پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : 
اضطراب دفع، رودههای خجالتی یا «سندرم رودهٔ خجالتی» همگی اصطلاحهایی هستند برای وضعیتی که در پزشکی با نام پارکوپرزیس (Parcopresis) شناخته میشود؛ یعنی دشواری یا ناتوانی در دفع مدفوع زمانی که فرد در خانه نیست.
به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert؛ افراد مبتلا تنها با فکر کردن به استفاده از توالت در مدرسه، محل کار یا هر فضای عمومی دیگری دچار ناراحتی و اضطراب میشوند. بعضی از آنها حتی در سفر و تعطیلات هم برای دفع مشکل دارند.
اگر مجبور شوند خارج از خانه از توالت استفاده کنند، ممکن است علائمی مانند تپش قلب، تعریق شدید، تهوع، لرزش و ناتوانی در دفع مدفوع را تجربه کنند.
افراد مبتلا به اضطراب دفع گاهی برای جلوگیری از نیاز به استفاده از توالت عمومی، غذای کمتری میخورند یا حتی از برخی فعالیتهای اجتماعی که ممکن است آنها را در چنین موقعیتی قرار دهد، اجتناب میکنند.
این مشکل چقدر شایع است؟
به نظر میرسد اضطراب دفع نسبتاً شایع باشد. در یک مطالعه روی ۷۱۴ دانشجوی دانشگاه در استرالیا، کمی بیش از ۱۴ درصد گفته بودند به دلیل نگرانیهای ناشی از اضطراب از توالت عمومی استفاده نمیکنند. ۳ درصد دیگر نیز به دلیل ترس از آلودگی از توالت عمومی اجتناب میکردند.
اضطراب دفع اغلب با ترس شدید از «زیر نظر بودن» یا قضاوت شدن دیگران آغاز میشود. مطالعهای روی ۳۱۶ دانشجوی استرالیایی نشان داد شایعترین عامل ایجادکنندهٔ اضطراب دفع، ترس از برداشت منفی دیگران نسبت به عمل دفع آنهاست.
برای مثال، افراد نگراناند که دیگران فکر کنند مدت زیادی در توالت ماندهاند یا دربارهٔ صداها و بوهایی که هنگام دفع ایجاد میشود قضاوت منفی داشته باشند.
روانشناسان، اضطراب دفع را نوعی اختلال اضطراب اجتماعی میدانند. پژوهشها نشان دادهاند مبتلایان معمولاً افکار منفی دربارهٔ خود دارند؛ برای نمونه: «اگر در کاری شکست بخورم، یعنی بهعنوان یک انسان شکستخوردهام».
در نهایت، ترس اصلی این افراد قضاوت شدن توسط دیگران است.
خطرات اضطراب دفع چیست؟
نگه داشتن مدفوع باعث میشود مدفوع در رودهٔ بزرگ سختتر و خشکتر شود، زیرا آب بیشتری از آن جذب میشود. این وضعیت میتواند به یبوست مزمن منجر شود.
یبوست مزمن خطر بروز مشکلاتی مانند موارد زیر را افزایش میدهد:
• خونریزی ناشی از بواسیر
• درد ناشی از شقاق مقعد (پارگیهای پوشش داخلی مقعد)
• افتادگی رکتوم (بیرونزدگی بخشی از روده از مقعد)
این مشکلات در بلندمدت میتوانند به بیاختیاری مدفوع منجر شوند.
در یک مورد تکاندهنده در بریتانیا، گزارش شده بود که یک دختر نوجوان بهدلیل ترس شدید از استفاده از توالت، مدفوع خود را گاهی تا دو ماه نگه میداشت.
این موضوع باعث شد رودهٔ بزرگ او بهشدت از مدفوع پر شود و در نهایت به قفسهٔ سینه فشار وارد کند. این فشار منجر به حملهٔ قلبی شد و متأسفانه این دختر در ۱۶سالگی جان خود را از دست داد.
آموزش رفتار صحیح در توالت
آموزش درست دربارهٔ عادات دفع، بخش مهمی از درمان اضطراب دفع است.
برای مثال، مدت زمانی که فرد روی توالت مینشیند اهمیت دارد. یک مطالعه در ترکیه نشان داد نشستن بیش از پنج دقیقه روی توالت با بروز بواسیر و شقاق مقعدی ارتباط دارد.
افراد مبتلا به اضطراب دفع بیشتر در معرض این عوارض ناشی از یبوست هستند و همین مسئله میتواند اضطراب آنها را تشدید کند.
دریافت فیبر غذایی کافی اهمیت زیادی دارد، زیرا مدفوع را نرمتر و دفع آن را آسانتر میکند و در نتیجه استرس هنگام دفع کاهش مییابد.
در استرالیا، حداقل نیاز روزانهٔ فیبر غذایی برای مردان بزرگسال ۳۰ گرم و برای زنان بزرگسال ۲۵ گرم در روز است.
یکی از روشهای مفید برای داشتن دفع منظم و سالم که من به بیماران توصیه میکنم، تکنیک SEN است:
• حداکثر شش دقیقه نشستن روی توالت
• دریافت فیبر کافی (مصرف بیشتر میوه و سبزیجات و غلات کامل)
• بدون زور زدن هنگام دفع (مدفوع باید تقریباً بدون فشار خارج شود)
همچنین نوشیدن آب کافی و توجه به داروهایی مانند مواد افیونی که میتوانند یبوست را بدتر کنند، اهمیت دارد.
آگاهی از رفتار صحیح هنگام دفع برای افراد مبتلا به اضطراب دفع بسیار مهم است، زیرا آنها ممکن است بیشازحد روی عمل دفع خود وسواس پیدا کنند و در نتیجه، از بهکارگیری تغییرات سادهٔ سبک زندگی که واقعاً میتواند دفع را آسانتر کند، غافل بمانند.
درمان روانشناختی
درمان شناختی–رفتاری (CBT) بهعنوان خط اول درمان برای افراد مبتلا به اضطراب دفع توصیه میشود. این روش به شناسایی و اصلاح الگوهای فکری منفی کمک میکند.
در بسیاری از موارد، از رویکرد «مواجههٔ تدریجی» استفاده میشود؛ یعنی یک فرایند مرحلهبهمرحلهٔ ساختارمند که طی آن فرد بهتدریج با موقعیتهای دشوارترِ استفاده از توالت عمومی روبهرو میشود تا اضطراب کاهش یابد و اعتمادبهنفس افزایش پیدا کند.
مهمترین اقدام برای غلبه بر اضطراب دفع، مراجعه به یک متخصص سلامت آموزشدیده است.
بهتر است ابتدا با پزشک عمومی خود صحبت کنید تا بررسی کند آیا علائم شما ناشی از اضطراب دفع است یا ممکن است به مشکل جدیتری در دستگاه گوارش مربوط باشد. پزشک میتواند در صورت لزوم داروهایی برای کمک به یبوست تجویز کند.
پزشک عمومی همچنین میتواند شما را به روانشناس ارجاع دهد تا درمان شناختی–رفتاری برای تغییر الگوهای فکری منفی آغاز شود.
نگه داشتن مداوم مدفوع برای بدن مفید نیست. اگر هنگام دفع در محل کار، مدرسه یا سفر دچار استرس میشوید، ارزش دارد زمانی بگذارید، علت آن را بشناسید و بهطور جدی برای حل این مشکل اقدام کنید.
