تداوم خواب زمستانی بورس

گویی معاملات کم‌رمق بازار در سال‌جاری، متولیان را بر آن داشته است تا با تزریق عرضه‌های اولیه به بازار‌، اندک امیدی در دل فعالان زنده نگه دارند و شور و حال اندکی به معاملات خواب‌آلود بهاری امسال دهند.

هفته گذشته نیز عضو جدیدی به بازار سرمایه اضافه شد. شرکت کشتیرانی خزر، با قیمت 5350 ریال قیمت خورد و تبادلاتش را در بازار سرمایه آغاز کرد.

با وجود اینکه فضای سیاسی آرام است و اخبار اقتصادی منفی‌ به گوش نمی‌رسد و حتی اطلاعیه‌های شرکت‌ها نیز حکایت از تعدیل‌های مثبت دارد، اما بازار روی خوشی به بازیگرانش نشان نمی‌دهد. حقوقی‌ها هم که خواب زمستانی دلچسبی داشتند، ترجیح داده‌اند در غار زمستانی‌شان سکنی گزینند و بی‌توجه به روند معاملات، گاه برای سرزدن به بازار در روزهای عرضه اولیه، خودی نشان دهند تا غیبت بیش از حد طولانی‌شان، موجه جلوه کند. در این میان، آشفتگی در اخبار و تایید و تکذیب‌های پیاپی‌ای که شنیده می‌شود نیز سرمایه معامله‌گران را به بازی می‌گیرد. امروز خبر افزایش نرخ می‌آید و فردا تکذیب می‌شود. امروز فلان انجمن از افزایش نرخ سخن می‌گوید و فردا فلان مسوول آن را تکذیب می‌کند. در بازاری که اصولا شایعات داغ است، چنین کشمکش‌هایی نیز می‌تواند پایه‌های مبادلات را سست کرده و از مدار منطق خارج کند.

اما در این میان، هرچه سرمایه‌گذاران بیشتر به دنبال رد پایی از حمایت مسوولان و متولیان می‌گردند، کمتر و کمتر می‌یابند تا جایی که به نظر می‌رسد باید دست مریزادی به همین سرمایه‌گذاران حقیقی که می‌توان به جرات گفت یاران وفادار بازارند، گفت چراکه، خود کمر به حمایت از بازار بسته‌اند و به جنگ حقوقی‌های فروشنده رفته‌اند.

هفته گذشته نیز معیار محبوب سنجش مسوولان، شاخص کل، منفی بود. البته نزول 1370 واحدی‌اش نیز تنها مدیون حجم مبناهایی است که زده نمی‌شود. اگر حجم مبنا به مثابه ترمز‌ ای‌بی‌اس برای ریزش بازار عمل نمی‌کرد، معلوم نبود این رقم در قعر کدام چاه قرار می‌گرفت و به‌جای رقم77هزارو423 واحد چه رقمی را در پرونده‌اش ثبت می‌کرد.

به‌جز مبادلات عرضه‌های اولیه که نوورودان بازار‌ند، سایر سهام گوشه‌نشین بودند. این در حالی است که تحلیل‌های تکنیکی و بنیادی در بسیاری از صنایع و شرکت‌ها، حکایت از پتانسیل بالای رشد دارند. اما مشکل کجاست که با وجود اظهارات قاطع مسوولان کشور برای حمایت از صنایع و اقتصاد، نمود مشخصی از این حمایت در بازار سرمایه که به‌طور قطع آینه اقتصاد کشور است دیده نمی‌شود؟

 فریبرز پرنا، ابهام در بحث هدفمندی یارانه‌ها را یکی از دلایل بنیادی نزول بازار دانسته و توضیح داد: «متاسفانه اخبار ضدونقیضی در این خصوص به گوش می‌خورد. در حالی‌که رسانه‌ها دم از اجرای این طرح از اوایل تابستان می‌زنند، صحبت‌هایی از اجرای زودهنگامش در اردیبهشت نیز شنیده می‌شود. ضمن اینکه قبل از عید، صحبت از افزایش نرخ با شیب ملایم 20 تا 30درصدی است اما بعد از عید بوی رشد 30 تا 40درصدی به مشام می‌رسد.

وی ادامه داد: «هرچند بحث هدفمندی از حساسیت بالایی برخوردار است و دولت هم باید آن را به‌گونه‌ای مدیریت کند که کمترین اغتشاش در بخش‌های مختلف ایجاد شود اما، متاسفانه در دولت جدید نیز، اخبار از منابع مختلف با مضامین متفاوت نشر می‌یابد که همین امر سردرگمی سرمایه‌گذاران را بیشتر می‌کند. مثلا انجمن سیمان از افزایش نرخ خبر می‌دهد اما وزارت صنایع آن را تکذیب می‌کند.

این کارشناس بازار سرمایه با گریزی به سیاست خارجی عنوان کرد: «در مباحث سیاست خارجی، هرچند از لحاظ روانی به موفقیت‌هایی دست یافته‌ایم اما از لحاظ عملی، ثمره چندانی در اقتصاد کشور برجای نگذاشته است و مردم نیز نتیجه مثبتی از آن در زندگی روزمره‌شان احساس نمی‌کنند. همین امر سبب شده تا فضای انتقادی از دولت بر اقتصاد کشور حاکم شود.»

پرنا خاطرنشان کرد: «این نارضایتی به بازار سرمایه هم تسری یافته و سرمایه‌گذاران از عملکرد مدیران مسوول دولت در این بازار چندان دلخوشی ندارند. وزیر اقتصاد که بیشترین رای کابینه را کسب کرده، توجه چندانی به تیمار این بازار مریض‌احوال ندارد.»

از سوی دیگر، مدیران بورس نیز وظیفه نظارتی‌شان را به دخالتی تبدیل کرده و مرتب فضا را برای حضور پرقدرت شرکت‌های بورسی تنگ‌تر می‌کنند. به‌عنوان مثال شرکت‌ها برای افزایش سرمایه‌هایشان باید هفت‌خوان رستم را سپری کنند و این فرآیند به‌قدری زمانبر است که گاه شرکت‌ها از ادامه مسیر پشیمان می‌شوند. پرنا با گلایه از اینکه دبیرخانه شورای بورس به‌جای اینکه نهاد مستقلی باشد زیر نظر سازمان است ادامه داد: «متاسفانه مشکلات بازار و اهالی‌اش به گوش اعضای شورایعالی بورس نمی‌رسد. از سوی دیگر، مدیریت شاخص سبب می‌شود تا واقعیت صرف بر مسوولان پوشیده بماند و واقعیات در شورایعالی بورس به پای میز مذاکره کشیده نشود. اجرای قوانین و مقررات به‌صورت سلیقه‌ای و دور از انتظار، تنها سبب خروج سرمایه و تخریب پل‌های اعتماد سرمایه‌گذاران به بورس می‌شود.»

پرنا با ناراحتی اذعان کرد: «با توجه به پتانسیل بالای بازار سرمایه و رکود در بازارهای موازی، این بازار می‌تواند مجرای قوی و مناسبی برای جذب سرمایه باشد. اما متاسفانه به‌دلیل بی‌ثباتی که بر آن حاکم شده است و اخبار ضدونقیضی که از گوشه‌وکنار به گوش می‌رسد، نه‌تنها بستر جذب سرمایه فراهم نمی‌شود که دفع سرمایه هم در آن رخ‌نمایی می‌کند. این در حالی است که شاید تنها تغییری اندک در دیدگاه و ساختار مدیریتی و کاهش سطح احتیاط در برخی تصمیم‌گیری‌ها بتواند بستر مناسبی را برای آغاز رشدی منطقی در این بازار فراهم آورد.»وی در ادامه اظهار کرد: «به نظر من حجم معاملات از ابتدای سال امیدوار‌کننده بود. از سوی دیگر از آنجایی که احتمال اجرای طرح هدفمندی از اوایل اردیبهشت می‌رود، به نظر می‌رسد که از اواخر هفته جاری شاهد آغاز رشد در بازار سرمایه باشیم. این در حالی است که خوشبختانه اکثر شرکت‌ها و صنایع صورت‌های مالی خود را با توجه به اجرای این طرح در آینده‌ای نزدیک، کاملا احتیاطی داده‌اند. به این ترتیب به نظر من اگر این نرخ‌ها به صراحت اعلام شود بازار تنها با شوکی کوچک مواجه شده و به سرعت از آن عبور خواهد کرد.»

پرنا در پایان درخصوص صنایع پیشرو بازار اظهار کرد: «با وجود اینکه ساختار مالی خودروسازان چندان مناسب نیست اما، به‌دلیل فراهم‌شدن بستر مناسبی برای رسیدن به ظرفیت کامل تولیدی‌شان احتمال رشدشان دور از انتظار نیست. ضمن اینکه دارایی‌های این گروه نیز با افزایش نرخ دلار افزایش یافته است. از سوی دیگر با توجه به سیاست‌های حمایتی دولت از صنایع و احتمال افزایش بودجه‌های عمرانی با استفاده از منابع خارجی، به نظر می‌رسد که صنایع سیمان، خودرو، شرکت‌های تجهیزاتی و تولید برق در آینده‌ای نزدیک مورد استقبال سرمایه‌گذاران قرار بگیرند.

*شرق