ذرات بسیار ریز پلاستیک در مقادیر نگرانکنندهای راه خود را به عمق بدن ما باز کردهاند؛ بهویژه از طریق غذا و نوشیدنیهایی که هر روز مصرف میکنیم.
به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert ؛ در سال ۲۰۲۴، دانشمندان در چین به روشی ساده و مؤثر برای حذف این ذرات از آب دست یافتند. این تیم آزمایشهایی را هم روی آب لولهکشی نرم و هم روی آب لولهکشی سخت (که سرشار از مواد معدنی است) انجام داد.
آنها ابتدا نانوپلاستیکها و میکروپلاستیکها را به آب افزودند، سپس آب را جوشاندند و در نهایت رسوبات ایجادشده را فیلتر کردند.
مرتبط: بستهبندی مواد غذایی شما در حال رها کردن میکروپلاستیکها در هر وعدهی غذایی است، پژوهش جدید نشان میدهد
پژوهشگران در مقالهی منتشرشدهی خود مینویسند:
«نانو/میکروپلاستیکهای موجود در آب لولهکشی که از سامانههای متمرکز تصفیهی آب عبور میکنند، به یک نگرانی روبهافزایش جهانی تبدیل شدهاند، زیرا از طریق مصرف آب میتوانند خطرات بالقوهای برای سلامت انسان ایجاد کنند.»
در برخی موارد، فرآیند جوشاندن و فیلتر کردن توانست تا ۹۰ درصد از نانو/میکروپلاستیکها را حذف کند، هرچند میزان اثربخشی به نوع آب بستگی داشت.
مزیت بزرگ این روش آن است که اغلب مردم میتوانند با همان وسایلی که در آشپزخانهی خود دارند، آن را انجام دهند.
زیمین یو، مهندس زیستپزشکی دانشگاه علوم پزشکی گوانگژو، به همراه همکارانش مینویسد:
«این راهبرد سادهی جوشاندن آب میتواند نانو/میکروپلاستیکها را از آب لولهکشی خانگی ‘پاکسازی’ کند و این پتانسیل را دارد که به شکلی بیخطر، دریافت این ذرات توسط انسان از طریق مصرف آب را کاهش دهد.»
مقدار بیشتری از نانو/میکروپلاستیکها در نمونههای آب لولهکشی سخت حذف شد؛ آبی که هنگام گرم شدن، بهطور طبیعی باعث تشکیل رسوب آهکی (کربنات کلسیم) میشود.
این مادهی گچیرنگ که معمولاً داخل کتریهای آشپزخانه دیده میشود، هنگام تغییر دما روی سطح پلاستیک شکل میگیرد. در این فرآیند، کربنات کلسیم از محلول خارج میشود و عملاً ذرات پلاستیکی را در یک پوستهی سخت به دام میاندازد.
پژوهشگران مینویسند:
«نتایج ما نشان داد که با افزایش سختی آب، کارایی رسوبگذاری نانوپلاستیکها در اثر جوشاندن افزایش مییابد.»
آنها توضیح میدهند:
«برای مثال، این کارایی از ۳۴ درصد در غلظت ۸۰ میلیگرم بر لیتر کربنات کلسیم، به ۸۴ درصد و ۹۰ درصد در غلظتهای ۱۸۰ و ۳۰۰ میلیگرم بر لیتر رسید.»
حتی در آب نرم، که مقدار کمتری کربنات کلسیم در آن حل شده است، حدود یکچهارم نانو/میکروپلاستیکها از آب جدا شدند.
به گفتهی پژوهشگران، ذرات پلاستیکی که با لایهای از آهک پوشیده شدهاند را میتوان با یک فیلتر ساده، مانند توری استیل مورد استفاده برای صاف کردن چای، بهراحتی جدا کرد.
مطالعات پیشین نشان دادهاند که قطعاتی از پلیاستایرن، پلیاتیلن، پلیپروپیلن و پلیاتیلن ترفتالات در آب آشامیدنی لولهکشی وجود دارد؛ آبی که ما هر روز و در مقادیر متفاوت مصرف میکنیم.
برای آزمودن نهایی این راهبرد، پژوهشگران حتی مقدار بیشتری نانوپلاستیک به آب افزودند که باز هم تعداد آنها بهطور مؤثری کاهش یافت.
یو و همکارانش مینویسند:
«نوشیدن آب جوشاندهشده ظاهراً یک راهبرد بلندمدت و عملی برای کاهش مواجههی جهانی با نانو/میکروپلاستیکهاست.»
با این حال، آنها اشاره میکنند که نوشیدن آب جوشاندهشده معمولاً بهعنوان یک سنت محلی تلقی میشود و تنها در برخی مناطق رواج دارد.
دانشمندان امیدوارند با ادامهی گسترش پلاستیکها در سراسر جهان، این عادت به یک رفتار رایجتر تبدیل شود.
قطعات بسیار ریز پلاستیک به مشکلی بزرگ تبدیل شدهاند. میکروپلاستیکها از لباسها، وسایل آشپزخانه، محصولات مراقبت شخصی و بیشمار اشیای روزمرهی دیگر منشأ میگیرند.
دوام بالای آنها باعث میشود برای مدتهای طولانی در محیط باقی بمانند؛ از جمله در بدن انسان.
نهتنها بسیاری از مردم جهان هماکنون به میکروپلاستیکها آلوده شدهاند، بلکه همچنان هر روز در معرض آنها قرار میگیرند، زیرا مقررات سختگیرانهای برای کنترل این ذرات موذی وجود ندارد.
بر اساس یک مرور پژوهشی در سال ۲۰۲۵ از دانشگاه تگزاس در آرلینگتون، بخش قابلتوجهی از مواجههی ما با میکروپلاستیکها ممکن است از طریق آب آشامیدنی باشد، چرا که تصفیهخانههای فاضلاب هنوز در حذف مؤثر این ذرات ناکام هستند.
از زمان آغاز تولید پلاستیک تاکنون، حدود ۹ میلیارد تُن متریک پلاستیک در جهان تولید شده است؛ بخش بزرگی از آن بهتدریج به قطعات هرچه کوچکتر تجزیه شده، بیآنکه واقعاً از بین برود، و نوعی غبار پلاستیکی ریز را شکل داده که اکنون سراسر سیاره را فرا گرفته است.
هرچند تصفیهخانههای فاضلاب مقدار زیادی از این ذرات را حذف میکنند، اما به گفتهی پژوهشهای جدید، این میزان کافی نیست.
با اینکه هنوز دقیقاً مشخص نیست این پلاستیکها تا چه حد به بدن ما آسیب میزنند، اما تردیدی نیست که سالمترین «خوراک» ممکن نیستند.
پلاستیکها پیشتر با تغییرات در میکروبیوم روده و افزایش مقاومت بدن در برابر آنتیبیوتیکها مرتبط دانسته شدهاند.
تیم پژوهشی این مطالعه امیدوار است تحقیقات بیشتری دربارهی نقش آب جوشاندهشده در دور نگه داشتن مواد مصنوعی از بدن انسان انجام شود؛ و شاید بتوان از این طریق بخشی از اثرات هشداردهندهی میکروپلاستیکها را مهار کرد.
یو و همکارانش در پایان نتیجهگیری میکنند:
«نتایج ما یک راهبرد کاملاً عملی برای کاهش مواجههی انسان با نانو/میکروپلاستیکها را تأیید میکند و پایهای برای تحقیقات گستردهتر با تعداد نمونههای بسیار بیشتر فراهم میسازد.»
این پژوهش در نشریهی Environmental Science & Technology Letters منتشر شده است.
نسخهی پیشین این مقاله نخستین بار در مارس ۲۰۲۴ منتشر شده بود.
