مجلس نمایندگان عمدتاً بودجه پیشنهادی دولت را کاهش می‌دهد و ارقام هزینه‌ها را تعدیل می‌کند. در حقیقت، بودجه واقعی کشور توسط نمایندگان مجلس نمایندگان تنظیم می‌شود و در این مسیر، بسیاری از عوامل موثر در مجلس نمایندگان از جمله منطقه گرایی و گرایش‌های حزبی به آن شکل می‌دهند. مصوبه مجلس نمایندگان برای تائید نهایی به سنا فرستاده می‌شود و در این مرحله سنا عمدتاً بودجه و ارقام آن را افزایش می‌دهد چرا که گرایش حاکم بر سنا در مقایسه با مجلس نمایندگان کمتر بخشی نگر و عمدتاً ملی است.
بدین ترتیب، با اختلاف نظر میان سنا و مجلس نمایندگان بر سر تصویب بودجه، یک «کمیته کنفرانس» تشکیل می‌شود تا راه حل بینابینی بیابد . بودجه تنظیم شده توسط «کمیته کنفرانس» اگر چه در مقایسه با بودجه مصوب مجلس نمایندگان افزایش می‌یابد، ولی نهایتاً کمتر از درخواست‌های مطرح شده از سوی رئیس جمهور خواهد بود. تنها استثناء، بودجه‌های نظامی می‌باشد که دربسیاری از مواقع کنگره آنها را به نسبت بودجه پیشنهادی رئیس جمهور افزایش می‌دهد.
ایران
کشور | نحوه و زمان ارائه لایحه بودجه |
| افغانستان | بودجه افغانستان به طور سالانه نخست به مجلس سنا و سپس به نمایندگان ارائه می‌شود. همواره تنش‌هایی میان دولت و پارلمان بر سر جزئیات این لایحه بودجه در افغانستان وجود داشت به طوری که بارها از مجلس به دولت بازگردانده شد. |
پاکستان | لایحه بودجه پاکستان به طور بودجه سالی مالی از سوی دولت این کشور و با در نظر گرفتن اهداف 3 ساله ولی به طور یک ساله تنظیم و برای بررسی و تصویب به مجلس ملی پاکستان ارائه می‌شود.اختلافات در مجلس پاکستان بر سر لایحه بودجه اغلب میان نمایندگان احزاب موافق و مخالف دولت است. |
| روسیه | لایحه بودجه روسیه اما برای سه سال از سوی دولت این کشور تنظیم و برای بررسی و تصویب به مجلس نمایندگان روسیه (دوما) فرستاده می‌شود. بودجه سال‌های 2013 تا 2015 روسیه در تاریخ اول اکتبر سال 2012 (10 مهر 1391) و در زمان مقرر به دوما ارائه شد. |
| عراق | لایحه بودجه سال 2013 عراق، به دلیل اختلافات بر سر حقوق مربوط به نفت میان دولت مرکزی عراق و منطقه کردستان با تاخیر نسبت به پارلمان ارائه شد. دعوا میان نمایندگان شیعه، سنی و کردها در پارلمان بر سر بخش های مختلف این لایحه بودجه طی هفته گذشته مانع از تصویب آن شد و در حالی که دو ماه از آغاز سال 2013 میلادی می‌گذرد همچنان بودجه این سال در پارلمان عراق دست خوش دعواهای میان احزاب مختلف می‌شود. |
| فرانسه | لایحه بودجه فرانسه به طور سالانه و پیش از آغاز سال جدید از سوی دولت تهیه و تنظیم و به مجالس نمایندگان و سنا ارائه می شود. این لایحه بودجه اما در راه تصویب در مجلس سنا با چالش هایی مواجه شد تا سناتورهای محافظه کار این بار در یک رای گیری که در غیاب نمایندگان حزب کمونیست برگزار شد لایحه بودجه را برای بررسی‌های بیشتر به مجلس نمایندگان بازگردانند. |
| ترکیه | پارلمان ترکیه لایحه بودجه سال 2013 را در واپسین روزهای سال 2012 به تصویب رساند. مذاکره بر سر بودجه در مجلس ملی کبیر ترکیه در ۳۰ اکتبر در کمیسیون برنامه و بودجه این مجلس آغاز شد. بعد از مذاکرات حدود یک ماهه کمیسیون، لایحه بودجه برای ده روز نیز، در مجمع عمومی مجلس مورد بحث و بررسی قرار گرفت و سپس تصویب شد. |
| آمریکا | لایحه بودجه آمریکا هرساله و پیش از آغاز سال جدید از سوی دولت به مجلس نمایندگان و سنا ارائه می‌شود. رئیس جمهور موظف است هر ساله لایحه قانونی بودجه را در فوریه برای تصویب به مجلس نمایندگان ارسال نماید. بودجه 2013 در واپسین روزهای سال 2012 با توافق اوباما و کنگره و کش و قوس های فراوان تصویب شد. |
ایران | در ایران نیز لایحه بودجه به طور سالانه و بر اساس قانون اساسی باید در آذر ماه از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی فرستاده شود، در سال های اخیر ارائه لایحه بودجه از سوی دولت به مجلس از آذر ماه به دی ، از دی به بهمن و از بهمن به اسفند ادامه داشت و همواره چالش‌های فراوانی به همراه داشته و انتقادات بسیاری به دلیل تعلل دولت در ارائه لایحه بودجه متوجه آن بود. |
مجلس نمایندگان عمدتاً بودجه پیشنهادی دولت را کاهش می‌دهد و ارقام هزینه‌ها را تعدیل می‌کند. در حقیقت، بودجه واقعی کشور توسط نمایندگان مجلس نمایندگان تنظیم می‌شود و در این مسیر، بسیاری از عوامل موثر در مجلس نمایندگان از جمله منطقه گرایی و گرایش‌های حزبی به آن شکل می‌دهند. مصوبه مجلس نمایندگان برای تائید نهایی به سنا فرستاده می‌شود و در این مرحله سنا عمدتاً بودجه و ارقام آن را افزایش می‌دهد چرا که گرایش حاکم بر سنا در مقایسه با مجلس نمایندگان کمتر بخشی نگر و عمدتاً ملی است.
بدین ترتیب، با اختلاف نظر میان سنا و مجلس نمایندگان بر سر تصویب بودجه، یک «کمیته کنفرانس» تشکیل می‌شود تا راه حل بینابینی بیابد . بودجه تنظیم شده توسط «کمیته کنفرانس» اگر چه در مقایسه با بودجه مصوب مجلس نمایندگان افزایش می‌یابد، ولی نهایتاً کمتر از درخواست‌های مطرح شده از سوی رئیس جمهور خواهد بود. تنها استثناء، بودجه‌های نظامی می‌باشد که دربسیاری از مواقع کنگره آنها را به نسبت بودجه پیشنهادی رئیس جمهور افزایش می‌دهد.
ایران
کشور | نحوه و زمان ارائه لایحه بودجه |
| افغانستان | بودجه افغانستان به طور سالانه نخست به مجلس سنا و سپس به نمایندگان ارائه می‌شود. همواره تنش‌هایی میان دولت و پارلمان بر سر جزئیات این لایحه بودجه در افغانستان وجود داشت به طوری که بارها از مجلس به دولت بازگردانده شد. |
پاکستان | لایحه بودجه پاکستان به طور بودجه سالی مالی از سوی دولت این کشور و با در نظر گرفتن اهداف 3 ساله ولی به طور یک ساله تنظیم و برای بررسی و تصویب به مجلس ملی پاکستان ارائه می‌شود.اختلافات در مجلس پاکستان بر سر لایحه بودجه اغلب میان نمایندگان احزاب موافق و مخالف دولت است. |
| روسیه | لایحه بودجه روسیه اما برای سه سال از سوی دولت این کشور تنظیم و برای بررسی و تصویب به مجلس نمایندگان روسیه (دوما) فرستاده می‌شود. بودجه سال‌های 2013 تا 2015 روسیه در تاریخ اول اکتبر سال 2012 (10 مهر 1391) و در زمان مقرر به دوما ارائه شد. |
| عراق | لایحه بودجه سال 2013 عراق، به دلیل اختلافات بر سر حقوق مربوط به نفت میان دولت مرکزی عراق و منطقه کردستان با تاخیر نسبت به پارلمان ارائه شد. دعوا میان نمایندگان شیعه، سنی و کردها در پارلمان بر سر بخش های مختلف این لایحه بودجه طی هفته گذشته مانع از تصویب آن شد و در حالی که دو ماه از آغاز سال 2013 میلادی می‌گذرد همچنان بودجه این سال در پارلمان عراق دست خوش دعواهای میان احزاب مختلف می‌شود. |
| فرانسه | لایحه بودجه فرانسه به طور سالانه و پیش از آغاز سال جدید از سوی دولت تهیه و تنظیم و به مجالس نمایندگان و سنا ارائه می شود. این لایحه بودجه اما در راه تصویب در مجلس سنا با چالش هایی مواجه شد تا سناتورهای محافظه کار این بار در یک رای گیری که در غیاب نمایندگان حزب کمونیست برگزار شد لایحه بودجه را برای بررسی‌های بیشتر به مجلس نمایندگان بازگردانند. |
| ترکیه | پارلمان ترکیه لایحه بودجه سال 2013 را در واپسین روزهای سال 2012 به تصویب رساند. مذاکره بر سر بودجه در مجلس ملی کبیر ترکیه در ۳۰ اکتبر در کمیسیون برنامه و بودجه این مجلس آغاز شد. بعد از مذاکرات حدود یک ماهه کمیسیون، لایحه بودجه برای ده روز نیز، در مجمع عمومی مجلس مورد بحث و بررسی قرار گرفت و سپس تصویب شد. |
| آمریکا | لایحه بودجه آمریکا هرساله و پیش از آغاز سال جدید از سوی دولت به مجلس نمایندگان و سنا ارائه می‌شود. رئیس جمهور موظف است هر ساله لایحه قانونی بودجه را در فوریه برای تصویب به مجلس نمایندگان ارسال نماید. بودجه 2013 در واپسین روزهای سال 2012 با توافق اوباما و کنگره و کش و قوس های فراوان تصویب شد. |
ایران | در ایران نیز لایحه بودجه به طور سالانه و بر اساس قانون اساسی باید در آذر ماه از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی فرستاده شود، در سال های اخیر ارائه لایحه بودجه از سوی دولت به مجلس از آذر ماه به دی ، از دی به بهمن و از بهمن به اسفند ادامه داشت و همواره چالش‌های فراوانی به همراه داشته و انتقادات بسیاری به دلیل تعلل دولت در ارائه لایحه بودجه متوجه آن بود. |
