فرقه دموکرات

روایت خبرنگار آسوشیتدپرس: هزارها نفر از اهالی شهرها و دهکده‌ها سر راه جمع شده از ارتش ایران که بار دیگر قدم به سرزمین آذربایجان می‌گذارد، استقبال می‌کردند، خبرنگاران خارجی هم [مخبر آسوشیتدپرس، خبرنگار نیویورک‌تایمز و دیلی‌میل بود] مورد استقبال اهالی قرار گرفته‌اند و برای آن‌ها هفت گوسفند قربانی شد.... در نزدیکی شهر تبریز مردم دست و صورت کریستوفر سایکس یکی از مخبرین را که فارسی می‌داند می‌بوسیدند... مردم شهر کار را تعطیل کرده و به استقبال ارتش خود آمده بودند.

روایت یک شاهد عینی از تبریز زیر علم فرقه‌ی دموکرات: ملتفت شدم که دکان‌ها بسته است. از یک نفر از طلاب که نزدیک من بود سوال نمودم. گفت: «مگر صدای تیرها را نشنیدید؟» گفتم: «خیر.» گفت: «در اثر صدای تیراندازی بازار را بستند.» دکتر اخوی من... آمد منزل ما. در راه تصادف نموده با دو کامیون تفنگچی که تفنگ‌ها را در حال نشانه گرفته بودند، مردم ترسیده، به دربند حاجی شیخ که به میدان عالی‌قاپو و شهرداری باز می‌شود، پناه برده بودند.... تصور می‌شود که عده‌ای از دهاتی‌ها مسلح از طرف آجی و صوفیان به شهر وارد می‌شوند و خیال دارند امشب، یعنی شبِ پنج‌شنبه ۲۱ آذر [شامگاه چهارشنبه] ادارات و شهر را به کلی تصرف نمایند، چنان‌چه در مرند و سراب کرده‌اند.

روایت یک شاهد عینی از تبریز زیر علم فرقه‌ی دموکرات: نکته‌ی قابل توجه این است که دموکرات از اطلاق لفظ والی و استاندار به بیات اجتناب می‌نمایند و او را نماینده‌ی حکومت مرکز می‌نامند. [...] برای دعوت به حضور در موقع افتتاح مجلس ملی آذربایجان؛ ما را دعوت به شور نموده بودند، ما هم بدون معطلی توصیه به نرفتن نمودیم. چون این‌جور مجالس تا حال رسم نبوده است که علما حاضر شوند. قدری تسکین قلب داده مراجعت نمودیم.... معلوم شد که از صبح امروز یعنی سه‌شنبه ۲۰ آذر هیأت ملی دو نفر از اعضای حزب را به کنترل بانک معین نموده است؛ و دستور داده است که حواله‌های دولتی را پرداخت نکنند.

می‌گویند چرا با نمایندگان آذربایجان حاضر به مذاکره و مسالمت گردیدم. می‌گویند چرا به مسکو رفته و با دولت اتحاد جماهیر شوروی حسن‌تفاهم پیدا کردم... روی سخن من به عناصر ارتجاع و نمایندگان تحمیلی و منفور معطوف می‌شود... این‌ها هستند که روابط ایران را با اتحاد جماهیر شوروی به وسیله اعمال جنون‌آمیز از روی عمد و سوءنیت تیره و تار نمودند. این‌ها هستند که بدون هیچ مدرک و دلیل صرفا روی نیات پلید خود اعتبارنامه آقای پیشه‌وری و دیگران را رد نمودند و با این اقدام مغرضانه تخم کینه و نفاق را در این کشور کاشتند... من نه تنها در چنین موقع حاضر به استعفا نیستم بلکه ترجیج راحت شخصی و کناره‌گیری از کار را گناه می‌دانم... برای حفظ مصالح کشور با نهایت قدرت افراد بدخواه را مانند حشرات موذی دفع خواهم کرد و از هر نوع دسیسه و عملی که مانع موفقیت این‌جانب گردد با نهایت شدت جلوگیری خواهم کرد.