خبرگزاری روسی ریانوستی با اشاره به درگذشت چاوز، به بررسی آینده روابط ایران و ونزوئلا پرداخته است.
به گزارش سرویس بین الملل انتخاب ؛ این خبرگزاری نوشت: درگذشت رییس جمهور کشور نفت خیز و ثروتمند ونزوئلا به انبوهی از ابهامات درباره آینده سیاسی و به ویژه رویکرد آتی این کشور در عرصه سیاست خارجی دامن زده که از زوایای مختلف برای جمهوری اسلامی ایران، کشوری فرسنگ ها دورتر از منطقه آمریکای لایتن حائز اهمیت است.
رفتن بی موقع چاوز و میراث وی
"هوگو رافائل چاوز فریاس" رییس جمهور چپگرا و انقلابی مسلک ونزوئلا روز پنجم مارس در سن 58 سالگی و بعد از چهارده سال ریاست جمهوری و دو سال مبارزه بی وقفه با بیماری سرطان درگذشت. حکومت در سه دوره ریاست جمهوری چاوز تنها در اختیار حزب "سوسیالیست بولیواری" وی بود، دورانی که کاراکاس با اخراج شرکت های بین المللی نفتی تلاش کرد صنعت نفت خود را ملی کرده و با همگرایی با کشورهای دیگر نفت خیز مانند جمهوری اسلامی قیمت این محصول استراتژیک را افزایش دهد.
علیرغم آنکه این سوسیالیست دو آتشه از سوی بسیاری از ونزوئلایی ها به ویژه افراد طبقه پایین به عنوان یک قهرمان ملی شناخته می شود، کارنامه ای از سوء مدیریت و تورم را در طول حکومت چهارده ساله اش به میراث گذاشته و دولت بعدی وارث تورمی 34 درصدی خواهد بود. سیاست های این سوسیالیست چپگرا در عمل باعث دو قطبی شدن عرصه اجتماعی ونزوئلا شده است، به گونه ای که در انتخابات ریاست جمهوری ژانویه، 55 درصد به چاوز و 45 درصد دیگر که عمدتا از طبقه مرفه و متوسط ونزوئلا بودند به "انریکه کاپریلس" رقیبش از ائتلاف مخالفان رای دادند.
با این حال به نظر نمی رسد "نیکلاس مادورو" کفیل ریاست جمهوری و نامزد حزب حاکم برای انتخابات آتی ریاست جمهوری در 14 آوریل، مشکل چندانی برای پیروزی بر "انریکه کاپریلس" داشته باشد. وی که اعلام کرده سیاست های رییس جمهور فقید را دنبال خواهد کرد، می تواند از فضای احساسی ناشی از درگذشت "چاوز محبوب" استفاده کند. ولی در عین حال باید پذیرفت که این راننده اتوبوس پیشین، فاقد نیروی توانایی شخصی چاوز برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی داخلی و خارجی است.
همچنین بسیاری از تحلیلگران علت اصلی اخراج وابسته نظامی و یک دیپلمات آمریکایی از سفارت این کشور در کاراکاس، پیش از اعلام خبر رسمی فوت هوگو چاوز را نگرانی نیکلاس مادورو و متحدان رییس جمهور فقید از احتمال کودتای نظامی در این کشور می دانند.
اتحاد ایران و ونزوئلا علیه آمریکا
رییس جمهور فقید ونزوئلا بعد از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری در سال 1998 میلادی، تلاش کرد تا سیاست خارجی مستقلانه ای را در منطقه آمریکای لاتین و درست در نقطه مقابل واشنگتن دنبال کند و باید گفت که تاحدود بسیار زیادی در این راه موفق بود.
هوگو چاوز و سیدمحمد خاتمی رییس جمهور اصلاح طلب جمهوری اسلامی ایران که سیاست خارجی تنش زدایی را با غرب در پیش گرفته بود، پایه روابط نزدیک بین تهران و کارکاس را ریختند، زیرا در آن سال ها قیمت نفت به دلیل بحران مالی و اقتصادی در منطقه آسیای جنوب شرقی به شدت کاهش یافته و به حدود هشت تا ده دلار در بشکه رسیده بود. تهران و کاراکاس در آن سال ها به عنوان اعضای غیرعرب سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک - OPEC) تلاش داشتند تا علاوه بر جلوگیری از سقوط بیشتر قیمت های نفت، در جهت افزایش بهای این فرآورده استراتژیک اقدام کنند. اما اوج رابطه دو کشور پس از سال 2005 میلادی و جانشین شدن "محمود احمدی نژاد" به جای سیدمحمد خاتمی بود.
این دو رییس جمهور جنجالی و مخالف با سیاست های کاخ سفید علاوه بر اینکه دوستان نزدیکی بودند، اهداف مشترکی مانند مقابله با امپریالیسم آمریکا، جهان چند قطبی و تغییر در ساختار سازمان ملل متحد به ویژه شورای امنیت را دنبال می کردند. نزدیکی روابط تهران و کارکاس به اندازه ای بود که یکبار "نیکولا سارکوزی" رییس جمهور اسبق فرانسه خواستار میانجی گری ونزوئلا در مذاکرات جمهوری اسلامی و گروه "1+5" شد.
بسیاری از کشورهای غربی به ویژه آمریکا مدعی هستند که جمهوری اسلامی با كمک ونزوئلا، تحريم های يكجانبه آمريكا و اتحاديه اروپا را نقض كرده و از آنها عبور می كند.
همچنین گفته می شود که رییس جمهور سابق ونزوئلا نقشی مهم در دستیابی تهران و بوئنوس آیرس به تفاهم نامه ای برای تشکیل یک کمیته حقیقت یاب به منظور پایان دادن به مساله انفجار مرکز همیاری یهودیان آرژانتین در سال 1994 میلادی داشته است.
در سال 2012 میلادی شایعاتی در برخی از رسانه ها از جمله روزنامه اسپانیایی "ال پاییس" مطرح شد مبنی بر اینکه ونزوئلا یکی از جنگنده های F-16 آمریکایی را که از اسپانیا خریداری کرده بود، در اختیار جمهوری اسلامی قرار داده است. بر اساس همین دلایل بود که کنگره آمریکا در روز 14 دسامبر سال 2012 میلادی قانونی با عنوان "تدوین استراتژی سیاسی و دیپلماتیک برای مقابله با نفوذ جمهوری اسلامی ایران در آمریکای لاتین و کانادا" تصویب کرد که براساس آن وزارت خارجه این کشور می بایست در مدت 180 روز گزارشی از روند همکاری های تهران با کشور های منطقه آمریکای لاتین تهیه کند.
حال نه تنها قرار است در آوریل انتخابات ریاست جمهوری در ونزوئلا برگزار شود، بلکه انتخابات ریاست جمهوری ایران نیز در ژوئن سال جاری میلادی برگزار خواهد شد. به جای چاوز و احمدی نژاد دو فرد دیگر در راس امور قرار خواهند گرفت، افرادی که ممکن است بنا به دلایل مختلف سیاست های گذشته را دنبال نکنند. ونزوئلا نیاز به ترمیم شکاف اجتماعی و اقتصادی خود دارد و جمهوری اسلامی ایران نیز به دلیل تحریم های یکجانبه و بین المللی ناشی از فعالیت های جنجال برانگیز هسته ای اش تحت شدیدترین فشارهاست.
"رامین مهمانپرست" سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، یک روز بعد از درگذشت این متحد مهم تهران، تاکید کرد چشم انداز توسعه روابط دو کشور "روشن" بوده و تغییری در آن رخ نخواهد داد. با این حال بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان اعتقاد دارند ونزوئلا بعد از چاوز به تدریج بسیاری از رویکردهای خود را به ویژه در حوزه سیاست خارجی تغییر خواهد داد.
در صورتی که ونزوئلا رویکردهای خود را تغییر دهد، حتی این اگر تغییر رویکرد به تدریج و با سرعت کم رخ دهد، می تواند عاملی برای نگرانی در حکومت های چپگرای منطقه آمریکای لاتین مانند کوبا، اکوادور، بولیوی، نیکاراگوئه و آرژانتین باشد که از دلارهای نفتی این کشور به آنها کمک می شد. همچنین این امر می تواند ضربه ای برای جمهوری اسلامی و جنبش حزب الله لبنان باشد.
آیا چاوز بازخواهد گشت؟
محمود احمدی نژاد رییس جمهوری اسلامی ایران که در طول دو دوره حکومت خود و در پاسخ به 9 سفر هوگو چاوز به تهران، 9 بار به کاراکاس سفر کرده است، در متن پیام تسلیت خود ادعا کرد که دوست و متحد نزدیکش مسموم شده است. وی همچنین هوگو چاوز را با افراد مقدسی مقایسه کرد که بنا بر اعتقاد مسلمانان شیعه مذهب قرار است در آخر الزمان به همراه ناجی موعود آنها به زمین بازگردند. بسیاری از روحانیون و سیاسیون به این اقدام رییس جمهور واکنش نشان دادند. آیت الله محمد یزدی روحانی تندرو، با نفوذ و رییس اسبق قوه قضاییه ایران خواستار واکنش مدرسه های مذهبی و روحانیون به این پیام رییس جمهور شد و از وی خواست در مسائلی که نسبت به آن آگاهی و علم لازم را ندارد، اظهار نظر نکند.
احمدی نژاد که تنها رییس دولت یک کشور اسلامی در مراسم تشییع جنازه چاوز بود، در اقدامی که بحث های زیادی در جامعه ایران برانگیخت، روز درگذشت متحد نزدیکش را عزای عمومی اعلام کرد. دو سال پیش و در زمان آخرین سفر هوگو چاوز به تهران، وی به منظور شفا گرفتن از زیارتگاه "علی ابن موسی الرضا" امام هشتم شیعیان جهان در شهر مشهد در شمال شرقی ایران بازدید کرد که این مساله به دلیل آنکه غیرمسلمانان نمی توانند وارد اماکن مقدس مسلمانان شوند، با واکنش های تند روحانیون و محافظه کاران ایرانی روبه رو شده بود.
همچنین نحوه همدردی رییس جمهور جنجالی ایران با مادر هوگو چاوز از سوی احمدی نژاد و بوسه هایش بر تابوت چاوز، به بحث های بیشتری در جامعه ایرانی دامن زد و بسیاری از شخصیت های سیاسی و روزنامه های ایرانی به انتقاد از نحوه رفتار احمدی نژاد پرداختند. زیرا یک مرد مسلمان نمی تواند دست به بدن زن نامحرم بزند.
بسیاری از افراد اما هنوز نمی دانند چرا محمود احمدی نژاد که از معتقدان سرسخت به بازگشت مهدی موعود ناجی مسلمانان است، هوگو چاوز را فردی موحد خوانده که به همراه وی و عیسی مسیح برای برپایی عدالت در جهان بازخواهد گشت؟
