مجله معتبر «سايتيفيک امريکن»: روزه بگيريد؛ عمرتان زياد مي شود!

براي بررسي تاثير امساک روي فيزيولوژي انسان هيچ راهي نيست به جز اين که تاثير امساک را روي فيزيولوژي بدن موجوداتي آزمايش کنيم که ساختار بدني و فيزيولوژي کمابيش مشابه انسان دارند؛ زيرا به عنوان مثال بررسي تاثير امساک در افزايش طول عمر انسان بسيار دشوار و نيازمند آزمايش روي افرادي بسيار و در مدت زماني طولاني است. بنابراين دانشمندان به جاي بدن انسان، بدن موجوداتي را آزمايش کرده اند که در فيزيولوژي شباهتي نسبي با بدن انسان دارند.

افزايش طول عمر بر اثر امساک

اين مطالعات نشان داده کاهش حدود ۳۰ تا ۴۰درصد مصرف کالري روزانه مي تواند طول عمر را تا يک سوم و حتي بيشتر در بسياري از حيوانات ازجمله کرم هاي حلقوي، مگس ميوه و جوندگان افزايش دهد. البته وقتي نوبت به بررسي تاثير محدود کردن کالري روي طول عمر در نخستي ها و انسان مي رسد بايد گفت: بررسي ها همچنان ادامه دارند و تاکنون هيچ نتيجه قطعي در اين زمينه به دست نيامده است. هرچند بعضي مطالعات نشان مي دهد ميمون هايي که غذاي کمتري مي خورند طول عمر بيشتري دارند؛ ولي در مطالعه اي جديد که در طول ۲۵ سال درباره نخستي ها انجام گرفته، مشخص شد که محدوديت کالري طول عمر ميانگين را در ميمون زودرس افزايش نمي دهد.

آيا کاهش کالري مصرفي بدن مفيد است؟
با وجود اين که نمي دانيم کاهش مصرف کالري در انسان چه تاثيري دارد و نتايج به دست آمده از بررسي ميمون ها نيز ضد و نقيض هستند؛ اما نمي توان گفت کاهش کالري مصرفي بدن اصلا مفيد نيست. حتي اگر محدودسازي کالري به طولاني تر شدن عمر کمک نکند، بخش بزرگي از نتايج پژوهش هاي اخير نشان دهنده اين است که محدود کردن دريافت مواد غذايي احتمال ابتلا به بيماري هاي معمول در سنين پيري را کاهش داده و طول عمر توام با سلامتي را افزايش مي دهد.

کاهش مصرف کالري، بودن درد!
مشکل اين است که اين کاهش مصرف کالري و مزايايش را نمي توان بدون تحميل گرسنگي مداوم به افراد در زندگي شان جاي داد. در سال هاي اخير مطالاعات بر استراتژي جديدي به نام «امساک متناوب» به عنوان جايگزين موثري براي محدوديت مداوم کالري متمرکز شده اند. از ديد يک متخصص تغذيه، امساک متناوب شامل امساک هاي چند روزه و متناوب است. اين امساک ها شامل حذف کردن يک يا دو وعده غذايي در چند روز از هفته است و مي تواند تامين کننده همان مزاياي محدوديت مداوم کالري نيز باشد. به علاوه استراتژي امساک متناوب براي بيشتر مردم خوشايندتر است زيرا در اين روش نيازي به از دست دادن لذت ضيافت هاي غذايي گاه به گاه نيست.

آزمون امساک متناوب در جانوران
مطالعات ثابت کرده اند جوندگاني که يک روز را به امساک مي گذرانند و بعد هر چه مي خواهند مي خورند نسبت به موش هاي صحرايي که هر روز وعده هايي با کالري محدود دريافت مي کنند در مجموع کالري کمتري مصرف مي کنند و درست به اندازه موش هاي گروه دوم عمر مي کنند. در مطالعه اي که در سال 1382.2003 روي موش ها توسط گروهي از محققان انجام گرفت، طبق بعضي محاسبات موش هايي که به طور مرتب و منظم امساک مي کردند. سالم تر از موش هايي بودند که در معرض محدوديت مداوم کالري قرار گرفته بودند. به عنوان مثال در اين موش ها سطح انسولين و گلوکز خون پايين تر بوده که اين موضوع حاکي از بالارفتن حساسيت گيرنده هاي انسولين به آن و کاهش ريسک ابتلا به ديابت است.

اولين بررسي هاي علمي پيرامون روزه

اديان مختلف به مفيدبودن امساک براي روح معتقدند، ولي تاثيرات جسماني آن از ديد دانش مدرن تا ابتداي قرن بيستم؛ يعني زماني که پزشکان شروع به درمان بيماري هاي مختلفي مثل ديابت، چاقي و صرع کردند به طور گسترده شناخته نشده بود.

بعد از اين که يکي از متخصصان تغذيه کشف کرد موش هاي صحرايي که از سن کم در معرض رژيم روزانه سخت قرار مي گرفتند طول عمر بيشتري داشتند ودر مقايسه با موش هايي که هر گاه مي خواستند غذا مي خورند شانس کمتري براي ابتلا به بيماري هايي مانند سرطان داشتند، تحقيقات مربوطي درباره محدودکردن کالري در دهه 1310.1930 صورت گرفت. در سال 1324.1945 هنگامي که برخي دانشمندان اعلام کردند غذاخوردن در روزهاي متناوب طول عمر را به اندازه موش هاي آزمايش بالا افزايش مي دهد، تحقيقات حول «محدود کردن دريافت کالري» و «امساک دوره اي» از يکديگر جدا شدند. به علاوه اين دانشمندان بيان کرده اند امساک متناوب ظهور اختلالات منتهي شونده به مرگ را به تعويق مي اندازد.

اما در دهه هاي بعدي تحقيق درباره رژيم هاي غذايي ضد پيري ميدان را به پيشرفت هاي پزشکي قطعي تر مثل توسعه مداوم آنتي بيوتيک ها و جراحي باي پس عروق کرونري قلب واگذار کرد.

امساک متناوب طي چند سال احتمالا حتي موجب کاهش ريسک ابتلا به بيماري هاي مغزي مخرب مي شود

امساک براي پيشگيري از آلزايمر

اما اين پيشرفت ها متوقف نشدند و به مرور توسعه يافتند تا جايي که امروز پس از سال ها محققان سرانجام معتقد شده اند امساک متناوب طي چند سال احتمالا حتي موجب کاهش ريسک ابتلا به بيماري هاي مغزي مخرب مي شود. گروهي از محققان ثابت کرده اند امساک دوره اي حداقل در جوندگان، نورون ها را در مقابل شکل هاي مختلف استرس مخرب دستگاه عصبي محافظت مي کند. يکي از جديدترين مطالعات اين محققان نشان داده که غذاخوردن و امساک در روزهاي متناوب باعث مقاومت مغز موش هاي صحرايي به سم هاي القاکننده تخريب سلولي مي شود. در مطالعات بعدي درباره جوندگان، اين گروه از محققان پي بردند که امساک متناوب فرد را در مقابل اثرات تخريبي سکته محافظت مي کند، نقص عملکرد نورون هاي حرکتي را در موش مبتلا به بيماري پارکينسون کاهش مي دهد و همين طور باعث کندشدن روند زوال عقل در موش هايي مي شود که براي نشان دادن علائم آلزايمر دست ورزي ژنتيکي شده اند. يکي از اين محققان که خودش هم آدم لاغراندامي است براي مدت زيادي صبحانه و نهار را به جز در روزهاي آخر هفته حذف کرده و از نتيجه آن راضي است واحساس کارآمد بودن بيشتري دارد.