تحریف، رندانه دروغ گفتن است

روزنامه اطلاعات روز سه شنبه در مطلبی با عنوان «تحریف ، رندانه دروغ گفتن است» نوشت:اگر دیگران برای القاء منظور خود به مخاطب از هر ترفند شایسته و ناشایستی استفاده می کنند ما که داعیه مسلمانی داریم ، نباید مقابله به مثل کرده و همان شیوه غلط را دنبال کنیم.

در این یادداشت که به قلم « غلامرضا دادخواه » است می خوانید : به نظر می رسد هنوز شعار «هدف وسیله را توجیه می کند» طرفداران پر و پا قرصی دارد.

بر مبنای این سخن سراسر فریبنده ماکیاولی، می توان هر عمل قبیحی را که در راستای تحقق یک هدف متعالی انجام می گیرد توجیه کرد و حتی پسندیده و واجب برشمرد.

بدین طریق می توان به خاک و خون کشیدن هزاران زن و مرد، و پیر و جوان را مشروع دانست؛ زیرا هر چند کشتن انسان های بی گناه فی نفسه فعلی حرام است اما برای رسیدن به یک هدف والا، می توان دست به چنین کاری زد.

در ابعادی کوچک تر اما،گه گاه مصادیقی از تحقق این شعار در کشور ما، به خصوص در رسانه ها، دیده شده که شایع ترین نوع آن هم «تحریف» بوده است.

اگر مخاطبان رسانه ها، اعم از مخاطبان نشریات و رادیو و تلویزیون، فرصت کافی برای تحقیق درباره راستی یا ناراستی تمام آنچه که می خوانند، می شنوند و می بینند را ندارند، نباید این امر به اصحاب رسانه ها مجوز تحریف وقایع را دهد.

گذشته از قبح ذاتی تحریف، به کرسی نشاندن حرف خود به هر حیلتی، همواره با خطر رسوایی مواجه است؛ چرا که در این زمانه به لطف انواع وسایل ارتباطی که در هر کوی و برزن وجود دارد کشف حقیقت ها چندان سخت نیست.

یک نمونه از این دست تحریف ها به یک فیلم انگلیسی ـ فرانسوی با عنوان «جانی انگلیش دوباره متولد می شود (Johnny English Reborn)» به کارگردانی الیور پارکر (سال 2011) مربوط می شود که چندی پیش برای بار دوم یا سوم در یکی از شبکه های سیما با نام «مستربین پلیس می شود» نمایش داده شد.

در سایت ها مطالب کافی در خصوص محتوای این فیلم وجود دارد و از این رو نیازی به بازگویی آن نیست.

منظور ما در اینجا متوجه سکانس پایانی فیلم است، آنجایی که جانی انگلیش (مستربین)، پس از چندبار اشتباه در دستگیری یک پیرزن قاتل، این بار هم اشتباهاً ملکه انگلیس را به جای همان پیرزن می گیرد.

در نسخه اصلی فیلم، او بلافاصله با دیدن قاتل اصلی به اشتباه خود پی می برد. این صحنه اما در نسخه پخش شده از سیما دیده نمی شود و فیلم با دستگیری ملکه پایان می یابد و پس از آن تصویر می ایستد و صدایی (همان صدای مستربین) از سوی دست اندرکاران این شبکه به فیلم اضافه شده: «نخیر اشتباهی در کار نیست چون همه تقصیرها زیر سر ملکه انگلیس است».

بدین ترتیب، چالشی سیاسی، موجب دستکاری و تحریف یک فیلم شده است. خوشبختانه، نسخه اصلی فیلم در دسترس نویسنده این سطور بود و کشف حقیقت را میسر ساخت.

جالب این که با جستجو در وبسایت ها مشخص شد که کسانی دیگر هم قبلاً، پس از نمایش نخست فیلم، به این تحریف اشاره کرده اند ولی گویا دست اندرکاران پخش آن در سیما، این انتقادها را به حکم همان سخن ماکیاولی وارد ندانسته اند.

نمونه دیگر مربوط است به تیتر یکی از روزنامه های کشور، که متأسفانه با همان روالی که سال ها است در پیش گرفته، با ارائه ترجمه غلطی از سخنان باراک اوباما در صدد درست نمایی موضع خود در نقد توافق اخیر هسته ای کشورمان با گروه پنج بعلاوه یک است. (برای اطلاع بیشتر به وبسایت «الف» رجوع شود.)

شاید یکی از دلایل کسانی که این روش نادرست را پیش گرفته اند، سوء رفتار برخی رسانه های غربی در قبال وقایع کشور باشد.

غافل از این که اگر دیگران برای القاء منظور خود به مخاطب از هر ترفند شایست و ناشایستی استفاده می کنند ما که داعیه مسلمانی و پیروی از پیامبری را داریم که برای کامل کردن

«مکارم اخلاق» مبعوث شده است، نباید مقابله به مثل کرده و همان شیوه غلط را دنبال کنیم.

به دیگر سخن، «کل اناء یترشح بما فیه» یا «از کوزه همان برون تراود که در اوست».

مشهور است که امام علی(ع) در جنگ صفین، پس از غلبه بر یاران معاویه، آنها را از دسترسی به آب فرات مانع نکرد در حالی که پیش از آن معاویه چنین اجازه ای به امام(ع) و یارانش نداده بود.

دلیل این رفتار امام(ع) روشن است، چرا که در نظر ایشان، نشان دادن «حقیقت راستین اسلام» مهم تر از پیروزی در جنگی است که می توانست به هر طریق درست دیگری هم به دست آید.

واقعیت این است که در برخی رسانه ها اینگونه دستکاری های ناشیانه به امری عادی تبدیل شده، و از سوی دیگر هم کسانی که پی به این عمل نادرست می برند ثمری در گوشزد کردن آن نمی بینند.

امیدوارم این رذیلت اخلاقی «تحریف»، که در حقیقت رندانه دروغ گفتن است، پیش از آنکه کاملاً نهادینه شود و قبح آن تماماً از بین برود، از دامن جامعه رسانه ای ما رخت بربندد.