مهمترین پارامتر بودجه در هاله‌ای از ابهام

فارس: با توجه به اینکه عمده درآمد بودجه دولت همچنان وابسته به درآمدهای نفتی است و به گفته رحیم ممبینی معاون بودجه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور سهم درآمد ۶۶هزار میلیارد تومانی نفتی از رقم ۱۶۶هزار میلیاردتومانی بودجه عمومی دولت ۴۰ درصد است، بنابراین لازم است درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت و میعانات گازی با یک نرخ محاسباتی که در بودجه مشخص می‌شود، تبدیل به ریال شود، چون براساس قانون بودجه کشور با واحد ریال بسته می‌شود.
 
بر این اساس درآمد نفتی بودجه 92 از رقم 51 میلیارد دلار سال 91 به رقم 31 میلیارد دلار در سال 92 کاهش پیدا می‌کند که نشان از پیش‌بینی واقعی‌تر درآمد نفتی با توجه به محدویت فروش نفت و انتقال پول نفت به کشور دارد، اما روی دیگر این سکه این است که این درآمدهای ارزی باید با یک نرخ که در ماده 81 قانون برنامه پنجم توسعه بند ج آمده است، نظام ارزی کشور در طول برنامه پنجم «شناور مدیریت شده» است.
 
در ماده ۸۱ برنامه پنجم آمده است: نرخ ارز با توجه به حفظ دامنه رقابت‌پذیری در تجارت خارجی و با ملاحظه تورم داخلی و جهانی و همچنین شرایط اقتصاد کلان از جمله تعیین حد مطلوبی از ذخایر خارجی تعیین خواهد شد.
 
بر این اساس ممبینی گفت: برای نخستین بار در لایحه بودجه 92 یک کارگروهی مرکب از وزیر اقتصاد، وزیر نفت، رئیس کل بانک مرکزی و معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور پیش‌بینی شده است که در طول سال جلساتی خواهند داشت و نرخ شناور مدیریت شده ارز را تعیین می‌کنند.
 
وی در برابر این سئوال که با توجه به رقم ریالی بودجه 92 که حدود 66 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده، آیا می‌توان با تقسیم کردن آن بر رقم 31 میلیارد دلار نتیجه گرفت که نرخ ارز شناور مدیریت شده در لایحه بودجه 2 هزار و 130 تومان خواهد بود، پاسخ داد: این گونه نیست، چون کارگروه باید در طول سال 92 تشکیل شود و نرخ شناور مدیریتی را با توجه به شرایط روز تعیین کند، بنابراین اگر نرخی هم در مورد ارز از این تقسیم به دست آید، تنها مبنای محاسباتی دارد و ملاک عمل قرار نمی‌گیرد، بلکه ملاک عمل، تصمیم کارگروه ویژه برای تعیین نرخ ارز شناور مدیریتی در طول سال خواهد بود.
 
با این حساب یکی از مهمترین پارامترهای بودجه یعنی نرخ ارز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و در حالی که حکم قانون برنامه پنجم توسعه از ابتدای سال 1390 که قانون قابلیت اجرا داشته در مورد شناور مدیریت شده، باید اعمال می‌شد، اما در آن موقع گفته ‌شد، نرخ شناور مدیریت شده همان نرخ مرجع 1226 تومان برای ارز است و پس از آنکه مرکز مبادلات ارزی در زیر مجموعه بانک مرکزی تشکیل شد، وزیر اقتصاد بارها گفت نرخ رسمی دلار و نرخ شناور مدیریت شده ،همان نرخ مرکز مبادلات ارزی است، در حالی که اگر مبنای نرخ محاسباتی ارز لایحه بودجه ۹۲ که -رقم 2 هزار و 130 تومان است- در نظر گرفته شود، با نرخی که در مرکز مبادلات ارزی در جریان است و حدود 2 هزار و 450 تومان برای هر دلار به دست آمده است، تفاوت دارد و باید این ابهام روشن شود که بالاخره نرخ شناور مدیریت شده چیست و آیا همان نرخی که ادعا می‌شود، نرخ شناور مدیریت شده است، تک نرخی و یا چند نرخی است.
 
به گفته ممبینی درآمد ریالی نفتی در قانون بودجه 91 کل کشور که قرار بود 68 هزار میلیارد تومان باشد، با توجه به عملکرد 11 ماهه پیش‌بینی می‌شود، تا آخر سال حداکثر 40 هزار میلیارد تومان درآمد نفتی به دست آید، در حالی که در لایحه بودجه 92 درآمد ریالی حاصل از صادرات نفت برای بودجه 66 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است که با توجه به عملکرد سال جاری افزایش و با توجه به رقم مصوب سال جاری کاهش 2 هزار میلیارد تومانی نشان می‌دهد و این تفاوت در کاهش ریالی و دلاری درآمد نفتی ناشی از مأخذ محاسبه نرخ دلار از نرخ مرجع به نرخ شناور مدیریت شده است که در سال جاری نرخ مرجع و در سال آینده قرار است نرخ شناور مدیریت شده ملاک عمل قرار گیرد.