پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : وزارت نفت در دولت جدید با انتخاب آقای زنگنه شاهد تکاپویی جدید بود و در ظاهر یکی از موفق‌ترین وزارتخانه‌های دولت جدید است. به نظر می‌رسد فعالان بخش خصوصی هم بسیار امیدوار به طرح‌های آقای زنگنه هستند تا صنعت نفت باز هم به دوران طلایی بازگردد. با «حمید حسینی» از فعالان حوزه نفت و عضو اتاق بازرگانی تهران درباره فعالیت بخش خصوصی در دوران جدید وزارت آقای زنگنه به گپ‌وگفت نشستیم:
دولت گذشته با توجه به اینکه سال آخر تصدی‌گری‌اش بود، در هنگام تصویب بودجه رقمی را در بودجه گنجاند که با توجه به تحریم‌ها بسیاری از کارشناسان آن را غیرواقعی می‌دانستند ولی ظاهرا دولت جدید در این مدت کم توانسته به آن رقم دست یابد، به نظر شما این روند ادامه پیدا می‌کند؟
در هنگام تصویب بودجه سال 93 برای فروش نفت حدود یک‌میلیون‌و300هزار بشکه در روز در آن گنجانده شد که اگر از آن سهم 26درصدی صندوق توسعه ملی و سهم 5/14درصدی وزارت نفت را کنار بگذاریم، باید بتوانیم به‌سادگی بودجه جاری دولت را بدون کسری تامین کنیم ولی در عمل شاهد این موضوع نبودیم و دولت جدید از همان روز اول از کسری بودجه سخن به میان آورد. همان‌طور که می‌دانید دولت گذشته بودجه 210میلیارددلاری را به مجلس پیشنهاد داده بود، دولت جدید در اصلاحیه، منابع درآمدی که غیرعملی بود را حذف کرد و بودجه را به مبلغ 150میلیارددلار کاهش داد. به همین دلیل نقش فروش نفت در ماه‌های باقیمانده بسیار نقش پررنگی خواهد بود که می‌تواند به پرکردن خزانه دولت کمک شایانی کند.
با توجه به آماری که ماه گذشته منتشر شد، نشان می‌دهد که دولت جدید با وجود اینکه در شرایط سختی سکان هدایت کشور را برعهده گرفت ولی در ماه‌های گذشته توانسته است میانگین به فروش نفت پیش‌بینی‌شده در بودجه امسال دست یابد. حتی با توجه به همین آمار در دوماه گذشته حتی شاهد فروش بیشتر از حد پیش‌بینی‌شده در بودجه بودیم که به نظر می‌رسد اگر در ماه‌های آینده هم به همین منوال پیش برویم دولت بتواند مشکل کسری بودجه را بدون کمک‌گرفتن از منابع دیگر حل کند و به سمت استقراض از بانک مرکزی مانند دولت گذشته نخواهد رفت. دولت جدید بیان کرد بسیار از لحاظ منابع و درآمدهای مالی زیر فشار بوده ولی سعی کرده انضباط مالی را حفظ کند و حتی اگر به‌عنوان مثال یارانه‌ها را چند روزی دیر پرداخت کرده ولی دست به اقدام‌های غیرقانونی مانند دولت گذشته نزده است.
همین موضوع حتی باعث کاهش تورم هم در ماه‌های گذشته شده است که به دلیل افزایش فروش نفت و رعایت بندهای بودجه توسط دولت بوده است.
موضوع حذف بخش خصوصی از فروش نفت که چندی پیش مطرح شده بود چه بود؟
این صحبت از طرف آقای زنگنه گفته نشده بود یکی از نمایندگان مجلس برداشت اشتباهی از سخنان وزیرنفت داشت که بعد هم تکذیب شد.
پس واقعیت داستان چه بود؟
آقای زنگنه به نمایندگان مجلس اعلام کرده بود که کسانی به‌نام بخش خصوصی در دولت گذشته آمدند و نفت از وزارتخانه خریدند و پولش به خزانه دولت واریز نشد و به‌نوعی از نام بخش خصوصی سوءاستفاده کردند و در دولت جدید برنامه ما این است که جلو این داستان را بگیریم. این اینگونه تعبیر شده بود که دولت جدید می‌خواهد جلوی فروش نفت از طریق بخش خصوصی را بگیرد که خب همان‌طور که اشاره کردم اصل این موضوع را وزارت نفت تکذیب کرد.
برای من یک سوالی مطرح است با توجه به اینکه فروش نفت گردش مالی میلیاردی دارد اصلا بخش خصوصی در ایران واقعا در دولت گذشته توانایی ورود به این حوزه را داشت؟
واقعیت این است که بخش خصوصی کمتر در بخش فروش نفت و میعانات گازی و بیشتر در حوزه فروش فرآورده‌های نفتی فعال بوده است. البته صحبت من از بخش خصوصی واقعی است نه بخش خصوصی که در دولت گذشته تشکیل شد و در حقیقت با رانت به‌دنبال دست‌اندازی به فروش نفت بود. همان‌طور که می‌دانید فروش نفت گردش مالی بسیار بالایی دارد و حداقل صدمیلیارددلار گردش هر فروش می‌شود و هیچ فعال بخش خصوصی در هیچ جای دنیا نمی‌تواند چنین گردش مالی ای داشته باشد زیرا حتی اگر در تحریم هم نباشیم پولش بلوکه می‌شود و باید پاسخ سازمان‌های اطلاعاتی آن کشور را بدهد که این پول از کجا آمده است بنابراین از اصل این حرف که بخش خصوصی در فروش نفت فعال بوده اشتباه است و مردم نباید فروش نفت را با فروش فرآورده‌های آن اشتباه بگیرند.
ولی به نظر می‌رسد آقای زنگنه اعتقاد راسخی به واگذاری فروش نفت به بخش خصوصی دارد. مشکلات بخش خصوصی برای ورود به این حوزه چیست و آیا اقدام‌هایی در این زمینه در وزارتخانه انجام شده است؟
به نظر می‌رسد ایشان در حال بستر‌سازی برای فروش نفت توسط بخش خصوصی است. یکی از مشکلات بخش خصوصی روان‌سازی در اسناد خرید یا فروش و مقررات‌زدایی و همچنین حمل‌ونقل یا ترانزیت بشکه‌های نفت بود که به نظر می‌رسد آقای زنگنه در حال حل‌کردن این مشکلات هستند تا اگر بخش خصوصی توانایی فروش نفت را داشت وارد این حوزه شود.
شرکت نفت که خودش مشتریان بالقوه‌ای در دنیا برای فروش دارد چه نیازی به فروش نفت توسط بخش خصوصی دارد؟
خب، بخش خصوصی اگر بتواند در حوزه‌هایی که در حال حاضر مشتری شرکت نفت نیستند بازاریابی کند، می‌تواند به صادرات نفت ایران کمک کند و باری را از دوش دولت بردارد و به نظر من هر چقدر هم مقدارش کم باشد می‌تواند از عهده این کار بربیاید.
یعنی بخش خصوصی می‌تواند به‌عنوان یک بازوی پرتوان به صادرات نفت کمک کند؟
آقای زنگنه اعلام کردند که اولویت کاری ایشان افزایش فروش نفت است و به نظر می‌رسد بخش خصوصی می‌تواند به این امر کمک کند. مطمئن باشید اگر وزارت نفت در کشور نتواند به خوبی عمل کند وزارتخانه‌های دیگر هم به مشکل می‌خورند چون حتی بودجه بعضی از آنها مستقیم وابسته به فروش نفت است.
آیا آقای زنگنه می‌تواند به تنهایی و بدون مجوزهای قانونی فروش نفت را به بخش خصوصی واگذار کند؟ اگر مشکلی در این راه پیش بیاید ایشان می‌تواند ضرر واردشده به کشور را جبران کند؟
خیر به تنهایی نمی‌شود، آقای زنگنه هم اعلام کرده که حاضر نیست مسوولیت این امر را به تنهایی به دوش بکشد به دلیل اینکه ایشان معتقد هستند که نفت امانت مردم است و نباید فروش آن به راحتی در اختیار عده‌ای قرار گیرد و به همین دلیل از بانک مرکزی هم کمک خواسته تا از کسانی که اعلام آمادگی کرده‌اند برای فروش نفت ضمانت‌های لازم را بگیرد تا اگر احتمالا به مشکلی خوردند وزارت نفت بتواند از گارانتی‌هایی که در اختیار بانک مرکزی قرار داده‌اند استفاده کند و دولت متضرر نشود.
یکی از راه‌های کمک به روان‌سازی خرید نفت توسط بخش خصوصی راه‌اندازی بورس انرژی است به نظر شما آقای زنگنه می‌تواند در دوره جدید وزارتشان این طرح را عملی کند یا مانند دوره گذشته عقیم می‌ماند؟
متاسفانه در زمان آقای خاتمی آقای زنگنه به دلیل اینکه معتقد به شفاف‌سازی فروش نفت بود اقدام به راه‌اندازی بورس انرژی کرد که در آن زمان قراردادی هم با یکی از شرکت‌های خارجی منعقد کرد و ماه‌ها کارشناسان این شرکت در ایران مشغول به تحقیق و برنامه‌ریزی برای اجرای این بورس بودند که دولت قبلی وقتی روی کار آمد این طرح را کنسل کرد و حتی پول طرف خارجی را پرداخت نکرد و این طرح را به بورس واگذار کرد ولی آقای زنگنه اعتقاد دارد برای فروش نفت مانند تمام دنیا باید بورس جداگانه‌ای وجود داشته باشد و به همین دلیل به نظر می‌رسد که در دوره جدید تصدی‌گری ایشان شاهد احداث بورس انرژی باشیم.
منبع: روزنامه شرق
