یک روش قطعی برای افزایش عمر وجود دارد؛ اما احتمالاً هیچ‌کس نمی‌خواهد امتحانش کند

زومیت: پژوهشگران در مطالعه‌ای تازه با بررسی گونه‌های مختلف، به راهی قطعی برای افزایش طول عمر دست یافته‌اند؛ اما بعید است کسی حاضر به امتحانش باشد.

دانشمندان در پژوهشی تازه به نتیجه‌ای رسیده‌اند که در نگاه اول عجیب به نظر می‌رسد: مردانی که اخته می‌شوند، معمولاً عمر طولانی‌تری نسبت به مردان اخته‌نشده دارند. این الگو فقط به انسان محدود نیست و در بسیاری از پستانداران دیگر هم دیده می‌شود.

پژوهش جدید که در مجله علمی نیچر منتشر شده، حاصل کار گروهی بین‌المللی از پژوهشگران حوزه تولیدمثل و طول عمر است که داده‌های مربوط به بیش از صد گونه پستاندار، ازجمله انسان را بررسی کرده‌اند.

براساس نتایج این بررسی گسترده، هر زمان که توانایی تولیدمثل در جانوران محدود می‌شود (چه در ماده‌ها ازطریق جلوگیری از بارداری و چه در نرها از طریق اخته‌سازی) طول عمر آن‌ها به‌طور میانگین افزایش پیدا می‌کند. به بیان ساده‌تر، بدن وقتی درگیر تولیدمثل نباشد، انرژی و منابع بیشتری برای حفظ سلامت و ادامه زندگی در اختیار دارد.

یافته‌های پژوهشگران با شواهدی نیز که در دنیای واقعی دیده می‌شود، هماهنگ است. برای مثال، زنان آمریکایی که بعد از ۵۰ سالگی یائسه می‌شوند، شانس بیشتری برای رسیدن به ۹۰ سالگی دارند و به‌طور متوسط حدود پنج سال بیشتر از مردان عمر می‌کنند.

در مورد مردان هم نمونه‌های تاریخی وجود دارد. پژوهشی که در سال ۲۰۱۲ انجام شد نشان داد خواجه‌هایی که بین قرن‌های شانزدهم تا نوزدهم در دربار سلطنتی کره زندگی می‌کردند، به‌طور شگفت‌آوری ۱۴ تا ۱۹ سال بیشتر از مردان اخته‌نشده هم‌دوره خود عمر می‌کردند.

پژوهشگران می‌گویند بارداری، زایمان، شیردهی و مراقبت از فرزند فشار جسمی و روانی قابل توجهی بر بدن زنان وارد می‌کند. بنابراین منطقی است که کاهش یا حذف این فرایندها بتواند به افزایش طول عمر کمک کند.

مایک گرت، نویسنده اصلی مطالعه و استاد علوم زیست‌پزشکی دانشگاه اوتاگو در نیوزیلند می‌گوید افزایش طول عمر در زنان پس از انواع مختلف عقیم‌سازی دیده می‌شود و این موضوع نشان می‌دهد عامل اصلی، کاهش هزینه‌های سنگین انرژی و فیزیولوژیکی بارداری و فرزندپروری است، نه صرفاً تغییر یک هورمون خاص.

در مردان، ماجرا کمی متفاوت است. یافته‌ها نشان می‌دهد فقط اخته‌سازی واقعی باعث افزایش طول عمر می‌شود و روش‌هایی مثل وازکتومی چنین اثری ندارند. این تفاوت نشان می‌دهد هورمون‌های جنسی مردانه نقش مهمی در روند پیری بدن دارند. پژوهشگران معتقدند این هورمون‌ها با مسیرهای زیستی مرتبط با پیری در تعامل هستند، به‌ویژه در سال‌های اولیه زندگی. به همین دلیل، مردانی که پیش از رسیدن به بلوغ اخته می‌شوند، به‌طور متوسط بیشترین افزایش طول عمر را نشان می‌دهند. حتی در آزمایش‌های انجام‌شده روی جوندگان آزمایشگاهی نیز دیده شده که اخته‌سازی می‌تواند سلامت آن‌ها را در سال‌های پایانی زندگی بهبود دهد.

در پژوهش، داده‌های مربوط به ۱۱۷ گونه پستاندار که در باغ‌وحش‌ها و آکواریوم‌های سراسر جهان نگهداری می‌شوند بررسی شده و همچنین نتایج چندین مطالعه پیشین درباره عقیم‌سازی دوباره مورد تحلیل قرار گرفته است.

جمع‌بندی داده‌ها نشان می‌دهد که امید به زندگی پس از مداخلات مربوط به عقیم‌سازی معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش پیدا می‌کند. البته زمان انجام عقیم‌سازی اهمیت دارد: در نرها، هرچه این کار زودتر و پیش از بلوغ انجام شود، اثر آن بر طول عمر بیشتر است. در ماده‌ها، زمان انجام عقیم‌سازی تأثیر چندانی بر طول عمر ندارد، هرچند برداشتن تخمدان‌ها می‌تواند باعث کاهش سلامت عمومی و افزایش ضعف جسمی شود.

نویسندگان مقاله در جمع‌بندی خود تأکید می‌کنند که افزایش طول عمر مردان اخته‌شده بسیار شبیه الگوهایی است که در سایر گونه‌ها دیده می‌شود، در حالی که در زنان، عقیم‌سازی دائمی جراحی حتی می‌تواند کمی از شانس بقا بکاهد. بااین‌حال، پیام کلی روشن است: تمایل هورمونی بدن به تولیدمثل، بهای خود را دارد و این بها معمولاً از طول عمر در بزرگسالی کم می‌کند؛ موضوعی که در میان مهره‌داران مختلف و در محیط‌های گوناگون دیده می‌شود.

در نهایت، پژوهش یادآوری می‌کند که در زیست‌شناسی، تقریباً هیچ چیز رایگان نیست. تولیدمثل و عمر طولانی‌تر هر دو مزایا و هزینه‌های خود را دارند و به‌نظر می‌رسد بدن نمی‌تواند در بالاترین سطح ممکن، هر دو را هم‌زمان داشته باشد. بااین‌حال، بعید است طرفداران افراطی افزایش طول عمر در دنیای فناوری و اینترنت، حاضر باشند فقط برای چند سال زندگی بیشتر، چنین بهای سنگینی بپردازند.