازی را تماشا کنند، اشکالی ندارد. اما اگر در کنار مردان باشند و هیجان و احساسات خود را بروز دهند، ممکن است ناهنجاری ایجاد شود. بنابراین، باید جایگاهی مجزا برای بانوان در نظر گرفته شود.
نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی افزود: در ورزشگاه ثامن نیز از ابتدا تأکید کردم که محلی برای بانوان در نظر گرفته شود. نظر من این است که بانوان میتوانند در ورزشگاه حضور داشته باشند و بازی را تماشا کنند، اما باید جایگاه آنان جدا باشد تا هیجان و احساساتشان به مردان منتقل نشود. بنابراین، من نه مخالف حضور بانوان در ورزشگاه هستم و نه موافق حضور آنان در شرایط فعلی؛ بلکه معتقدم با ایجاد جایگاه ویژه برای بانوان، حضور آنان هیچ اشکالی ندارد.
وی درباره روش صحیح امر به معروف در عرصه حجاب و مقابله با ناهنجاری بیحجابی نیز تأکید کرد: بدترین نوع مواجهه در این زمینه برخورد احساسی است. بهمحض دیدن دختر بیحجاب یا کسی که کشف حجاب کرده و روسری ندارد یا بدنش آشکار است، نباید با توهین و نشان دادن نفرت با حالت و چهره برخورد احساسی کرد. باید همانند مواجهه با بیماریِ یک عزیز، دلسوزانه و صمیمانه رفتار کرد: «این برایت خوب نیست، استفاده نکن.» در نوشتار و گفتار نیز باید منطقی سخن گفت؛ در بحث نهاد خانواده و صیانت از حریم زن، ادبیات باید منطقی و استدلالی باشد، نه صرفاً امر و نهی به «با حجاب باشید». باید گفت: «شما در محیط اجتماع نیازمند صیانت هستید؛ شما انسان آزاده و دارای شخصیت والایید؛ نباید فرد هرزهای شما را در گذرگاهِ استمتاع جنسی قرار دهد.» با چنین منطق و ادبیاتی، در صحبتها و مقالات وارد شویم و برخورد احساسی نکنیم.
حجت الاسلام علم الهدی افزود: مشکلی که اکنون در برخی تشکلهای عفاف و حجاب وجود دارد این است که دوستان خودمان هم گاهی گوش نمیدهند و بارها گفتهام این است که در تشکلهای حجاب، خود را «تافته جدا بافته» از زن بیحجاب فرض نکنید. اینگونه برخوردها پذیرش ندارد. ابتدا زمینه دوستی و ارتباط عاطفی را فراهم کنید، سپس در حاشیه همان رابطه دوستانه، منطقی و آرام مسئله را طرح کنید و توضیح دهید. پیشنهاد من این بوده که «طرح کافهگفتوگو» را در پارکها و فضاهای عمومی اجرا کنیم تا خانمها بنشینند و با هم گفتوگو کنند؛ شاید این روش مؤثرتر باشد. در برخورد با بیحجابی، دفاع از حجاب زمانی مؤثرتر است که از احساسات فاصله بگیریم؛ آنگاه کلام ما تأثیر بیشتری خواهد داشت و نقشآفرینیاش افزونتر میشود.
